Theo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, cảng biển Sóc Trăng đang được xếp vào nhóm cảng biến loại III, tuy nhiên địa phương được định hướng quy hoạch thành cảng biển loại đặc biệt, sánh ngang với hệ thống cảng Hải Phòng và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Về vị trí địa lý, Sóc Trăng sở hữu đường bờ biển dài 72km và 3 cửa sông lớn là Định An, Trần Đề, Mỹ Thanh đổ ra biển Đông. Đây là một trong các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có tiềm năng cao nhất để phát triển kinh tế biển tổng hợp.
Năm 2020, Sóc Trăng đề xuất quy hoạch cảng biển nước sâu Trần Đề thành cảng biển đặc biệt (loại IA), có tổng diện tích khoảng 5.750ha, với khu dịch vụ, hậu cần, logistics, cầu vượt biển từ 10-16km.
Việc đầu tư xây dựng cảng Trần Đề sẽ thúc đẩy phát triển các dịch vụ, logistics, hạ tầng... đặc biệt là việc xuất khẩu hàng hóa, giảm thiểu lệ thuộc lên khu vực cảng Cần Thơ và cảng Cái Mép - Thị Vải, từ đó tiết kiệm chi phí cũng như thời gian cho các doanh nghiệp khu vực ĐBSCL. Cảng biển Trần Đề không chỉ là bệ phóng cho toàn vùng ĐBSCL phát triển mà còn có vai trò là cảng trung chuyển quốc tế, đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.
Đến năm 2022, giấc mơ “siêu cảng” của khu vực ĐBSCL dần hiện rõ khi Công ty CP Tư vấn xây dựng công trình Hàng Hải (CMB) đưa ra phương án quy hoạch đối với cảng biển Trần Đề.
Với tổng diện tích lên tới 4.960ha, dự án bao gồm khu bến cảng 960ha và diện tích khu dịch vụ, hậu cần cảng logistics, cảng trung chuyển hàng hoá phía bờ là 4.000ha. Các công trình thuộc cảng biển Trần đề bao gồm: Cầu vượt biển dài 18km, 15 cầu cảng, đê chắn sóng dài 8,3km.
Từ vị trí xây dựng cảng Trần Đề sẽ kết nối với mạng lưới giao thông thủy, bộ liên vùng thông qua Quốc lộ 1, Quốc lộ Nam Sông Hậu, Quốc lộ 60, Quản Lộ - Phụng Hiệp nối Cần Thơ - Hậu Giang - Sóc Trăng - Bạc Liêu - Cà Mau.
Với tổng mức đầu từ khoảng 200.000 tỉ đồng, cảng biển khi hoàn thành có khả năng tiếp nhận tàu tổng hợp, tàu container 100.000 DWT hoặc lớn hơn và tàu hàng rời 160.000 DWT, công suất thiết kế từ 80 – 100 triệu tấn/năm.
Với chi phí đầu tư lớn, đơn vị tư vấn đề xuất phương án chia làm 2 giai đoạn đầu tư:
Giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư 55.000 tỉ đồng sẽ xây dựng 6 bến cảng dài 1.600 - 2.200m, gồm 4 bến tổng hợp, hàng rời tiếp nhận tàu trọng tải đến 160.000DWT giảm tải và 2 bến container tiếp nhận tàu trọng tải đến 100.000DWT.
Cảng cũng sẽ có bến sà lan dài 500m tiếp nhận sà lan đến 5.000T phục vụ tiếp chuyển hàng hóa từ bến cảng ngoài khơi vào phía bờ, cầu dẫn vượt biển dài 18km. Tổng diện tích triển khai là 1.400ha, đáp ứng công suất lên tới 30 – 35 triệu tấn/năm.
Sau năm 2030 sẽ đầu tư 145.000 tỉ đồng để triển khai giai đoạn 2, nâng công suất phục vụ lên 100 triệu tấn/năm như kế hoạch.
Khu cảng Trần Đề có vai trò thu hút đầu tư vào các khu, cụm công nghiệp, khu chế xuất trong vùng; đẩy mạnh hoạt động vận chuyển hàng hóa nội địa bằng đường biển; đảm nhận vai trò trung chuyển than cho các trung tâm nhiệt điện khu vực ĐBSCL; thu hút hàng trung chuyển đi Campuchia qua tuyến đường thủy sông Mekong, đặc biệt tuyến sông Hậu, một trong hai nhánh chính (cùng với nhánh sông Tiền) của sông Mekong chảy vào Việt Nam.
Năm 2023, Sóc Trăng sau đã trình lên Bộ Giao thông vận tải chủ trương lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng cảng biển Trần Đề quy mô cảng loại đặc biệt. Đề xuất xây siêu cảng của Sóc Trăng sau đó đã nhận được sự ủng hộ của Bộ Giao thông vận tải vào tháng 6/2023.
Tháng 7/2023, Sóc Trăng chính thức bắt tay vào lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng công trình bến cảng 50.000 tỉ đồng thuộc hệ thống cảng biển Trần Đề. Bước dần tới kế hoạch sở hữu siêu cảng của vùng ĐBSCL.
Bá Di