Chế tài xử lý đối với tội bắt cóc trẻ em

Hành vi bắt cóc trẻ em bị xử lý hình sự như thế nào?

Theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), người có hành vi bắt cóc trẻ em tùy theo mục đích, tình tiết thực hiện hành vi phạm tội mà có thể cấu thành một trong các tội danh sau đây:

Tội chiếm đoạt người dưới 16 tuổi

Căn cứ theo Điều 153 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác chiếm giữ hoặc giao cho người khác chiếm giữ trẻ em có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội chiếm đoạt người dưới 16 tuổi với mức hình phạt cao nhất lên đến 15 năm tù.[1]

Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản

Căn cứ Điều 169 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định, người nào bắt cóc trẻ em làm con tin nhằm chiếm đoạt tài sản có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản với mức hình phạt cao nhất lên đến tù chung thân.[2]

Tội mua bán người dưới 16 tuổi

Căn cứ Điều 151 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định, người nào thực hiện một trong các hành vi như:

- Chuyển giao hoặc tiếp nhận trẻ em để giao, nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo.

- Chuyển giao hoặc tiếp nhận trẻ em để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.

- Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp trẻ em để thực hiện 02 hành vi ở trên.

Thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội mua bán người dưới 16 tuổi với mức hình phạt cao nhất lên đến tù chung thân.

Thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội mua bán người dưới 16 tuổi với mức hình phạt cao nhất lên đến tù chung thân.[3]

Tội bắt cóc con tin

Căn cứ Điều 301 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định, người nào bắt, giữ hoặc giam trẻ em làm con tin nhằm cưỡng ép cơ quan, tổ chức, cá nhân … làm hoặc không làm một việc như một điều kiện để thả con tin thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội bắt cóc con tin với mức hình phạt tối đa lên đến 15 năm tù.[4]

Quy định của pháp luật về bảo vệ trẻ em

Theo Khoản 1 Điều 4 Luật Trẻ em 2016 quy định: "Bảo vệ trẻ em là việc thực hiện các biện pháp phù hợp để bảo đảm trẻ em được sống an toàn, lành mạnh; phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các hành vi xâm hại trẻ em; trợ giúp trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt."

Điều 47 Luật Trẻ em 2016 quy định các yêu cầu bảo vệ trẻ em bao gồm:

"Các yêu cầu bảo vệ trẻ em

1. Bảo vệ trẻ em được thực hiện theo ba cấp độ sau đây:

a) Phòng ngừa;

b) Hỗ trợ;

c) Can thiệp.

2. Bảo vệ trẻ em phải bảo đảm tính hệ thống, tính liên tục, có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cấp, các ngành trong việc xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật và cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em.

3. Cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình, cá nhân có trách nhiệm bảo vệ trẻ em. Việc bảo vệ trẻ em phải tuân thủ các quy định của pháp luật, quy trình, tiêu chuẩn do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.

4. Trẻ em được ưu tiên bảo vệ tại gia đình, gia đình nhận chăm sóc thay thế. Việc đưa trẻ em vào cơ sở trợ giúp xã hội là biện pháp tạm thời khi các hình thức chăm sóc tại gia đình, gia đình nhận chăm sóc thay thế không thực hiện được hoặc vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.

5. Cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em phải được cung cấp thông tin, được tham gia ý kiến với cơ quan, cá nhân có thẩm quyền trong việc ra quyết định can thiệp, hỗ trợ để bảo vệ trẻ em."

6. Coi trọng phòng ngừa, ngăn chặn nguy cơ gây tổn hại cho trẻ em; kịp thời can thiệp, giải quyết để giảm thiểu hậu quả; tích cực hỗ trợ để phục hồi, tái hòa nhập cộng đồng cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.

Bỏ rơi, bỏ mặc, mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em là các hành vi bị nghiêm cấm thực hiện đối với trẻ em được quy định theo Khoản 2 Điều 6 Luật Trẻ em 2016.[5]

Cảnh giác trước những thông tin 'bắt cóc trẻ em' trên mạng xã hội

Sự thật vụ "bắt cóc trẻ em" ở Trà Vinh lan truyền trên không gian mạng

Vào cuối tháng 2/2025, Công an tỉnh Trà Vinh cho biết, cơ quan chức năng đã tiếp nhận nhiều tin báo về việc 'bắt cóc trẻ em' tại địa bàn được đăng tải, chia sẻ trên các nền tảng mạng xã hội, gây tâm lý hoang mang, lo lắng cho người dân và trực tiếp ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự.[6]

Cụ thể, ngày 11/2, tài khoản Facebook “Huyền Kem” đăng tải thông báo vụ việc "bắt cóc" xảy ra trên địa bàn TP. Trà Vinh. Ngay khi tiếp nhận thông tin, cơ quan chức năng đã vào cuộc làm rõ và xác định tài khoản facebook trên do H.T.H. (ngụ thành phố Trà Vinh) sử dụng.

Công an TP. Trà Vinh mời H.T.H làm việc, người này thừa nhận nội dung đăng tải là sai sự thật. Cơ quan công an đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính H.T.H số tiền 7,5 triệu đồng về hành vi “Lợi dụng mạng xã hội để cung cấp thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân”.

