Với khẩu hiệu hành động "Tuổi trẻ Việt Nam Khát vọng - Tiên phong - Đoàn kết - Bản lĩnh - Sáng tạo", Đại hội là sự kiện chính trị quan trọng của tuổi trẻ Việt Nam, đánh dấu sự nỗ lực, thành tựu cơ bản của tổ chức Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trong 5 năm qua. Đồng thời, thể hiện quyết tâm của tuổi trẻ Việt Nam trong thời kỳ mới với khát vọng vươn lên, ra sức phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, thách thức, vững tâm thế đảm nhận vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đại hội có nhiệm vụ tổng kết việc thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2017-2022; xác định mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp công tác đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi nhiệm kỳ 2022-2027; bầu Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa XII, nhiệm kỳ 2022-2027; bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đoàn và thông qua Điều lệ Đoàn sửa đổi, bổ sung.
Sáng 14/12, Đại hội bầu Đoàn Chủ tịch, Đoàn Thư ký, thông qua Chương trình, Quy chế Đại hội, bầu Ban thẩm tra tư cách đại biểu. Sau đó, các đại biểu nghe trình bày tờ trình Báo cáo chính trị, tóm tắt Báo cáo kiểm điểm Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa XI, Báo cáo sửa đổi, bổ sung Điều lệ Đoàn XI; Báo cáo thẩm tra tư cách đại biểu.
Chiều 14/12, đại biểu tham gia 6 diễn đàn thảo luận, với các chủ đề: "Khát vọng cống hiến, lẽ sống thanh niên;" "Thanh niên xung kích, sáng tạo dựng xây đất nước;" "Tổ chức Đoàn - Người bạn đồng hành với thanh niên;" "Xây dựng Đội vững mạnh - Vì đàn em thân yêu;" "Thanh niên Việt Nam vững bước hội nhập;" "Xây dựng Đoàn vững mạnh, xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng."
Sáng mai, Đại hội bước vào phiên trọng thể, truyền hình trực tiếp trên Đài truyền hình Việt Nam và phát thanh trực tiếp trên Đài tiếng nói Việt Nam, bắt đầu từ 08h30.