Doanh nghiệp thép “thấm đòn” siết van tín dụng, trái phiếu

Giai đoạn khó khăn nhất 10 năm

Nếu như ở quý 1.2022 ngành thép vẫn còn hưởng “vị ngọt” tăng trưởng của năm 2021, thì bước sang quý 2 và quý 3, các doanh nghiệp trong ngành bắt đầu “thấm đòn” với một loạt khó khăn, thách thức.

Trong báo cáo mới đây, CTCP Chứng khoán Everest (EVS Research) nhận định, ngành thép đang ở giai đoạn khó khăn nhất trong 10 năm trở lại đây.

EVS Research cho rằng sản xuất và tiêu thụ thép hiện nay đang ở mức rất thấp. Cụ thể, các chỉ số về sản lượng thép sản xuất và tiêu thụ trong quý 3.2022 thậm chí còn thấp hơn cùng kỳ năm 2021, thời điểm nước ta đóng cửa vì dịch Covid-19, các hoạt động xây dựng gần như đóng băng tại các thành phố lớn.

Theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong quý 3, cả nước đã sản xuất được 6,7 triệu tấn thép các loại, giảm 18% so với quý trước và giảm 7% so với cùng kỳ năm 2021. Tiêu thụ thép trong giai đoạn này ở mức 6,1 triệu tấn, giảm 12% so với quý trước và đi ngang so với cùng kỳ năm ngoái.

Không chỉ trong quý 3 mà sự khó khăn của ngành thép đã kéo dài từ đầu năm đến nay. Theo đó, sau 9 tháng, sản xuất thép thành phẩm đạt 20,8 triệu tấn, giảm 6% so với cùng kỳ năm 2021. Trong khi đó, bán hàng thép các loại đạt 19,2 triệu tấn, giảm 2% so với cùng kỳ năm 2021.

Về tình hình xuất khẩu, số liệu của VSA cập nhật đến tháng 8.2022 cho thấy, xuất khẩu thép thành phẩm của Việt Nam từ đầu năm đến nay đạt 5,92 triệu tấn thép các loại, giảm 30,3% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị xuất khẩu đạt 6,08 tỉ USD, giảm 13,4% so với cùng kỳ năm 2021.

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu thép thành phẩm vào nước ta sau 8 tháng đạt khoảng 8,18 triệu tấn với trị giá 8,8 tỉ USD, giảm 8% về lượng nhưng tăng 14,1% về giá trị so với cùng kỳ năm 2021.

Tính đến thời điểm công bố báo cáo này, hầu hết các doanh nghiệp ngành thép đã công bố báo cáo tài chính quý 3. Doanh thu của 8 doanh nghiệp thép lớn nhất lần lượt đạt 59.274 tỉ đồng, giảm 19%; lợi nhuận sau thuế âm 3.317 tỉ đồng.

Khoản lỗ hơn 3.300 tỉ đồng

Theo EVS Research, ngành thép gặp nhiều khó khăn trong năm nay, đặc biệt là ở quý 3.2022 do ngành bất động sản bị ảnh hưởng sau khi thị trường trái phiếu bị siết chặt. Đây cũng là nguồn vốn quan trọng đối với các doanh nghiệp bất động sản trong một vài năm trở lại đây.

Trên thực tế, nhu cầu thép xây dựng liên quan trực tiếp đến ngành bất động sản. Với việc dòng vốn cho thị trường này bị kiểm soát đã khiến nhu cầu thép giảm cũng kéo giá mặt hàng này giảm theo.

Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp ngành thép đã công bố báo cáo tài chính quý 3.2022 với nhiều khoảng lỗ kỷ lục. Cụ thể, doanh thu của 8 doanh nghiệp thép lớn nhất đạt 59.274 tỉ đồng, giảm 19% so với cùng kỳ. Trong khi đó, các doanh nghiệp này báo lỗ tới 3.317 tỉ đồng trong giai đoạn này.

Trong đó, 5 doanh nghiệp có vốn hóa lớn nhất hiện nay là Hòa Phát, Hoa Sen, Nam Kim, Gang thép Thái Nguyên và Thép SMC đều lỗ, thậm chí lỗ kỷ lục.

Đáng chú ý, Hoà Phát gây sốc với khoảng lỗ tới 1.786 tỉ đồng trong quý 3, giảm 117% so với cùng kỳ năm trước. Đấy mới lần đầu tiên Hòa Phát báo lỗ trong 13 năm trở lại đây. Điều này cho thấy khó khăn chung của ngành thép trong bối cảnh hiện tại.

Những khoản lỗ kỷ lục xuất hiện sau 2 năm kinh doanh bùng nổ của ngành thép. Nguyên nhân đến từ đà giảm sâu của giá bán và sản lượng tiêu thụ thép, cùng với đó là giá nguyên vật liệu biến động, tín dụng thắt chặt, tỉ giá và lãi suất tăng mạnh.

Thấm đòn từ thị trường bất động sản

Sau giai đoạn quý 3 “thê thảm”, EVS Research dự báo ngành thép sẽ phục hồi nhẹ vào quý 4.2022, khi được hưởng lợi từ nhu cầu được cải thiện trong mùa cao điểm xây dựng. Đơn vị này cho rằng giá thép có thể sẽ duy trì ở mức thấp do giá nguyên liệu đầu vào trong sản xuất như than cốc, quặng sắt đã hạ nhiệt từ tháng 3 đến nay.

Tuy nhiên, yếu tố quan trọng quyết định sự phục hồi của ngành thép trong dài hạn là thị trường bất động sản lại đang gặp khó bởi dòng vốn trái phiếu đang bị siết lại trong năm nay.

Cụ thể, động thái “phanh” tín dụng và “siết” dòng vốn từ thị trường trái phiếu đổ vào bất động sản của các ngân hàng và tổ chức tín dụng khiến các chủ đầu tư khó khăn trong việc huy động vốn để có thể triển khai các dự án.

Mặc khác, Luật đất đai sửa đổi với nhiều thay đổi cũng là yếu tố cản trở đà phục hồi của ngành thép khi việc chờ đợi những sửa đổi chính thức được ban hành có thể làm giảm tốc độ phê duyệt các dự án trong thời gian tới.

Như vậy, trong ngắn hạn, ngành thép có thể phục hồi nhẹ vào quý cuối năm nay. Tuy nhiên, xét về dài hạn, ngành thép trong nước vẫn gặp khó khăn.

EVS Reseach cho rằng, giai đoạn khó khăn của ngành thép như hiện tại chưa phải thời điểm thích hợp để đầu tư cổ phiếu thép.