Đánh giá về ý nghĩa thắng lợi, có ý nghĩa tầm vóc thời đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng viết: "Năm tháng sẽ trôi qua nhưng thắng lợi của Nhân dân ta trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc"[1]
Thật vậy, Đại thắng mùa Xuân năm 1975 đó là kết quả nguyên nhân tổng hợp của hàng loạt nhân tố, để tạo nên sức mạnh thần kỳ đánh đổ hoàn toàn dinh luỹ cuối cùng của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai trên đất nước ta. Một trong những nguyên nhân tạo nên thắng lợi đó, chính là đường lối của sự kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại mà Đảng ta đã vận dụng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, mà đỉnh cao là Đại thắng mùa Xuân năm 1975.
Để chứng minh tính đúng đắn đường lối sáng tạo đó. Chúng ta lược qua âm mưu chiến lược của đế quốc Mỹ thực hiện chiến tranh xâm lược Việt Nam, đế quốc Mỹ xem Việt Nam là một chiến trường mới để Mỹ thể nghiệm các loại hình chiến tranh kiểu mới của Mỹ. Mục tiêu của Mỹ đánh chiếm miền Nam Việt Nam nhằm xoá bỏ tiền đồn chủ nghĩa xã hội, xoá bỏ ngọn cờ giải phóng dân tộc, lấy đó làm răn đe phong trào giải phóng dân tộc và ngăn chặn sự phát triển của chủ nghĩa xã hội ở Đông nam Châu Á và trên thế giới. Do đó, cuộc kháng chiến chống Mỹ của Nhân dân Việt Nam tuy diễn ra trong phạm vi hẹp nhưng đã trở thành một cuộc đối đầu mang tính thời đại, một tiêu điểm của cuộc đấu tranh quyết liệt giữa thế lực phản cách mạng do đế quốc Mỹ cầm đầu và một bên lực lượng cách mạng do phe xã hội chủ nghĩa làm nòng cốt.
Nhân dân Việt Nam chẳng những chiến đấu vì lợi ích sống còn của dân tộc mình là được sống trong hoà bình, độc lập tự do thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, được phát triển đất nước theo con đường do mình lựa chọn, mà còn gánh vác một sứ mệnh lịch sử giao phó, đó là chiến sĩ xung kích trong cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới, chống chủ nghĩa đế quốc vì hoà bình, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội.
Xuất phát từ nhận định đó, Đảng ta đã xác định đường lối cách mạng đấu tranh giải phóng dân tộc chống đế quốc Mỹ xâm lược phải kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, kết hợp nghĩa vụ dân tộc với nghĩa vụ quốc tế coi đó là nội dung quan trọng trong đường lối kháng chiến, một điều kiện bảo đảm đưa kháng chiến đến thắng lợi. Đảng ta xuất phát từ chủ nghĩa Mác - Lênin về chiến tranh và cách mạng vận dụng vào thực tiễn cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở Việt Nam. Đối với phát huy sức mạnh dân tộc, Đảng ta xác định cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc ở mỗi nước phải do chính nhân dân của dân tộc đó tiến hành trên mảnh đất của họ. Với quan điểm đó, Đảng ta đã chủ trương nêu cao ý chí tự lực, tự cường, tinh thần độc lập tự chủ, dựa vào sức mình là chính theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Đem sức ta mà tự giải phóng cho ta". Do vậy, trong cuộc chiến tranh chống Mỹ mà đỉnh cao Đại thắng mùa Xuân năm 1975, Đảng ta đã huy động đến mức cao nhất, lực lượng chính trị, quân sự, kinh tế văn hoá, lực lượng vật chất tinh thần có sẵn trong nước. Đồng thời phát huy những năng lực tiềm năng gắn liền với truyền thống lịch sử oanh liệt của tổ tiên, với kinh nghiệm cách mạng quý báu của quá khứ, nhằm tạo ra cho dân tộc ta, Quân đội ta một sức mạnh lớn nhất.
Thực tiễn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ mà đỉnh cao của Chiến dịch Hồ Chí Minh, Đảng ta phát động phong trào thi đua như: "mỗi người làm việc bằng hai" phong trào kết nghĩa Nam Bắc khẩu hiệu hành động "tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược" cùng với lời kêu gọi của Bác Hồ: " Đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào". Đảng ta đã tập trung rộng rãi tất cả mọi lực lượng có thể tập hợp được từ tiền tuyến đến hậu phương, từ nông thôn đến thành thị, nhờ phát huy cao độ sức mạnh trong nước nó đã trở thành sức mạnh, động lực quan trọng đưa đến Đại thắng mùa Xuân năm 1975.
