Dự án “đắp chiếu” gần 2 thập kỷ, “ngốn” hơn 6.200 tỉ đồng của Tisco sẽ được cứu?

Dồn lực gỡ vướng dự án nghìn tỉ

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên, một trong những dự án yếu kém của ngành công thương được kỳ vọng có những bước tiến mới khi Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã có những buổi làm việc với các bên liên quan.

Theo kế hoạch, ngày 18/3, Đoàn công tác của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp sẽ có buổi làm việc với các đối tác Trung Quốc để giải quyết những tồn tại, vướng mắc tại Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên.

Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, sau chuyến khảo sát, làm việc tại dự án Tisco 2 của Thủ tướng hồi tháng 7.2022, Ủy ban đã chỉ đạo Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), Tổng công ty Thép Việt Nam (VNsteel) và Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (Tisco) trao đổi với Tập đoàn Khoa học công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) tổ chức đàm phán để thống nhất phương án giải quyết dứt điểm các tranh chấp/vướng mắc của Hợp đồng EPC (hợp đồng nhà thầu trọn gói).

Theo đó, Tập đoàn MCC khẳng định rất quan tâm đến dự án Tisco 2 và sẽ tiến hành đánh giá lại tình trạng trang thiết bị tại hiện trường đồng thời cần số liệu để xây dựng dự án mới. Tuy nhiên, do hạn chế về thời gian, phạm vi ủy quyền và thành phần đoàn công tác, nên mặc dù nhiều nội dung đã được 2 bên đồng ý đưa vào Biên bản ghi nhớ, nhưng vào phút chót, MCC đã từ chối ký Bản ghi nhớ. 

Vì vậy, để đàm phán giải quyết những tồn tại, hạn chế của hợp đồng EPC của dự án Tisco 2, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã báo cáo Thủ tướng đồng ý về việc tổ chức đoàn đi công tác Trung Quốc từ ngày 13 đến 19.3.

Đoàn công tác sẽ có những buổi làm việc với Ủy ban Giám sát và Quản lý tài sản Nhà nước (Sasac) và MCC trong các ngày 17.3 và 18.3 để đàm phán một số nội dung liên quan đến dự án Tisco 2, đồng thời làm rõ quan điểm của các bên hướng đến mục tiêu sớm đưa dự án hoạt động trở lại.

Việc xử lý các vấn đề liên quan dự án Tisco 2 là hết sức cấp thiết, thể hiện tính chủ động của phía Việt Nam trong việc hiện thực hóa các nhận thức chung này.

Gang thép Thái Nguyên “chôn” bao nhiêu vốn tại Tisco 2?

Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên là dự án đầu tư trọng điểm, do Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên làm chủ đầu tư và Tập đoàn Khoa học công nghiệp Luyện kim Trung Quốc làm tổng thầu.

Dự án này khởi công từ năm 2007, có tổng mức đầu tư ban đầu 3.843 tỉ đồng, sau đó được điều chỉnh lên hơn 8.100 tỉ đồng và dự kiến đến hết năm 2014 đi vào hoạt động. Tới năm 2018, Gang thép Thái Nguyên tiếp tục đổ thêm hơn 241 tỉ đồng cho công trình cải tạo giai đoạn 2. Thực tế, gói thầu đã tạm dừng thi công từ năm 2013 đến nay, các hạng mục đều chưa hoàn thành.

Mặc dù "đắp chiếu" nhiều năm nhưng dự án vẫn ngốn thêm những chi phí phát sinh do lãi vay ngân hàng hàng năm. Đến thời điểm 31.12.2022, tổng giá trị đầu tư của dự án Tisco 2 đã thực hiện là 6.268 tỉ đồng, trong đó, lãi vay vốn hóa là 3.018 tỉ đồng, chi phí phát sinh chủ yếu trong năm nay là chi phí lãi vay vốn hóa.

Liên quan đến dự án Tisco 2, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đến tận nơi để khảo sát, làm việc và bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cuối tháng 7.2022. Thủ tướng Chính phủ bày tỏ sự "xót ruột" và "sốt ruột" khi chứng kiến nhiều hạng mục của dự án đang bỏ hoang, nhiều vật tư, thiết bị đã hư hỏng, gỉ sét, nằm phủ bạt ngoài trời nhiều năm.

Đây là dự án đã kéo dài sang năm thứ 17 chưa hoàn thành, gây lãng phí nguồn lực rất lớn cho Nhà nước và doanh nghiệp, được đánh giá là thuộc diện phức tạp, khó xử lý nhất trong số 5 dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả của ngành công thương.