Hoàn thiện cơ chế hợp tác “Ba nhà”: Đề xuất mới đưa Trường Đại học vào trung tâm đổi mới sáng tạo

Thúc đẩy Mô hình “Giảng dạy – Nghiên cứu – ĐMST – Chuyển giao”
Dự thảo nhấn mạnh việc chuyển đổi mô hình hoạt động của các trường đại học sang mô hình đa năng: “giảng dạy – nghiên cứu – đổi mới sáng tạo – chuyển giao”. Để hiện thực hóa mục tiêu này, Bộ GD&ĐT đề xuất thiết lập một cơ chế hợp tác “Ba nhà” mới, trong đó rõ vai trò và rõ trách nhiệm của từng chủ thể.

Chính sách này nhằm triển khai nhiệm vụ trọng tâm được giao tại Nghị quyết số 281/NQ-CP của Chính phủ, tạo lập một chuỗi giá trị ĐMST chặt chẽ giữa Nhà nước, cơ sở GDĐH và doanh nghiệp.

Cơ chế Liên kết “Ba nhà” Đột phá
Dự thảo đã thiết kế một hệ thống chính sách đồng bộ nhằm thúc đẩy mạnh mẽ mô hình liên kết này, với các quy định cụ thể:

Đóng góp từ Doanh nghiệp Nhà nước: Đề xuất các doanh nghiệp nhà nước dành tối thiểu 30% Quỹ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của mình để hợp tác với trường đại học, bao gồm cả việc đồng tài trợ cho Quỹ của trường.

Trường Đại học Chủ động: Cơ sở GDĐH được khuyến khích chủ động đề xuất, thiết kế và triển khai các chương trình, dự án hợp tác nghiên cứu, đào tạo, chuyển giao công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo với doanh nghiệp.

Thu hút Chuyên gia và Công nhận Giờ Nghiên cứu: Cơ sở GDĐH cần có cơ chế thu hút chuyên gia từ doanh nghiệp vào làm việc, nhằm khai thác hiệu quả tri thức thực tiễn và năng lực công nghệ trong hoạt động đào tạo và nghiên cứu. Đặc biệt, quy định công nhận giờ nghiên cứu khoa học đối với giảng viên tham gia hợp tác với doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho việc gắn kết nhà trường – doanh nghiệp trong giải quyết các bài toán công nghệ thực tiễn.

Đồng Sở hữu Kết quả Nghiên cứu: Các dự án hợp tác được khuyến khích áp dụng cơ chế đồng sở hữu đối với kết quả nghiên cứu, sáng chế và giải pháp công nghệ. Điều này đảm bảo lợi ích hài hòa, gia tăng giá trị thương mại hóa và thúc đẩy hình thành các sản phẩm chung, cùng có lợi giữa các bên.

Vai trò của Nhà nước: Nhà nước ưu tiên cấp kinh phí cho nhiệm vụ hợp tác giữa cơ sở GDĐH và doanh nghiệp, ưu tiên mua sắm sản phẩm công nghệ là kết quả nghiên cứu chung. Đồng thời, Nhà nước khuyến khích các bên đồng đầu tư phòng thí nghiệm và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Chính sách này được kỳ vọng sẽ giúp hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hoàn chỉnh, đặt trường đại học vào trung tâm liên kết tri thức - công nghệ - doanh nghiệp, đóng vai trò là "máy cái" tạo ra sự lan tỏa.

Đổi mới Phương thức Quản lý: Từ Tiền kiểm sang Hậu kiểm
Bên cạnh cơ chế hợp tác, Dự thảo cũng đề xuất đổi mới phương thức quản lý theo hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn liền với trách nhiệm giải trình cao hơn của các cơ sở GDĐH.

Việc giám sát và đánh giá sẽ dựa trên cơ sở dữ liệu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng trường, được kết nối đồng bộ với nền tảng quốc gia và dữ liệu giáo dục đại học.

Toàn bộ thông tin về công bố, sáng chế, chuyển giao, tài chính và hoạt động nhóm nghiên cứu sẽ được công khai trên môi trường số.

Theo Bộ GD&ĐT, cách tiếp cận này sẽ giảm đáng kể thủ tục hành chính, tăng tính minh bạch, nâng cao trách nhiệm giải trình, phù hợp với xu thế quản trị đại học tiên tiến trên thế giới. Đây là bước đi quan trọng nhằm thúc đẩy chất lượng, hiệu quả thực chất và cạnh tranh lành mạnh trong toàn hệ thống.