Chuyện xe điện bị “buộc tội oan” và nỗi lo “tin giả”

Theo đó, liên quan đến vụ cháy chung cư mini đặc biệt nghiêm trọng tại phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân (Hà Nội) khiến 56 người tử vong. Cơ quan CSĐT Công an TP. Hà Nội đã chính thức công bố nguyên nhân gây ra vụ cháy. Cụ thể, trong thông báo kết luận giám định về nguyên nhân vụ cháy ngày 12/9 vừa qua, tới chủ các căn hộ ở nơi xảy ra hỏa hoạn nêu: “Điểm xuất phát cháy nằm ở khu vực giáp tường phía Nam, cách tường phía Đông khoảng 2,3m thuộc tầng 1 bên trong khu nhà ở nhiều căn hộ”.

Nguyên nhân gây cháy được xác định do chập mạch điện trên đường dây dẫn điện tại khu vực bình ắc quy thuộc phần đầu xe mô tô sử dụng động cơ xăng (loại xe tay ga) đặt giáp tường phía Nam tầng 1 gây ra hỏa hoạn.

Cũng theo kết luận giám định, lửa sau đó cháy lan vào khu vực cáp điện, các hộp công tơ điện gắn trên tường ở tầng 1 và cháy lan ra xung quanh dẫn đến vụ hỏa hoạn kinh hoàng làm 56 người tử vong. Trong 4 bình chữa cháy gửi giám định có 3 bình chưa được sử dụng, 1 bình đã được sử dụng.

Đáng chú ý những ngày qua, đã có nhiều phản ứng gay gắt nhằm vào xe điện do xuất phát từ những thông tin lan truyền không rõ ràng về nguyên nhân của vụ cháy. Nhiều khu nhà trọ, chung cư mini và cả chung cư cao cấp đã đưa ra quy định hạn chế sạc pin xe điện ở dưới hầm và khu vực để xe tập trung. Thậm chí, một số nơi còn ra văn bản cấm sạc pin xe điện dưới tầng hầm chung cư khiến nhiều người sử dụng xe điện hoang mang nhưng cũng không tìm được phương án giải quyết, không ít người đã phải uất ức dọn khỏi ngôi nhà quen thuộc vì bị chủ nhà cấm sử dụng xe điện.

Và với kết luận chính thức của cơ quan chức năng về nguyên nhân của vụ cháy cũng đã làm sáng tỏ trước một số tin đồn trên mạng xã hội. Xe điện dường như đã được “giải oan”. Nhiều ý kiến cho rằng, qua vụ việc đã thấy rõ, đây chính là hậu quả nhiều vòng từ việc chia sẻ thông tin thiếu trách nhiệm của nhiều người, những thông tin sai sự thật được lan truyền mạnh mẽ đã khiến dư luận xã hội hoang mang, nhiều người sử dụng xe điện rơi vào tình cảnh khó khăn, doanh nghiệp sản xuất cũng hết sức lo lắng bởi làn sóng “tẩy chay” xe điện ngày một lan rộng.

Chia sẻ xung quanh câu chuyện này, luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW cho rằng: “Cách lan truyền thông tin vô trách nhiệm cần bị xử lý nghiêm bởi hậu quả không chỉ dừng lại ở một số cộng đồng cư dân, mà còn là doanh nghiệp, nền kinh tế, và sự ổn định xã hội”.

Theo luật sư Hà, bản chất mạng xã hội là mỗi người đều có quyền bày tỏ ý kiến cá nhân, mỗi người tự viết, tự biên tập và tự đăng tải thông tin. Vấn đề là nhiều khi những quan điểm, thông tin ấy dựa trên hiện tượng, sự cảm tính, không hề có sự suy xét, hay dựa trên ý kiến chuyên gia, kết luận của cơ quan chức năng. Đó là điều chúng ta chứng kiến trong vụ cháy chung cư mini vừa qua.

Dù nguyên nhân cháy do xe điện hay xe xăng hay bất kỳ phương thức nào chưa được cơ quan công an kết luận nhưng ngay lập tức, xe điện đã bị nhiều người quy kết là nguyên nhân, thậm chí lan tỏa vào các hội, nhóm, gây hoang mang cho cộng đồng. Điều nguy hiểm nhất là chính người dùng đang biến tin giả thành “tin thật”, tạo ảnh hưởng lớn tới không chỉ người dân mà còn doanh nghiệp và rộng hơn là nền kinh tế và sự ổn định xã hội.

Cụ thể trong vụ cháy kinh hoàng vừa qua, khi có thông tin lan truyền đổ lỗi xe điện là nguyên nhân gây cháy, ngay lập tức, người dân dùng xe điện đã rất khó khăn trong việc tiếp cận hệ thống sạc. Nhiều chung cư thậm chí yêu cầu người thuê phải chuyển sang dùng loại xe khác. Nguy hiểm hơn là chính tin giả đôi khi đã ảnh hưởng tới quyết định của cơ quan chức năng khi có địa phương ngay sau vụ cháy đã có văn bản yêu cầu cấm sạc xe điện dưới hầm. Không ít người đã lo lắng và tính toán việc dừng sử dụng phương tiện quen thuộc của mình.

Hệ lụy đáng chú ý theo vị luật sư này, các đơn vị nhập khẩu, phân phối, sản xuất xe điện sẽ gặp khó khăn, từ đó ảnh hưởng tiêu cực tới nền công nghiệp xe điện. Điều này không chỉ gây hệ lụy tới nền kinh tế mà còn cản trở mục tiêu khuyến khích sử dụng phương tiện xanh của Chính phủ. Rõ ràng, chỉ từ một hành động chia sẻ thông tin thiếu trách nhiệm, hậu quả là vô cùng to lớn với cộng đồng, người dân và đất nước.

Ngoài ra, cũng không loại trừ khả năng, một số trường hợp có sự cố ý của các hội, nhóm để gây ảnh hưởng tới cộng đồng.

“Chế tài hiện vẫn chưa đủ sức răn đe. Tại các nước phát triển, ngoài hành lang pháp lý đầy đủ với nhiều chế tài mạnh mẽ, công cụ tư pháp được họ sử dụng rất hiệu quả, ví dụ như việc các bên liên quan có thể ra tòa, yêu cầu bồi thường thiệt hại. Chúng ta cũng cần hướng tới cách làm tương tự, đó là bên cạnh hoàn thiện hành lang pháp lý, quy định, chế tài, chúng ta cần có quy trình thủ tục tạo điều kiện cho các bên cùng lên tiếng, từ đó tạo cơ sở để cơ quan chức năng xử lý vụ việc”, luật sư Nguyễn Thanh Hà chia sẻ.