Ngày 7/10, Bộ Tài chính đã tổ chức Hội nghị đánh giá về tình hình giải ngân vốn đầu tư nguồn vay nước ngoài (ODA) 9 tháng năm 2021 của các bộ, ngành.
 |
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà đánh giá tốc độ giải ngân còn rất chậm
Tỷ lệ giải ngân thấp
Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) Trương Hùng Long cho biết, tại Quyết định số 2185/QĐ-TTg ngày 21/12/2020, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho các bộ, ngành, địa phương kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021, với nguồn nước ngoài là 51.550 tỷ đồng, trong đó của bộ, ngành là 16.637 tỷ đồng, của địa phương là 34.913 tỷ đồng. Các bộ, ngành nhập dự toán trên hệ thống Tabmis đến hết tháng 9 vừa qua là 13.043 tỷ đồng, đạt 78%.
Tính từ đầu năm đến ngày 6/10, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài kế hoạch vốn năm 2021 của các bộ, ngành đạt 19,03% (3.166 tỷ đồng), tăng hơn 2 lần số giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài vào thời điểm tổ chức hội nghị tháng 6/2021.
 |
| Ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) |
Ông Trương Hùng Long cũng cho biết đến ngày 6/10, Bộ Tài chính đã nhận được 9 văn bản của các bộ, ngành đề nghị trả lại kế hoạch vốn, với tổng giá trị là 8.054 tỷ đồng, chiếm khoảng 44,08% kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao.
Về tình hình giải ngân ở các địa phương, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cho biết, sau Hội nghị giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài tại Bộ Tài chính tháng 6/2021, tình hình giải ngân của các địa phương sau 9 tháng của năm 2021 đã có bước cải thiện rõ rệt so với 5 tháng đầu năm, vốn ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu 5 tháng đầu năm 2021 chỉ bằng 1,73% dự toán, thì nay đã đạt 11,51% dự toán (tăng thêm 9,78%); vốn cho địa phương vay lại đã đạt 7,78% dự toán.
“Tuy nhiên, tốc độ giải ngân rất chậm. Đây là mức giải ngân rất thấp, so với cùng kỳ năm 2020 thì giải ngân vốn bổ sung có mục tiêu của ngân sách trung ương đạt 29% dự toán, vốn vay lại đạt 32,97% dự toán.”, Thứ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Với tốc độ giải ngân như thế này, lãnh đạo Bộ Tài chính cho rằng sẽ ảnh hưởng đến nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước, bởi vốn đầu tư công là một trong những nhân tố quan trọng góp phần tăng trưởng kinh tế, chỉ tiêu chi đầu tư phát triển cũng ảnh hưởng việc thực hiện nhiệm vụ tài chính ngân sách năm 2021. Đặc biệt khi năm 2021 là năm đầu của nhiệm kỳ giai đoạn 2021 - 2025, tiến độ thực hiện 2021 thấp sẽ ảnh hưởng đến 2022 và các năm tiếp theo, tác động không nhỏ đến thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội.
Lý giải về nguyên nhân chậm giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài và việc các địa phương phải trả kế hoạch vốn, lãnh đạo Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại cho biết, tác động nặng nề của đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện của phần lớn các dự án ODA. Ngoài ra, còn có nguyên nhân là do các vướng mắc trong quá trình triển khai dự án, như chậm giải phóng mặt bằng, tái định cư, thiết kế cơ sở, chậm trong đấu thầu, ký hợp đồng; dự án đang trong quá trình thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay với các nội dung như gia hạn thời gian thực hiện, thời gian giải ngân, sử dụng vốn dư, điều chỉnh chủ đầu tư, tỷ lệ thanh toán ngoại tệ/nội tệ, điều chỉnh kinh phí giữa các hạng mục.
Bên cạnh đó, kế hoạch vốn chưa tốt, nhiều bộ, ngành chưa thể giao hết kế hoạch vốn chi tiết, dẫn đến phải hủy dự toán.