Một vụ việc khác, tối 15/2, anh P.V.T (ngụ huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh) đến Công an xã trình báo về việc con anh là P.Q.V, có dấu hiệu bệnh tâm thần, bỏ nhà đi, không rõ đi đâu.

Qua xác minh, tìm kiếm, cơ quan công an xác định V. đang ở Cần Thơ. Đến 2 giờ ngày 17/2, V. được công an và gia đình đưa về nhà an toàn. Qua làm việc, V. chỉ khai nhận là đi chơi cùng bạn (không biết tên, địa chỉ) và cũng không biết đi bằng phương tiện gì.

Tuy nhiên, vụ việc được một số tài khoản mạng xã hội đăng tải gần đây với nội dung sai sự thật, tạo dư luận không tốt, gây hoang mang trong nhân dân.

Theo Công an tỉnh Trà Vinh, từ đầu năm 2025 đến nay, các cơ quan chức năng chưa ghi nhận vụ việc bắt cóc, có dấu hiệu bắt cóc trẻ em hay các đối tượng lạ mặt xuất hiện thực hiện các hành vi bắt cóc tại địa phương.

Việc đăng tải, chia sẻ, tán phát, lan truyền các thông tin sai sự thật về các vụ việc “bắt cóc trẻ em” có thể bị xử phạt vi phạm hành chính từ 10 đến 20 triệu đồng...

Cơ quan chức năng khuyến cáo, khi tham gia mạng xã hội, mọi người cần chú ý chấp hành các quy định pháp luật, không đăng tải, bình luận, chia sẻ, cung cấp thông tin sai sự thật hoặc chưa được kiểm chứng.

Bên cạnh đó, tuyên truyền cho người thân, bạn bè nâng cao tinh thần cảnh giác đối với các thông tin giả mạo, sai sự thật trên môi trường mạng cũng như có biện pháp phù hợp bảo vệ trẻ em, đảm bảo không gian sinh hoạt an toàn, lành mạnh…

Thông tin bắt cóc trẻ em ở Tuyên Quang là sai sự thật

Vừa qua, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Thái Nguyên vừa đấu tranh, làm rõ đối tượng có hành vi “Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân” liên quan đến thông tin sai sự thật về việc bắt cóc trẻ em.[7]

Trước đó, vào ngày 25/02/2025, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao phát hiện tài khoản Facebook “Ng-Ng” (có 6.900 người theo dõi; 402 người đang theo dõi, 4.697 bạn bè) đăng tải bài viết với nội dung “Bọn lừa đảo bắt cóc trẻ em đã đến Tổ 15 Tích lương rồi nhé mọi người cảnh giác nhắc nhở Ông Bà bố mẹ và con trẻ thật cẩn thận nhé vì bọn này bắt cả thanh thiếu niên phụ nữ nhé không cứ trẻ bé đâu”. Đến khoảng 09h40’, bài viết có tổng cộng 35 lượt chia sẻ, 51 lượt thích và 34 lượt bình luận.

Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao tiến hành xác minh và triệu tập đối tượng N.T.N, trú tại phường Tích Lương, TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.

Quá trình xác minh xác định: Khoảng 08h ngày 25/02/2025, N.T.N đang ở nhà thì có một người đàn ông đến tiếp xúc, giới thiệu bán sản phẩm “mì chính”; người này đeo khẩu trang (không rõ thông tin cá nhân), sử dụng phương tiện là xe ô tô (không rõ biển kiểm soát); khi đang trao đổi thì chồng N.T.N từ trong nhà ra, người đàn ông liền lên xe ô tô rời đi.

N.T.N nhận thấy người này có biểu hiện nghi vấn, mang sự việc kể lại cho một số người thân quen, trong câu chuyện có nhắc nhau cảnh giác. Tự nhận thấy gia đình hiện đang nuôi 04 trẻ nhỏ, N.T.N sử dụng tài khoản Facebook “Ng-Ng” đăng tải bài viết có nội dung như trên. N.T.N không nhận thức được việc tự ý đăng tải bài viết có nội dung sai sự thật, chưa được cơ quan có thẩm quyền kiểm chứng lên mạng xã hội Facebook là vi phạm pháp luật; bài viết sau đó được chia sẻ rộng rãi, gây hoang mang dư luận.

Ngày 03/3/2025, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với N.T.N về hành vi "Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân", quy định tại điểm d, khoản 1, Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Chính phủ quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử và Nghị định số 14/2022/NĐ-CP, ngày 27/01/2022 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung Nghị định số 15/2020/NĐ-CP, mức phạt 7.500.000 đồng.

Qua vụ việc trên, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao khuyến cáo người dân cần tỉnh táo trước những thông tin trên mạng xã hội; theo dõi thông tin chính thức tại các website, báo chí chính thống của các cơ quan, tổ chức Nhà nước; không chia sẻ những thông tin trên mạng khi chưa được kiểm chứng chính xác. Mọi hành vi đăng tải, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật sẽ bị phát hiện, điều tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.