Đã đến lúc trả lại vàng cho thị trường hay chưa?

Nghị định 24 đã “hoàn tất sứ mệnh lịch sử”

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, bất cứ quy định nào cũng có thời kì lịch sử, vai trò lịch sử của nó. Nghị định 24/2012/NQ-CP cũng vậy.  Vai trò của Nghị định tại thời điểm lúc được ban hành là chống vàng hóa, không để vàng ảnh hưởng vĩ mô, giá cả, tỷ giá, ngoại tệ. NHNN có Nghị định đã quản lý tốt hơn vấn đề vàng và đã đáp ứng được các nhiệm vụ được giao trong điều kiện kinh tế – xã hội lúc đó.

Phó Thống đốc cũng cho biết sửa Nghị định 24 là cần thiết bởi không một quy định nào có thể phù hợp mãi mãi, ngay các Luật trong khoảng 10 năm cũng phải sửa đổi, bổ sung, thay đổi, thì với Nghị định 24, theo NHNN là đáng ra là sửa sớm hơn nhưng không kịp.

Trả lời các câu hỏi về vàng từ phía phóng viên theo phân công của Phó Thống đốc Đào Minh Tú tại buổi họp báo của NHNN ngày 3/1/2024, ông Đào Xuân Tuấn, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối (NHNN) cũng khẳng định, đây là thời điểm phù hợp để đánh giá lại mục tiêu và chính sách quản lý thị trường vàng.

“Nghị định 24/2012/NĐ-CP được ban hành năm 2012 giúp ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ điều hành tỷ giá và thực thu chính sách tiền tệ. Thực tế cho thấy, trong hơn 10 năm qua cũng như thời gian gần đây, dù giá vàng tăng – giảm thất thường nhưng tỷ giá vẫn ổn định, mọi hoạt động của ngành ngân hàng cũng không còn bị ảnh hưởng bởi thị trường vàng. Đây là cơ sở chứng minh mục tiêu Nghị định 24 cơ bản hoàn thành. Đến nay, cần xem xét tình hình mới để có những điều chỉnh phù hợp”, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối phát biểu.

Có bỏ “độc quyền” vàng miếng SJC?

Liên quan đến các ý kiến đề nghị xem xét việc bỏ cơ chế độc quyền vàng miếng, ông Tuấn cho biết, NHNN đã tham khảo ý kiến các chuyên gia, hiệp hội, bộ ngành và đã được Chính phủ giao ngay trong tháng 1/2024 có báo cáo tổng kết đánh giá chính sách quản lý thị trường vàng và trình Chính phủ phê duyệt chủ trương thay đổi chính sách phù hợp tình hình mới.

Cũng theo ông Tuấn, biến động giá vàng đầu tiên là chịu ảnh hưởng từ cơ chế. Nếu sửa cơ chế thì đối với vàng miếng, NHNN sẽ xem xét sửa cơ chế quản lý; còn đối với vàng trang sức bình thường thì sẽ để thị trường tự điều tiết. Khi giải quyết các vấn đề này thì thị trường vàng sẽ diễn biến ổn định.

Đáng chú ý, cũng tại buổi họp báo, Phó Thống đốc Đào Minh Tú nhấn mạnh, NHNN đang xem xét việc độc quyền vàng miếng SJC có còn cần thiết không. “Nhiều chuyên gia cũng cho rằng không cần thiết phải độc quyền SJC hay cần thiết phải có nhiều thương hiệu vàng khác. Tuy nhiên, dù chỉ có độc quyền nhãn hiệu vàng miếng SJC hay nhiều loại vàng khác thì mục tiêu cuối cùng là phải đạt được là vấn đề quản lý nhằm ổn định thị trường vàng miếng, không ảnh hưởng tới nền kinh tế vĩ mô và đảm bảo quyền lợi của 100 triệu dân”, Ông Tú cho biết.

Phó Thống đốc cũng nhấn mạnh, quyền lợi của nhóm doanh nghiệp kinh doanh vàng rất nhỏ so với lợi ích của toàn bộ 100 triệu dân, Nhà nước không bảo hộ giá cả vàng miếng, song luôn tôn trọng quyền mua bán, bảo quản, cất trữ vàng của người dân.

“Nhà nước không khuyến khích kinh doanh vàng miếng và không bảo hộ giá cả của các tổ chức kinh doanh vàng miếng. NHNN cũng không chấp nhận được sự chênh lệch giá quá lớn giữa vàng trong nước và quốc tế, giữa vàng SJC và các loại vàng khác. Tất cả vấn đề này sẽ được xem xét trong sửa đổi Nghị định 24 tới đây. Hướng sửa đổi ra sao để vừa đảm bảo quản lý, vừa đảm bảo tính thị trường thì thời gian tới NHNN sẽ triển khai và sẽ xin ý kiến rộng rãi”, Phó Thống đốc thông tin.

Ông cũng cho biết thêm, trong thời gian vừa qua, có tình trạng giá vàng trong nước có thời điểm chênh lệch cao hơn giá vàng thế giới tới gần 20 triệu đồng/ lượng. “Tất nhiên việc tăng giá vàng có phần do giá vàng thế giới tăng cao. Nhưng cũng không vì thế mà tăng nhiều như vậy, thực tế là thế giới tăng 1 thì trong nước tăng 3. Cũng có cả việc tung tin đồn đầu cơ đẩy giá vàng tăng để trục lợi. Do đó khi Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo nóng, can thiệp, NHNN có công văn báo cáo thì giá vàng lập tức xuống ngay, về lại mức bình thường và chênh lệch không cao”, Phó Thống đốc Thường trực NHNN nhấn mạnh.

Như vậy, mặc dù các lãnh đạo NHNN chưa trả lời cụ thể về hướng sửa đổi Nghị định 24, cũng như việc sẽ bỏ “độc quyền” thương hiệu vàng quốc gia SJC hay mở rộng các thương hiệu khác, các sản phẩm khác, cho phép nhập khẩu vàng.v.v như một số kiến nghị của các chuyên gia gần đây, nhưng ro ràng định hướng để đề xuất sửa đổi Nghị định 24 hay các quy định quản lý thị trường vàng đã và đang theo hướng Công điện 1426/CĐ-TTg ngày 27/12/2023 về các giải pháp quản lý thị trường vàng mà Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo.

Theo Công điện, Thủ tướng yêu cầu NHNN theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới và trong nước để khẩn trương thực hiện ngay các giải pháp theo quy định để bình ổn thị trường vàng. Người đứng đầu Chính phủ cũng yêu cầu NHNN “Chủ động xây dựng các kịch bản, phương án ứng phó với biến động của giá vàng thế giới và trong nước để sẵn sàng các biện pháp xử lý, sử dụng các công cụ theo thẩm quyền phù hợp, hiệu quả, kịp thời, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, ổn định kinh tế vĩ mô, dứt khoát không để tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế, không để tác động tiêu cực đến tỷ giá, lãi suất, thị trường tiền tệ, ngoại hối và an toàn, an ninh tài chính, tiền tệ quốc gia”.

Lãnh đạo của NHNN cũng thông tin là chỉ trong vài ngày tới, cơ quan quản lý thị trường tiền tệ, ngoại hối sẽ có báo cáo cụ thể về các đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định quản lý thị trường vàng.