Thương xá Tax cũ: dễ đập khó xây

Trung tâm thương mại hơn 130 năm tuổi

Thương xá Tax được xây dựng từ năm 1880 và tái thiết kế vào năm 1924, được mệnh danh là trung tâm thương mại náo nhiệt nhất xứ Đông Dương. Với diện tích hơn 9.000m2, thương xá Tax từng hoạt động nhộn nhịp với nhiều chức năng như: trung tâm thương mại, phòng trà, cửa hàng bách hóa tổng hợp, văn phòng - khách sạn… Vốn được thành lập từ thời Pháp thuộc nên nơi đây không chỉ là cố trung tâm thương mại mà còn là nơi lưu giữ hồn cốt của đô thị náo nhiệt, tập trung đủ mọi thành phần trong xã hội từ giàu tới nghèo.

Năm 2003, do tất cả các kết cấu chịu lực của tòa nhà bị hư tổn và một số hạng mục xuống cấp nặng nề nên Tổng công ty TNHH MTV Thương mại Sài Gòn (Satra) đã có kế hoạch dỡ bỏ, thay thế vào đó là xây dựng Trung tâm Thương mại dịch vụ Văn phòng khách sạn Satra Tax Plaza. Dự kiến công trình này sẽ hoàn thành vào năm 2020, đồng bộ với tuyến Metro số 1.

Thực tế không như mong đợi, 6 năm trôi qua nhà đã dỡ bỏ nhưng dự án thì không thấy đâu, chỉ để lại một mảnh đất trống không giữa trung tâm thành phố nhộn nhịp. Khu đất này được gọi là “ngàn vàng” đúng nghĩa đen, bởi xung quanh khu vực là trung tâm thương mại Saigon Central nổi tiếng, nằm trên mặt đường phố đi bộ Nguyễn Huệ sầm uất. Đi thêm khoảng 100m là công viên tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, địa điểm thu hút đông đảo khách du lịch quốc tế.

Nguyên nhân đến từ đâu

Ông Nguyễn Ngọc Mai, công nhân xây dựng tuyến Metro trên đường Lê Lợi cho hay: “Khu đất thương xá Tax cũ này được UBND TPHCM cho thuê để đây dựng đường hầm Metro, nay công trình trên đường Lê Lợi hoàn thành rồi nên mọi người đang trong quá trình dọn dẹp, bàn giao lại mặt bằng cho UBND TPHCM. Bên cạnh đó, Thành phố cũng đã cắt một phần đất cho xây dựng tháp thông gió Metro số 1.”

Được biết, đại diện lãnh đạo Tổng công ty TNHH MTV Thương mại Sài Gòn đã nhiều lần bàn luận về vấn đề UBND TP bàn giao đất xây dựng nhưng tới nay vẫn chưa được triển khai, mặc dù trước đó đã động thổ xây dựng vào năm 2017. Mới đây, UBND Quận 1 đã có đề xuất dùng tạm khu đất này làm bãi giữ xe phục vụ khách du lịch và hoàn trả ngay khi UBND TP có yêu cầu. Tuy nhiên, đề xuất này không được chấp nhận, khiến “khu đất ngàn vàng” trong trạng thái “tê liệt”.

Theo thông tin từ phía Satra, từ khi đập bỏ thương xá họ đã phải chi ra một khoản tiền lớn hơn 1.000 tỷ đồng để đền bù tiền cho các hộ dân, tiền cho các công ty thiết kế tư vấn dự án. Trong 6 năm qua, Satra đã phải đóng 61 tỷ đồng tiền thuế mặc dù không kinh doanh gì, thiệt hại tạm tính khoảng 360 tỷ đồng. 

Vì là công trình mang tính chất lịch sử - văn hóa nên vào thời điểm dỡ bỏ lãnh đạo Satra đã cam kết các giải pháp bảo tồn kiến trúc, như việc gạch mosaic sẽ được lắp đặt lại nguyên như cũ để giữ được hồn cốt của công trình hơn 130 năm tuổi này.