Chia sẻ câu chuyện ở nhiều nước trên thế giới, ông Võ cho biết, vấn đề NOXH ở những nước này thực hiện rất tốt, nhất là ở Cu Ba và Triều Tiên, thậm chí người dân không cần mua mà được lĩnh NOXH do Nhà nước xây. Khái niệm NOXH thực hiện tốt nhất tại các nước có cơ chế kinh tế XHCN.
Ở những nước tư bản gồm: Canada, Australia, New Zeland, Thụy Sĩ, Hà Lan… cũng giải quyết vấn đề an sinh xã hội cực kỳ tốt. Sinh viên các nước này ra trường có thể thuê nhà với giá cực kỳ thấp.
Còn tại Việt Nam, theo ông Võ, chính sách NOXH hiện nay vẫn chưa có cơ hội phát triển mạnh, trong khi nhu cầu NOXH lớn. Theo thống kê của Ngân hàng thế giới, 80% đang cần NOXH, tuy nhiên chỉ có 20% có thể có tiền để tiếp cận khu vực nhà ở giá cao. “Với mức cầu như thế mà cung nhỏ giọt như hiện nay thì chẳng thấm vào đâu cả”, ông Võ nói.
Chuyên gia này cho rằng, hiện nay, Việt Nam vẫn đang giữ quan điểm phát triển dựa vào đồng lương thấp, có như vậy mới thu hút được đầu tư. “Đây là cách tiếp cận thời kỳ đầu, chắc là đúng. Nhưng đến bây giờ vẫn theo đuổi cách trả lương thấp để thu hút đầu tư là hoàn toàn sai. Chúng ta phải thay đổi theo cách lương của những ai lao động thực sự lên mức cao hơn. Người lao động hiện nay đánh vật với bữa ăn đã "mướt mồ hôi", thu nhập không cho phép có thể giải quyết vấn đề nhà ở. Vì vậy, chúng ta phải thay đổi chính sách tiền lương”, ông Võ nêu quan điểm.
Về công tác quản lý, hiện nay chúng ta nói NOXH dành cho người có thu nhập thấp, nhưng không chỉ được đúng đối tượng có thu nhập thấp, cũng không quản lý được một người có bao nhiêu nhà.
“Vừa rồi, người mua NOXH ở Trung Văn phải xếp hàng ghi tên mấy đêm liền rất căng thẳng. Trong số những người ghi tên bao nhiêu người cần nhà, bao nhiêu người lợi dụng để bán tìm cơ hội kiếm tiền?”, ông Võ đặt vấn đề.
Bên cạnh đó, ông cho biết, trong thị trường nhà ở có 2 phân khúc giá cao và NOXH. Khu vực giá cao ngày càng cao lên, còn khu vực NOXH chúng ta cố gắng cho thấp đi. Thế nhưng, cứ ra dự án nào thì chỉ vài năm sau lại rao bán với giá cao hơn rất nhiều. Vậy thì chúng ta giải quyết bao nhiêu lâu mới xong bài toán NOXH và câu chuyện NOXH sẽ không bao giờ kết thúc.
Chính vì vậy, ông Võ cho rằng, chúng ta phải thay đổi lại cách nhìn NOXH, cách thức phát triển. “Đừng kêu gọi Nhà nước phải mở room tín dụng, giảm lãi suất. Tôi cho đó không phải là giải pháp tốt”, ông Võ cho hay.
Giải pháp tối ưu theo ông là huy động xã hội nguồn vốn cho phát triển NOXH và các nhà đầu tư phải giảm giá nhà từ thay đổi công nghệ, nguồn nguyên vật liệu… để có thể tiếp tục cung "nhỏ giọt" NOXH ra thị trường.
Liên quan đến nguồn vốn, bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), cho biết hiện nay 4 ngân hàng thương mại nhà nước đã sẵn sàng giải ngân gói 120.000 tỉ đồng để cho vay phát triển NOXH.
Bà Giang khẳng định, phát triển NOXH là chủ trương lớn của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước cũng xác định ưu tiên nguồn vốn vay. Trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với Bộ Xây dựng để xây dựng chính sách cũng như tháo gỡ khó khăn trong triển khai thực hiện.
Ngân hàng Nhà nước có nhiều văn bản chỉ đạo các tổ chức tín dụng hướng dòng vốn vào NOXH, dành cho người thu nhập thấp.
Điểm lại một số chương trình tín dụng đã triển khai thời gian qua đối với NOXH, bà Giang nêu rõ, Ngân hàng Chính sách xã hội đã triển khai tích cực cho vay mua NOXH theo Nghị định 100 và Nghị định 49, có chính sách về vốn cả người mua nhà và chủ đầu tư. Nhưng trên thực tế, ngân sách nhà nước mới bố trí được nguồn lực để triển khai cho người mua nhà.
Đến quý 1.2023, chương trình này đạt gần 11.000 tỉ đồng, trong đó hơn 4.000 tỉ đồng được bổ sung theo chương trình phục hồi kinh tế của Nghị quyết 43 và Nghị quyết 11.
Gần đây nhất là thực hiện Nghị quyết 33 của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã chủ chủ trì phối hợp với Bộ Xây dựng triển khai cho vay đối với chủ đầu tư, người mua nhà, đầu tư cải tạo nhà mới với mức lãi suất thấp hơn từ 1,5 - 2%, thấp hơn lãi suất ngân hàng thương mại, được hướng dẫn triển khai từ 1.4, xác định điều kiện, đối tượng cho vay mua nhà…
Trước đó, ông Nguyễn Thế Điệp, Phó chủ tịch Câu lạc bộ bất động sản Hà Nội cho rằng, giải pháp tài chính cho vay 5 năm với người mua NOXH là chưa hợp lý. Bởi nếu áp dụng gói này, người thu nhập 5-10 triệu sẽ không tiếp cận được. Do đó, vị này đề nghị kéo dài thời gian cho vay lên 20-25 năm..