Tuy nhiên, nếu chỉ có sức mạnh dân tộc không thôi thì cũng không thể nào làm nên chiến thắng vĩ đại, bởi vì: Trong cuộc đụng đầu lịch sử với đế quốc Mỹ, Nhân dân Việt Nam không thể chiến đấu đơn độc, hơn nữa không thể phát huy hết mức những nguồn lực tiềm năng của dân tộc nếu không gắn với trào lưu cách mạng của thời đại. Đảng ta với quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin đã đặt cách mạng Việt Nam là một bộ phận không thể tách rời của cách mạng thế giới. Sức mạnh thời đại giai đoạn này là: hệ thống xã hội chủ nghĩa đang phát triển hùng cường, các dòng thác cách mạng đang tiến công vào chủ nghĩa đế quốc như: Phong trào đấu tranh của các đảng cộng sản; giai cấp công nhân, nhân dân lao động của các nước tư bản; phong trào giải phóng dân tộc.... những nhân tố đó thể hiện sức mạnh tập trung của thời đại. Hạt nhân của sức mạnh đó chính là hệ thống xã hội chủ nghĩa đứng đầu là Liên Xô và Trung Quốc. Trên thực tiễn nhờ đường lối đối ngoại đúng đắn trong cuộc kháng chiến của Nhân dân Việt Nam chống Mỹ đã được đông đảo nhân dân yêu chuộng hoà bình trên thế giới ủng hộ Việt Nam chống chiến tranh xâm lược đế quốc Mỹ.
Với đường lối đúng đắn của Đảng ta về sự kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại. Đảng ta đã huy động được tối đa mọi nguồn lực của dân tộc, mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già trẻ trai gái, bất kỳ giàu nghèo lớn bé đều trở thành một chiến sĩ đấu tranh trên mặt trận quân sự, kinh tế, chính trị, văn hoá, trở thành một lực lượng vật chất tinh thần hùng hậu giáng vào đế quốc Mỹ. Đồng thời với đường lối quốc tế đúng đắn, Đảng ta đã tranh thủ được sự ủng hộ to lớn và hiệu quả của các nước xã hội chủ nghĩa mà nòng cốt là Liên Xô và Trung Quốc với anh em các nước bè bạn năm châu trong đó có cả nhân dân tiến bộ Mỹ. Sự kết hợp của đường lối đúng đắn này đó chính là thể hiện sự lết hợp giữa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam với chủ nghĩa Mác - Lênin. Đường lối chính trị quân sự của Đảng Cộng sản Việt Nam, của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Việc vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh cụ thể nước ta, khơi dậy và phát huy mọi phẩm chất quá khứ anh hùng, phẩm chất cao quý của dân tộc, tổ chức và nhân lên sức chiến đấu và sáng tạo của con người Việt Nam dám đánh, biết đánh, biết thắng. Kết quả đường lối đúng đắn sáng tạo đó qua thực tiễn của cuộc kháng chiến chống Mỹ đã làm thất bại và sự sụp đổ không tránh khỏi của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Đồng thời mang lại thắng lợi vẻ vang của dân tộc ta vào ngày 30 tháng 4 lịch sử năm 1975
Trải qua gần 21 năm chiến đấu kiên cường, nhân dân ta đã đánh thắng cuộc chiến tranh thực dân kiểu mới của đế quốc Mỹ với quy mô lớn nhất, dài ngày nhất, ác liệt nhất, dã man nhất từ sau chiến tranh thế giới lần thứ hai. Đại thắng mùa Xuân năm 1975 đã chấm dứt vĩnh viễn ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc hơn một thế kỷ trên đất nước ta, làm cho Tổ quốc ta được độc lập, thống nhất đồng thời quá độ để tiến lên chủ nghĩa xã hội.
50 năm trôi qua (1975 - 2025) kể từ Đại thắng mùa Xuân năm 1975 bài học của sự kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại đến nay vẫn còn nguyên giá trị, bài học đó càng có ý nghĩa thực tiễn đối với công cuộc kiến thiết đấy nước, xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay.
