Vì sao nhiều bộ không ủng hộ nhập khẩu 37 toa xe cũ của Nhật Bản?

Ngày 27/11, đại diện Bộ Giao thông Vận tải cho hay đã báo cáo Chính phủ về đề xuất nhập khẩu toa xe cũ của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR). Để có cơ sở báo cáo Chính phủ, Bộ đã xin ý kiến các bộ gồm Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ.

Bộ GTVT ghi nhận VNR có nêu một số lợi ích nhất định khi nhập 37 toa tàu. Tuy nhiên, quy định của pháp luật đã rõ ràng nên Bộ GTVT không ủng hộ việc nhập khẩu và khai thác 37 toa xe đã qua sử dụng tại Việt Nam.

Ngoài ra, Bộ GTVT cho rằng đề xuất của VNR chưa được đánh giá cụ thể, chi tiết tình trạng kỹ thuật an toàn, chi phí hoán cải, hiệu quả đầu tư, kế hoạch dự kiến vận hành, công tác vận hành, bảo trì; chưa nêu giải pháp xử lý nếu các toa xe không đáp ứng quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của Việt Nam.

Cận cảnh toa tàu của Nhật Bản đang sử dụng. Ảnh: JR East 

Thông tin từ phía Nhật Bản cho thấy họ loại bỏ toa xe tự hành DMU cũ vì lý do bảo vệ môi trường do thời gian sử dụng, vận hành các toa xe này từ cuối thập niên 70, đầu thập niên 80. Vì vậy, các toa xe cũ sẽ ảnh hưởng đến môi trường nếu vận hành tại Việt Nam. "Các toa xe đã sử dụng quá lâu, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành nghề này trong nước và phải mất thêm chi phí cải tạo cho phù hợp với điều kiện kỹ thuật hiện tại trong nước", Bộ Tài nguyên và Môi trường nêu quan điểm.

Bộ Tài chính cho rằng Nghị định 65 đã quy định rõ niên hạn đối với phương tiện đường sắt nhập khẩu đã qua sử dụng nên đề nghị Bộ GTVT yêu cầu doanh nghiệp thực hiện theo nghị định trên. Bộ Kế hoạch & Đầu tư đề nghị VNR rà soát lại toàn bộ chi phí vận chuyển, nhập khẩu, sửa chữa và chuyển đổi các toa xe cũ được tặng nêu trên để báo cáo cấp có thẩm quyền trong việc phê duyệt.

Trước đó vào tháng 10, VNR đã kiến nghị xin nhập khẩu 37 toa xe tự hành diesel DMU, loại Kiha 40 và Kiha 48 từ Nhật Bản được sản xuất từ năm 1979 đến 1982. Toa xe bố trí ghế mềm loại 68-82 chỗ ngồi và 28-34 chỗ đứng, chạy trên tuyến đường sắt khổ 1.067 mm. Các toa xe này có thể vận hành độc lập hoặc dễ dàng ghép nối thành đoàn.

Theo ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch VNR, dù không mất tiền mua, dự án có tổng vốn đầu tư 140 tỷ đồng, trong đó 40 tỷ đồng phí vận chuyển, 80 tỷ đồng để hoán cải và các chi phí khác như đăng kiểm, tư vấn, dự phòng. Tổng vốn do doanh nghiệp tự huy động. Sau khi hoán cải, các toa xe có thể hoàn vốn sau 7 năm và khai thác trong 15 năm. "Các toa tàu còn khai thác trong 15 năm thì hiệu quả kinh tế khá lớn. Nếu chúng ta không nhận thì phía Nhật sẽ bán hoặc tặng cho các nước khác", ông Minh nói.

Cũng theo ông Minh, dự án sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao bởi các toa tàu mới của Nhật Bản theo công nghệ tự hành giá trên 30 tỷ đồng mỗi toa, nếu mua mới sẽ là 1.100 tỷ đồng. "Việc mua tàu mới khó khả thi bởi các đơn vị đường sắt hiện nay rất khó khăn" ông Minh nói./.