Đề xuất cho Hải Phòng được “tự quyết” dự án cảng biển hàng nghìn tỷ đồng

Đề xuất trao quyền cho Hải Phòng đối với dự án cảng biển từ 2.300 tỷ đồng

Một trong những điểm sáng đáng chú ý nhất là đề xuất trao cho UBND TP Hải Phòng quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án xây dựng bến cảng, khu bến cảng có vốn đầu tư từ 2.300 tỷ đồng trở lên. Đây là bước tiến quan trọng, giúp địa phương chủ động hơn với những dự án hạ tầng tầm cỡ, thay vì phụ thuộc vào quyết định từ Trung ương.

Với những dự án đã được Thủ tướng phê duyệt trước khi nghị quyết có hiệu lực, UBND thành phố cũng được quyền điều chỉnh chủ trương đầu tư nếu cần thiết. Thành phố sẽ không chỉ là nơi tiếp nhận chỉ đạo, mà còn được trở thành chủ thể thực sự trong quy hoạch và triển khai các dự án cảng biển trọng điểm.

Không dừng ở đó, Hải Phòng còn được giao quản lý và bảo trì toàn bộ các tuyến đường thủy nội địa quốc gia chạy qua địa bàn, cũng như các hoạt động tại cảng và bến thủy nội địa. Nguồn thu từ phí và lệ phí hoạt động trên các tuyến này sẽ được giữ lại 100% cho ngân sách thành phố.

Cơ chế tài chính đặc biệt: “Giữ lại tiền để tái đầu tư”

Một cơ chế tài chính đặc thù khác cũng được đề xuất: ngân sách trung ương sẽ bổ sung có mục tiêu cho Hải Phòng 70% phần tăng thu từ hoạt động xuất nhập khẩu (không tính VAT), nhằm phục vụ đầu tư vào hạ tầng khu kinh tế, khu công nghiệp, khu thương mại tự do thế hệ mới và đặc biệt là đảo Bạch Long Vỹ. Tuy nhiên, mức bổ sung không vượt quá số tăng thu thực tế trên địa bàn, và chỉ khi Trung ương không bị hụt thu.

Thành phố cũng được phép thu hồi đất để triển khai các trung tâm logistics phục vụ cảng biển, cảng hàng không, cảng thủy nội địa quy mô lớn (trên 50ha). Đặc biệt, việc cho thuê đất tại các dự án này không cần qua đấu giá hay đấu thầu được cho là cần thiết để đẩy nhanh tiến độ triển khai các siêu dự án logistics.

Thu hồi đất xen kẹt làm đô thị, dịch vụ

Dự thảo nghị quyết cũng trao cho thành phố quyền thu hồi đất xen kẹt trong khu dân cư để đấu giá quyền sử dụng đất phục vụ phát triển đô thị và thương mại – dịch vụ. Đây là nguồn lực không nhỏ nếu được quản lý chặt chẽ.

Hải Phòng phải mạnh về công nghệ, bền về môi trường

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng tình cao với việc ban hành nghị quyết mới và cho rằng cần xin ý kiến Bộ Chính trị để áp dụng ngay cơ chế đặc thù này cho cả địa bàn Hải Phòng sau sáp nhập (dự kiến với tỉnh Hải Dương). Đây là cách làm đồng bộ, chủ động thay vì chờ đợi cập nhật sau khi sáp nhập hành chính.

Ông cũng lưu ý nghị quyết phải theo sát tinh thần cải cách của Trung ương, cập nhật kịp thời các nội dung của Nghị quyết Trung ương 10, 11. Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đến vai trò của công nghệ trong phát triển cảng biển. Dẫn ví dụ từ cảng Singapore – nơi chỉ cần 30 nhân sự điều hành cả cảng nhờ ứng dụng công nghệ cao – ông đề nghị Hải Phòng cần đi theo hướng này, đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo để nâng năng suất, giảm chi phí, tăng hiệu quả vận hành.

Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cần có quy định rõ ràng về bảo vệ môi trường. “Phát triển nhanh là cần, nhưng phải bền vững”, ông nhấn mạnh.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Phan Văn Mãi, nghị quyết mới không chỉ là sự tiếp nối mà còn là cú hích cải cách mạnh mẽ, phù hợp với tinh thần phân cấp, phân quyền, trao quyền gắn với trách nhiệm cho địa phương. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý cần đánh giá tác động trên quy mô mở rộng – sau sáp nhập – để chính sách đặc thù phát huy được tối đa hiệu quả.

Kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải khẳng định sự đồng thuận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong việc trình nghị quyết ra Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 9. Ông đề nghị Chính phủ tiếp thu đầy đủ ý kiến góp ý và hoàn thiện hồ sơ, để Hải Phòng sớm có cơ chế mới, xứng đáng với vai trò “đầu tàu biển Bắc Bộ”.