Điều gì sẽ xảy ra nếu FED không thể chế ngự lạm phát?

“Cơn sốt” lạm phát

Theo CNN, người Mỹ coi lạm phát, gần mức cao nhất trong 40 năm, là vấn đề hàng đầu mà đất nước phải đối mặt hiện nay với biên độ rất rộng. Không có mối quan tâm nào khác gần hơn.

Các thành viên của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), ngân hàng trung ương được giao nhiệm vụ giảm lạm phát từ 8,3% xuống mục tiêu khoảng 2%, hiện đang tăng lãi suất trong một nỗ lực hạ nhiệt nền kinh tế.

Suy thoái kinh tế do chính sách gây ra là một nỗ lực đau đớn: Các thị trường đã nhanh chóng rơi vào vùng giá xuống vào cuối tuần qua và nhiều nhà phân tích tin rằng suy thoái là khó tránh khỏi.

Có một điều đáng chú ý hiện nay là tỷ lệ lạm phát đã tăng mạnh kể từ tháng 8/2021 và đã vượt ra khỏi phạm vi 2% đến 4% thông thường trong cả năm. Giờ đây, sự nghi ngờ ngày về khả năng của FED ngày càng tăng và niềm tin rằng họ đã vướng vào một lỗi chính sách, khiến thị trường đặt ra câu hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu FED không thể kiểm soát lạm phát và chúng ta bị mắc kẹt trong một chu kỳ dài hạn lạm phát tăng cao và suy thoái?

Lạm phát cao kỷ lục đã tạo ra một cuộc khủng hoảng nhiều tầng lớp. Về cốt lõi, nó đại diện cho một cuộc khủng hoảng chính trị đối với Đảng Dân chủ bảo vệ đa số rất chặt chẽ của họ trong Quốc hội và một cuộc khủng hoảng niềm tin đối với các nhà kinh tế học, những người đã đánh giá sai sự tồn tại và tầm quan trọng của việc giá cả tăng lên như một đốm sáng “nhất thời” và có thể đã bỏ lỡ cơ hội có được phía trước của đường cong.

Quan trọng nhất, đó là một cuộc khủng hoảng đối với ví tiền của Mỹ. Giá trung bình cho một gallon xăng đã lần đầu tiên vượt qua mức 4 USD ở tất cả 50 tiểu bang. Giá lương thực vào tháng 4/2022 cao hơn 9,4% so với tháng 4/2021, mức tăng hàng năm lớn nhất trong 41 năm. Người Mỹ dường như đã chuyển sang chế độ sinh tồn: Target và Walmart tuần trước đã báo cáo rằng chi tiêu tự do đang giảm bớt khi khách hàng phải vật lộn để trang trải những thứ cơ bản như thực phẩm, nhiên liệu và chỗ ở.

Điều này khác hẳn với quá khứ khi FED có khả năng vay mượn ý tưởng từ sách vở năm 1994, lần cuối cùng ngân hàng trung ương tăng lãi suất thành công và thực hiện một cuộc hạ cánh mềm. Nhưng bây giờ mọi thứ đã khác. FED đang giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng khi tỷ lệ tham gia lao động giảm đáng kể trong đại dịch và giảm năng suất. Toàn cầu hóa đang thoái trào do đại dịch và chiến tranh ở Ukraine đã dẫn đến những cú sốc đáng kể về giá năng lượng và gián đoạn chuỗi cung ứng.

Liz Young, Trưởng bộ phận chiến lược đầu tư tại SoFi cho biết: “Đây là những vùng biển chưa được khám phá đối với tất cả chúng ta. Lạm phát đã không cao đến mức này kể từ năm tôi sinh ra. Nền kinh tế sẽ phục hồi, nhưng nó sẽ là một “vết cháy chậm”. Thị trường sẽ tiếp tục giảm và giá sẽ còn tăng trong một thời gian nữa, bà Young nói thêm.

Khó “ghìm cương” lạm phát

Chính sách tăng lãi suất của FED liệu có đem lại hiệu quả?

Niềm tin vào FED cũng suy giảm. Các nhà đầu tư đang kêu gọi tăng lãi suất 0,75% khi kết thúc cuộc họp tháng 6 của FED, mặc dù Chủ tịch FED Jerome Powell đảm bảo rằng mức tăng cao đó không có trong kế hoạch. Ngay cả cựu Chủ tịch FED Ben Bernanke cũng cho biết FED đã sai lầm trong cách tiếp cận để giải quyết lạm phát cao kéo dài 40 năm.

