Mối quan hệ “mật thiết” giữa Ngân hàng MBB và doanh nghiệp bất động sản

Liên quan đến vấn đề siết chặt dòng vốn cho lĩnh vực bất động và trái phiếu doanh nghiệp là một trong những chủ đề được cổ đông quan tâm tại Đại hội cổ đông thường niên năm 2022 diễn ra vào ngày 25/4 vừa qua.

Trả lời chất vấn của cổ đông, ông Lưu Trung Thái, Tổng giám đốc MBB cho rằng: Kinh doanh bất động sản và bất động sản công nghiệp trên tổng dư nợ của MBB được kiểm soát dưới 10%. Trong đó, trái phiếu doanh nghiệp chiếm gần 4% trên tổng dư nợ, với hai nhóm chính là bất động sản và năng lượng. Trước giờ MBB đầu tư chủ yếu là trái phiếu dự án, tức là có dự án, có mục đích kinh doanh, có kế hoạch dòng tiền. "Đây đều là những nhà đầu tư có chất lượng tốt, không có gì đáng lo ngại", ông Thái nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của PV, thời gian vừa qua MBB đang là trái chủ của nhiều doanh nghiệp bất động sản như Công ty CP tập đoàn đầu tư địa ốc NovaLand (NVL), Trung Nam Group, FLC, Công ty CP kinh doanh bất động sản Thái Bình… Tuy nhiên tình hình tài chính của các doanh nghiệp này không mấy khá quan, dòng tiền luôn rơi vào trạng thái âm, mất thanh khoản, dễ rơi vào cuộc khủng hoảng “bom nợ trái phiếu”.

Điển hình như NovaLand, MBB mua khoảng 9.800 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp của Tập đoàn địa ốc này, Công ty CP chứng khoán MB (MBS) cũng mua 1.500 tỷ đồng.

Nhìn qua về bức tranh tài chính của NovaLand trong năm 2021 như sau: kết quả kinh doanh của NovaLand đang có chiều hướng đi xuống, lãi ròng đạt 3.455 tỷ đồng giảm 11,5% so với cùng kỳ, lợi nhuận sau thế tại công ty mẹ giảm 18% xuống còn 3.224 tỷ đồng. Đáng chú ý, NovaLand đẩy mạnh vay nợ lên đến 60.500 tỷ đồng, chiếm gần 30% tổng tài sản. Đặc biệt, nợ vay qua kênh trái phiếu tăng 11.000 tỷ đồng so với đầu kỳ, lên đến gần 37.000 tỷ đồng. Hầu hết các lô trái phiếu của NovaLand và các công ty con phát hành có lãi suất từ 9,5% - 11%/năm. Tài sản đảm bảo là cổ phần của công ty thuộc sở hữu của cổ đông.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc một số ngân hàng ồ ạt mua trái phiếu doanh nghiệp thời gian qua có thể nhằm mục đích đảo nợ, cơ cấu lại nợ cho doanh nghiệp. Bởi nếu đến kỳ hạn vay không có tiền trả nợ thì việc phát hành trái phiếu sẽ giúp doanh nghiệp trả nợ đúng hạn, không bị ảnh hưởng đến xếp hạng tín dụng. Nói cách khác, đây là một cách ngân hàng và doanh nghiệp "bắt tay" dùng trái phiếu doanh nghiệp để đảo nợ.

Mặt khác, trái phiếu doanh nghiệp có thể là cách giúp các ngân hàng thương mại vừa "lách luật" để cho vay doanh nghiệp bất động sản, các công ty chứng khoán lại vừa tránh được lệnh siết cho vay vào lĩnh vực rủi ro, không phải trích lập dự phòng rủi ro, vừa làm sạch bảng cân đối tài chính.

Cũng trong đầu năm 2022, Ngân hàng MBB và Công ty CP Hưng Thịnh Land đã tổ chức lễ ký thỏa thuận hợp tác chiến lược toàn diện. MBB sẽ là một trong những đầu mối cung cấp tín dụng để thực hiện đầu tư các dự án bất động sản, cấp vốn lưu động và các dịch vụ tài chính khác phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của Hưng Thịnh Land và các đơn vị thành viên.

Ngoài ra, trong quý I/2022 bức tranh tài chính của MBB đạt được những con số khá ấn tượng, lợi nhuận của MBB tăng trưởng mạnh, các mảng kinh doanh của ngân hàng đều có kết quả tích cực, thu nhập lãi thuần quý 1 đạt 8.385 tỷ đồng, tăng tới 41% so với cùng kỳ, chủ yếu do thu nhập lãi cho vay và thu lãi từ đầu tư chứng khoán nợ tăng mạnh.

Tuy nhiên, trong thuyết minh báo cáo tài chính của MBB cho thấy, nợ xấu của ngân hàng này tăng mạnh lên 4.130 tỷ đồng, tăng 26% so với đợt cuối năm 2021, trong đó nợ nghi tăng mạnh lên 1.538 tỷ đồng tăng 51%, nợ có khả năng mất vốn tăng 1.269 tỷ đồng, tăng 54,8%. Theo đó, tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay tại ngày 31/3/2022 là 0,99%, tăng so với mức 0,9% thời điểm đầu năm.

Trong quý I, lãi từ kinh doanh ngoại hối tăng 98% lên 467 tỷ. Lãi từ mua bán chứng khoán đạt 1.124 tỷ, tăng 63% so với cùng kỳ. Hoạt động kinh doanh khác lại kém khả quan, chỉ lãi 538 tỷ, giảm 56% so với cùng kỳ.

Tổng thu nhập hoạt động trong quý I đạt hơn 11.600 tỷ đồng, tăng 26,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Chi phí hoạt động tăng 28% lên 3.598 tỷ đồng. Chi phí dự phòng rủi ro ở mức 2.125 tỷ, tăng 17,5%.

Tính đến hết quý I/2022, tổng tài sản của MBB đạt 649.040 tỷ đồng, tăng 6,9% so với đầu năm. Dư nợ cho vay khách hàng tăng 14,3% lên 415.549 tỷ đồng trong đó MBB giải ngân mạnh cho lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo; lĩnh vực bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy,lĩnh vực kinh doanh bất động sản.