Giải đáp, làm rõ nhiều vấn đề 'nóng' của ngành giao thông

Giải pháp hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, hạn chế tai nạn giao thông trong cả nước, giảm ùn tắc giao thông tại các thành phố lớn; trách nhiệm quản lý Nhà nước trong hoạt động kiểm định, giải pháp tháo gỡ khó khăn, nâng cao chất lượng công tác kiểm định phương tiện cơ giới đường bộ, đường thủy nội địa là những vấn đề "nóng" được các đại biểu chất vấn.

Sự việc xảy ra tại Cục đăng kiểm là 'hết sức nghiêm trọng'

Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Đặng Bích Ngọc (Phó Chủ tịch Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hoà Bình) cho biết, trong thời gian qua, các trung tâm đăng kiểm nhiều nơi đã đóng cửa gây bức xúc và khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

"Qua tiếp xúc cử tri, có nhiều ý kiến đề nghị tạo điều kiện để mở lại các trung tâm này. Đề nghị Bộ trưởng có giải pháp gì để sớm triển khai nội dung này?", bà Ngọc nêu rõ.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, vừa qua có một số nhân viên và lãnh đạo các trung tâm đăng kiểm bị khởi tố, hiện tại, nhiều trung tâm chưa mở lại được vì thiếu cán bộ và đăng kiểm viên. Cả nước hiện còn 2 tỉnh là Bắc Kạn và Hòa Bình chưa có trung tâm đăng kiểm nào được mở lại. Bộ trưởng cho biết đã làm việc với Bí thư Tỉnh ủy và Giám đốc Sở Giao thông vận tải để tìm giải pháp.

Vừa qua, Bộ đã hỗ trợ địa phương đào tạo nhân lực, thi tuyển, cấp chứng chỉ để tìm người giữ cương vị lãnh đạo trung tâm đăng kiểm. Bộ cũng phối hợp với Sở địa phương bố trí đăng kiểm viên. Trung tâm đăng kiểm ở Hòa Bình sẽ sớm được mở lại.

Tranh luận lại, đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đắc Nông) nêu rõ, nhận định việc đăng kiểm phương tiện cơ giới hiện nay không đáng lo chỉ đúng một phần. Giải pháp cấp bách như kéo giãn chu kỳ đăng kiểm với phương tiện cá nhân chỉ là trước mắt.

"75% các trung tâm đăng kiểm hiện nay là do các doanh nghiệp ngoài Nhà nước thực hiện. Doanh nghiệp khi đầu tư phải thu hồi lại vốn, nhưng với cơ chế tài chính hiện nay thì họ rất khó duy trì được trung tâm đăng kiểm mà họ đã xin phép lập ra. Đơn cử việc giãn chu kỳ đăng kiểm thì các trung tâm đăng kiểm tư nhân không có việc làm, không có thu nhập, nên đăng kiểm viên sẽ đi nơi khác. Doanh nghiệp vì thế sẽ phá sản", ông Giang nói và đề nghị cần đổi mới cơ chế tài chính.

Khi xã hội làm được thì cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp ngoài Nhà nước làm. "Đây mới là giải pháp lâu dài, chứ chỉ kéo giãn chu kỳ đăng kiểm mà vẫn giữ cơ chế tài chính cũ thì rất khó giữ các trung tâm đăng kiểm ngoài Nhà nước", ông Giang bày tỏ.

Về vấn đề trên, Bộ trưởng Thắng cho biết, sự việc xảy ra tại Cục đăng kiểm trong thời gian qua là "hết sức nghiêm trọng". Từ đó khiến người dân và doanh nghiệp rất vất vả trong việc đăng kiểm. Có tới 600 người là lãnh đạo cục đăng kiểm, cán bộ công chức viên chức, các kiểm định viên bị khởi tố. Trong 281 đơn vị đăng kiểm thì có đến 106 trung tâm đăng kiểm đóng cửa.

Chính vì thế, ông Nguyễn Văn Thắng cho biết, vừa qua Bộ đã phối hợp với Bộ Công an tập trung tháo gỡ làm thế nào để khôi phục toàn bộ các trung tâm đăng kiểm. Bộ đã nghiên cứu điều chỉnh lại các quy định đăng kiểm cho phù hợp với thông lệ quốc tế và tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân. Đồng thời đang triển khai khắc phục, khôi phục hoạt động đăng kiểm. Rà soát lại toàn bộ hoạt động đăng kiểm để bảo đảm yêu cầu hiện đại, thông thoáng, chặt chẽ.

Bộ đã ban hành Thông tư 02, trong đó đề cập đến việc miễn đăng kiểm lần đầu, giãn chu kỳ đăng kiểm để phù hợp với các quy định của các nước trong khu vực, cũng như ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh khi giãn chu kỳ đăng kiểm thì không cần thiết phải khám xe rồi mới cấp tem kiểm định. Việc làm này đã làm tiết kiệm thời gian cho hơn 1 triệu lượt xe.