Tỷ lệ lạm phát không phải lúc nào cũng giảm. Hãy nhìn vào những năm 1970 khi nền kinh tế Hoa Kỳ trải qua ba cuộc suy thoái trong đó vấn đề lạm phát cơ bản không bao giờ biến mất.

Leo Grohowski, Giám đốc đầu tư tại BNY Mellon Wealth Management, cho biết: “Lạm phát có lẽ là từ vựng tồi tệ nhất đối với thị trường tài chính bởi vì nó là tồi tệ nhất của cả hai phía: Lạm phát vẫn ở mức cao và nền kinh tế tăng trưởng chậm lại. Tôi nghĩ rằng hiện nay chúng ta đang gặp phải một đợt lạm phát đình trệ.”

Nhưng bóng ma của những năm 1970 vẫn tồn tại trong tâm trí tất cả các Thống đốc FED và họ đã nói rằng họ sẽ phá bỏ tính diều hâu của mình – bất kể điều đó có ý nghĩa gì đối với thị trường và nền kinh tế.

“Quá trình đưa lạm phát xuống 2% cũng sẽ bao gồm một số tổn thất, nhưng cuối cùng tổn thất lớn nhất là việc chúng ta không giải quyết được lạm phát và nó duy trì ở mức cao”, Chủ tịch FED ông Jerome Powell trả lời trong cuộc phỏng vấn gần đây trên Marketplace.

Grohowski nói rằng ông nhận thấy lạm phát sẽ tiếp tục kéo dài trong thời gian còn lại của năm nay và một số năm tới, nhưng nó vẫn chưa bám vào nền kinh tế và sẽ giảm xuống vào năm 2023.

Tuy nhiên, tâm lý của các nhà đầu tư và người tiêu dùng không giống nhau. Trong số các nhà kinh tế và nhà phân tích, Grohowski cho biết, “có kỳ vọng rằng sẽ có một số cứu trợ và rất có thể hiện tại chúng ta đang sống qua mức lạm phát đỉnh điểm”. Nhưng người tiêu dùng “lo lắng rằng tỷ lệ lạm phát ngày nay sẽ tiếp tục kéo dài.

Họ có thể không sai. Theo FED, mặc dù giá một số mặt hàng sẽ giảm nhanh chóng, nhưng giá năng lượng và nhà ở có thể sẽ vẫn ở mức cao trong một thời gian.

Davos đã trở lại và thế giới đã thay đổi

Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos, Thụy Sĩ, lần đầu tiên trở lại sau hai năm. Hội nghị nhằm tập hợp những nhân vật quan trọng lại với nhau để giải quyết các vấn đề cấp bách như bất bình đẳng, biến đổi khí hậu, tương lai của công nghệ và xung đột địa chính trị. Nhưng logic đằng sau việc mời một số người giàu có nhất trên Trái đất đến giải quyết những vấn đề này từ một thị trấn nghỉ mát ngày nay trông thậm chí còn tồi tệ hơn.

Theo một báo cáo từ Oxfam được công bố vào tháng Giêng, các tỷ phú đã tăng thêm 5 nghìn tỷ đô la vào tài sản của họ trong thời gian đại dịch xảy ra. 10 người đàn ông giàu nhất thế giới với khối tài sản của họ tăng gấp đôi. Trong khi đó, hàng chục triệu người khác trên thế giới bị đẩy vào cảnh nghèo cùng cực.

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh cuộc khủng hoảng giá sinh hoạt tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ ở cả các nền kinh tế phát triển và nhiều nước đang phát triển. Giá lương thực và nhiên liệu tăng cao đã gây ra nạn đói và khó khăn, làm gia tăng bất ổn, gây ra các cuộc biểu tình và kích động các cuộc nổi dậy chính trị.

Sự kiện chính có khả năng là bài phát biểu vào thứ Hai của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, người dự kiến sẽ tham gia thông qua hội nghị truyền hình. Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng dự kiến sẽ gửi các địa chỉ vào cuối tuần, sẽ được xem xét kỹ lưỡng khi các nước EU đấu tranh để đồng ý về một lệnh cấm vận dầu chính thức chống lại Nga.