Hiện nay, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đang từng bước hiện thực hóa nhiều chủ trương mới mang tính cách mạng trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, mà theo Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh, kỷ nguyên thịnh vượng dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Mọi người dân đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, được hỗ trợ phát triển, làm giàu; đóng góp ngày càng nhiều cho hòa bình, ổn định, phát triển của khu vực và thế giới, cho hạnh phúc của nhân loại và văn minh toàn cầu. Tổng Bí thư nhấn mạnh: "Đích đến của kỷ nguyên vươn mình là dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, phát triển theo chế độ xã hội Xã hội chủ nghĩa, sánh vai với các cường quốc năm châu. Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao; khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại".[2]
Trong bối cảnh thế giới, trong nước hiện nay, chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên đầy biến động nhưng cũng tràn ngập cơ hội: kỷ nguyên hội nhập toàn cầu và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, cuộc cách mạng chuyển đổi số - khoa học, công nghệ cùng với đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số được đặt lên vị trí "đột phá quan trọng hàng đầu" với những mục tiêu quan trọng, cụ thể cùng các giải pháp quyết liệt chưa từng có. Việt Nam đã bước lên con đường hội nhập quốc tế sâu rộng, tham gia vào hầu hết các tổ chức lớn trên thế giới và khu vực; Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, hiện nay Việt Nam có quan hệ với khoảng 200 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, nâng quan hệ đối tác chiến lược toàn diện hiện nay lên 12 quốc gia.
Với bối cảnh vừa có thời cơ vừa có nguy cơ đan xen như vậy, đưa đến cho chúng ta trước những cơ hội và thách thức mới và bài học đại đoàn kết thống nhất của toàn dân tộc, đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc, sức mạnh thời đại trong Đại thắng mùa Xuân 1975 càng toả sáng. Chính vì vậy, cần phải được nghiên cứu và vận dụng một cách sáng tạo phù hợp vào thực tiễn hiện nay. Từ ý nghĩa đó, Đảng ta luôn coi trọng vị trí và ý nghĩa của bài học, xem đây là vấn đế có tính nguyên tắc. Trong thời đại hiện nay, quan niệm về sức mạnh dân tộc Đảng ta xác định sức mạnh dân tộc bao gồm: Sức mạnh lịch sử truyền thống, ý chí vươn lên của cả dân tộc, đó là sức mạnh của đường lối đúng đắn sáng tạo, sức mạnh của kinh tế, chính trị, văn hoá, quốc phòng an ninh đối ngoại. Đó là sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân.
Hơn nữa, thắng lợi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 của chúng ta có sự đóng góp quan trọng của sức mạnh đoàn kết quốc tế. Nên trong thời đại ngày nay, sự nghiệp phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc càng cần phải mở rộng các quan hệ quốc tế trên cơ sở thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ… là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, xây dựng hình ảnh một dân tộc Việt Nam kiên cường, anh dũng trước kẻ thù nhưng rất thân thiện, mến khách với bạn bè trên thế giới.
Đối với sức mạnh thời đại, Đảng ta nhất quán thực hiện đường lối đối đối ngoại: giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao vị thế và uy tín của đất nước. Hiện nay, nhân loại đang hướng vào mục tiêu chung là hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ tiến bộ xã hội thì bất cứ dân tộc nào muốn dành thắng lợi trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước đều phải dựa vào sức mình là chính, phát huy sức mạnh bên trong, đồng thời phải tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của đông đảo bầu bạn quốc tế, tập hợp tối đa sức mạnh của lực lượng tiến bộ trên thế giới.
Với đặc điểm trên và bối cảnh trong nước, ngoài nước hiện nay, nước ta muốn phát huy sức mạnh đoàn kết, thống nhất của dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại phải thực hiện tốt tư tưởng Hồ Chí Minh: " Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, thành công, thành công, đại thành công" Hơn lúc nào hết đoàn kết thống nhất dân tộc hiện nay phải được thực hiện trên cơ sở kiên định độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nắm vững mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".
Kỷ niêm 50 năm ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, tự hào về Đại thắng mùa Xuân năm 1975. Mỗi đảng viên cán bộ cần phát huy tinh thần khí phách đó vận dụng sáng tạo bài học kinh nghiệm vào thực tiễn công tác. Ra sức học tập rèn luyện về mọi mặt, trau dồi phẩm chất đạo đức cách mạng, để góp phần vào sự nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới. Đó chính là việc làm thiết thực, cụ thể chào mừng 50 năm ngày giải phóng Miền nam thống nhất Tổ quốc.
Trung tá Nguyễn Mạnh Tuấn - Bộ môn CTĐ, CTCT
Khoa KHXH&NV – Trường Sĩ quan Công binh
1. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội IV, HN 1977 Tr 5-6 ↑
2. Tổng Bí thư Tô Lâm trao đổi chuyên đề "Kỷ nguyên phát triển mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam". ↑