Đặc biệt, ảnh hưởng từ dịch COVID-19 khiến năm nay, số dự án được các bộ ngành đề nghị trả lại là lớn nhất từ trước đến nay. Đơn cử như đơn vị luôn trong nhóm có tỷ lệ giải ngân tốt nhất là Bộ Giao thông vận tải, năm nay có 15 dự án từ nguồn vay ODA, thì nay cũng đề nghị được trả lại 3 dự án, với tổng số vốn giảm trừ gần 590 tỷ đồng. Ngoài ra, giá nguyên vật liệu đầu vào tăng cao, gây khó khăn cho triển khai dự án, như dự án của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn bị đội giá thép xây dựng cả trăm tỷ đồng, mất nhiều thời gian để đàm phán lại với nhà tài trợ quốc tế.
Gấp rút thúc đẩy giải ngân kế hoạch vốn 2021
Để thúc đẩy giải ngân kế hoạch vốn năm 2021, Bộ Tài chính cho biết đã hoàn thành việc trình Chính phủ ban hành Nghị định số 79/2021/NĐ-CP ngày 16/8/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 97/2018/NĐ-CP về cho vay lại, trong đó đã có quy định tháo gỡ về trị giá tài sản thế chấp cho các đơn vị sự nghiệp công lập vay lại và giảm tỉ lệ vay lại của một số địa phương khó khăn về cân đối ngân sách địa phương và các tỉnh thuộc đồng bằng sông Cửu Long tham gia thực hiện các dự án chống biến đổi khí hậu.
 |
| Cần đẩy nhanh tốc độ giải ngân kế hoạch vốn 2021 |
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng cam kết kiểm soát chi trong vòng 3 ngày làm việc và xử lý đơn rút vốn (hình thức rút vốn trực tiếp) trong vòng 1 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
Bộ Tài chính đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cần có cơ chế đơn giản hóa hoặc rút gọn quy trình điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với trường hợp được gia hạn thời gian thực hiện dự án, có cơ chế bố trí kế hoạch phù hợp với đặc thù giải ngân vốn ODA và vay ưu đãi.
Đồng thời, có điều chỉnh mạnh mẽ trong việc báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong việc giao và điều chỉnh kế hoạch vốn. Theo hướng gắn chặt với nhu cầu đăng ký thực tế của địa phương và cần gắn kế hoạch vốn bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương với dự toán cho vay lại từ nguồn vốn ODA, vay ưu đãi của các địa phương để đảm bảo giải ngân theo tỉ lệ, đúng quy định
Đối với các địa phương chưa có văn bản chính thức, Bộ Tài chính đề nghị điều chỉnh kế hoạch vốn năm 2021, tiếp tục rà soát việc phân bổ lại dự toán phù hợp với tiến độ triển khai các dự án. Trong thẩm quyền được giao, chủ động điều chỉnh dự toán và báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trong trường hợp cần giảm dự toán được giao.
Bộ Tài chính cũng nêu thêm một số kiến nghị, như cho nghiên cứu việc xem trước hồ sơ, tài liệu trên bản điện tử (sử dụng bản scan) để rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ ở mọi khâu của quá trình triển khai dự án. Đối với các cơ quan chủ quản, Bộ Tài chính đề nghị thực hiện kiểm tra, rà soát, giám sát, đôn đốc thực hiện kế hoạch vốn của các chủ dự án, kịp thời tháo gỡ ngay vướng mắc, khó khăn trong triển khai dự án và giải ngân; tiếp tục điều chuyển kế hoạch vốn nội bộ.
Trong trường hợp không thể điều chuyển nội bộ thì sớm có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính về việc cắt giảm để chuyển cho các bộ, ngành, địa phương khác.
Các đơn vị cần chủ động tháo gỡ vướng mắc liên quan đến giải phóng mặt bằng, tái định cư bảo đảm bàn giao mặt bằng sạch cho dự án đúng tiến độ…
