Báo cáo tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội

Về tình hình hướng dẫn thi hành chế độ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) theo quy định của Luật Việc làm, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, đến hết ngày 31/3/2021, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ đã ban hành 68 văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thực hiện (27 nghị định, 6 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 35 thông tư).

Việc triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH đối với người tham gia BHXH tự nguyện, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, trong năm 2020, tổng số tiền Ngân sách nhà nước (NSNN) hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện là hơn 137,6 tỷ đồng, tăng 35% so với năm 2019.

Về triển khai thực hiện chính sách khuyến khích người sử dụng lao động và người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung, hiện nay, đã có 3 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ quản lý quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện. Trong đó, có 1 công ty đã thành lập 3 quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện và thu hút được gần 200 lao động và 2 doanh nghiệp tham gia đóng góp; tổng tài sản của 3 quỹ này là 71,4 tỷ đồng.

Trong năm 2020, Thanh tra Bộ LĐTBXH đã tổ chức thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật BHXH, BHTN tại 5 cơ quan BHXH cấp tỉnh, 20 cơ quan BHXH cấp huyện trên địa bàn 5 tỉnh, thành phố và 20 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre.

Qua thanh tra, ban hành 52 kiến nghị đối với các cơ quan bảo hiểm xã hội; 70 kiến nghị đối với các doanh nghiệp, 2 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền là 169,7 triệu đồng, kiến nghị truy đóng vào quỹ BHXH số tiền 221,2 triệu đồng do người sử dụng lao động trích nộp BHXH, BHTN, của người lao động không đúng mức theo quy định.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, đến cuối tháng 12/2020, có hơn 15 triệu người tham gia BHXH bắt buộc giảm 153.092 người (tương ứng với 1%) so với năm 2019. Đây là năm đầu tiên số người tham gia BHXH bắt buộc bị giảm so với năm trước, nguyên nhân chính là do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 dẫn đến người lao động tại các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh bị mất việc làm, không còn thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.

Hiện nay, có trên 151.000 tổ chức, cá nhân có trả thu nhập nhưng chưa tham gia BHXH bắt buộc cho người lao động; có trên 213.000 tổ chức, cá nhân chưa tham gia đầy đủ. Cơ quan BHXH đã tiến hành rà soát trên 196.000 doanh nghiệp và xác định được gần 388.000 lao động thuộc đối tượng tham gia nhưng chưa tham gia BHXH bắt buộc.

Năm 2020, có 622.020 đơn vị tham gia BHXH bắt buộc, tăng gần 17% so với cùng kỳ năm 2019. Số tiền thu BHXH bắt buộc năm 2020 là trên 261,7 nghìn tỷ đồng, tăng 6,28% so với cùng kỳ năm 2019.

Tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc năm 2020 của người lao động là 5.687.180 đồng/tháng, tăng 6,05% so với năm 2019. Tính đến ngày 31/12/2020 tổng số tiền chậm đóng BHXH bắt buộc là 12.113 tỷ đồng, tăng 2.013 tỷ đồng (tương ứng 19,9%) so với năm 2019, chiếm 4,4% số phải thu.

Tổng số chi các chế độ BHXH từ nguồn NSNN năm 2020 là 47.146 tỷ đồng, giảm 115 tỷ đồng (tương ứng 0,2%) so với năm 2019. Tổng số chi chế độ từ nguồn quỹ BHXH là 193.619 tỷ đồng, tăng 15.124 tỷ đồng (8,47%) so với năm 2019. Số người hưởng BHXH một lần năm 2020 là 860.741 người, tăng 6,65% so với năm 2019.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, quy mô các quỹ BHXH, BHTN tiếp tục tăng hàng năm. Tổng số dư các quỹ BHXH, BHTN đến năm 2020 là 953 nghìn tỷ đồng, tăng 14,3% so với năm 2019.

Năm 2020, tổng số người tham gia BHXH tự nguyện hơn 1.125.000 người, tăng gấp 2 lần so với năm 2019. Tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện so với lực lượng lao động trong độ tuổi năm 2020 là 2,33%. Tổng số tiền thu BHXH tự nguyện năm 2020 là 3.969 tỷ đồng. Tổng số tiền NSNN hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện năm 2020 là 137,6 tỷ đồng.

Báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, năm 2020, có hơn 13.337.000 người tham gia BHTN, giảm 54.401 người (tương ứng với 0,4%) so với năm 2019. Số tiền thu BHTN là 18.693 tỷ đồng, tăng 1.254 tỷ đồng (tương ứng với 7,2%) so với năm 2019. Năm 2020, tổng số tiền chậm đóng BHTN là 399 tỷ đồng, tăng 15% so với năm 2019.

Trong năm 2020, có trên 2,2 triệu lượt người tư vấn, giới thiệu việc làm (tăng 33,89% so với năm 2019); có 26.507 người được hỗ trợ học nghề, bằng 2,44% so với số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp; số tiền chi trả hỗ trợ học nghề tính theo quyết định hỗ trợ học nghề là 94,8 tỷ đồng; có 1.087.480 người được giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp, tăng 30,09% so với năm 2019.

Do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, số người được hưởng các chế độ BHTN tăng dẫn đến tổng tiền chi cho các chế độ BHTN tăng. Cụ thể, năm 2020, tổng số tiền chi các chế độ BHTN là 17.149 tỷ đồng, tăng 4.514 tỷ đồng (tương ứng với 35,7%) so với năm 2019.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, đối tượng tham gia BHXH, BHTN tiếp tục giữ được đà tăng, đặc biệt phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, đạt 1,1 triệu người, chiếm 2,33% lực lượng lao động trong độ tuổi, vượt chỉ tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.

Thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung kiến nghị với Quốc hội tiếp tục tăng cường hoạt động giám sát thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội tại Trung ương và địa phương, đặc biệt là vấn đề về phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; vấn đề về quản lý và sử dụng quỹ BHXH.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung kiến nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm xã hội theo định hướng cải cách chính sách BHXH tại Nghị quyết số 28-NQ/TW về mở rộng đối tượng tham gia tiến tới thực hiện BHXH toàn dân; hoàn thiện các quy định về đóng - hưởng BHXH; nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ; chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần; sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng BHXH; sửa đổi quy định tại khoản 2 Điều 92 Luật Bảo hiểm xã hội về các hình thức đầu tư để phù hợp với Luật Các tổ chức tín dụng.

Sửa đổi, bổ sung Luật Việc làm theo định hướng cải cách chính sách BHTN tại Nghị quyết số 28-NQ/TW nhằm phát huy đầy đủ các chức năng của BHTN, bảo đảm BHTN thực sự là công cụ quản lý thị trường lao động.