"Còn một số việc cần làm để khôi phục hoạt động đăng kiểm. Bộ đã phối hợp với Bộ Tài chính đưa vào dự thảo Luật Giá để loại bỏ giá đăng kiểm ra khỏi danh mục giá Nhà nước quản lý, để thị trường quyết định, bảo đảm thu nhập cho các đăng kiểm viên. Bộ cũng đang tập trung tuyển dụng, đào tạo cán bộ đăng kiểm, để có đủ lực lượng bố trí trở lại tất cả các trung tâm đăng kiểm, để tất cả dây chuyền đăng kiểm khi có đủ lực lượng sẽ trở lại hoạt động bình thường. Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin để kiểm soát chặt chẽ, giảm thiểu tối đa việc kiểm định thủ công, đồng thời thực hiện việc đăng ký, đăng kiểm qua mạng, thanh toán chuyển khoản", Bộ trưởng Thắng đưa ra giải pháp.

Tìm giải pháp siết tình trạng tai nạn giao thông

Chất vấn về vấn đề tai nạn giao thông, đại biểu Nguyễn Thị Huế (Bắc Kạn) cho rằng, tai nạn do xe kinh doanh vận tải gây ra chiếm khoảng 50% các vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng mà nguyên nhân là nhiều đơn vị kinh doanh vận tải chưa chấp hành nghiêm quy định. Chủ phương tiện giao xe cho người chưa được khám sức khỏe, ép thời gian giao hàng hoặc tăng chuyến khiến lái xe tải phải chạy quá giờ, chạy quá tốc độ, chạy xuyên ngày đêm, rồi buồn ngủ, gây tai nạn. "Đề nghị Bộ trưởng có giải pháp siết tình trạng này", bà Nguyễn Thị Huế chất vấn.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thừa nhận tình trạng đại biểu nêu là thực tế. Từ vụ tai nạn nghiêm trọng tại Quảng Bình cách đây 3 năm khiến 15 người chết, ông Thắng cho biết cơ quan chức năng đã khởi tố hình sự cả lái xe và chủ doanh nghiệp vì buông lỏng quản lý, giao xe cho người có bằng không đúng quy định.

Theo ông Nguyễn Văn Thắng, tại Chỉ thị 10 năm 2023, Thủ tướng đã yêu cầu các vụ tại nạn giao thông có hậu quả nghiêm trọng, Chủ tịch UBND tỉnh sở tại phải đánh giá nguyên nhân, có giải pháp khắc phục và phải cá thể hóa trách nhiệm tập thể, cá nhân. 

"Cùng với đó, việc phân định rõ trách nhiệm đã được nghiên cứu, tích hợp dự thảo Luật Đường bộ và Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ. Sau khi có những cơ sở pháp lý rõ ràng, Bộ Công an sẽ có hành lang pháp lý để xử lý", ông Thắng cho hay.

Về vấn đề đào tạo sát hạch lái xe, ông Thắng cho biết, vừa qua đã thanh tra toàn diện việc sát hạch lái xe tại 63 tỉnh, thành phố, ghi nhận vấn đề về chất lượng đào tạo, sát hạch như việc cấp giấy phép lái xe cho người nghiện. 

Khi phát hiện đã chỉ đạo thanh tra Bộ xử lý nghiêm, chuyển hồ sơ sang cơ quan công an.

Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện thông tư, siết chặt quản lý để không tái diễn việc cấp phép lái xe cho đối tượng nghiện.

Bên cạnh đó, Bộ cũng chỉ đạo các Sở Giao thông vận tải xử lý nghiêm do lĩnh vực này đã phân cấp, phân quyền toàn bộ xuống cho địa phương. Bộ sẽ hoàn thiện văn bản pháp luật để tạo điều kiện cho địa phương quản lý.

Đề cập đến giải pháp hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Thừa Thiên - Huế) cho rằng, tình trạng chi phí vận tải, logistics của Việt Nam khá cao, thậm chí cao hơn các nước đang phát triển. 

"Đề nghị Bộ trưởng nêu rõ các giải pháp để giảm chi phí vận tải, logistics trong thời gian tới?". Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, chi phí logistics ở Việt Nam trước đây là 21%. Theo kế hoạch đến 2025 sẽ đạt 16-20%, hiện nay đã cố gắng đạt 16,8% song vẫn còn cao so với thế giới (11%).

Bộ đã đưa ra các giải pháp như phát triển hạ tầng, tăng kết nối cảng biển với cao tốc, cảng biển và đường thủy nội địa. Ví dụ từ cảng Cái Mép-Thị Vải, hơn 70% container vận tải bằng đường thủy nội địa. Tuy nhiên, các cảng biển ở phía bắc không đạt do tĩnh không các cầu trên đường thủy không đạt yêu cầu.

Về giải pháp, theo ông Thắng, cần cải tạo, nâng cao tĩnh không các cầu; đồng thời rà soát giá, phí vận tải, giảm phí đường bộ, phí ra vào cảng biển, để doanh nghiệp logistics và cảng biển giảm chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh.