Chính phủ cam kết đồng hành, giúp doanh nghiệp phục hồi sản xuất

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành: Phục hồi sản xuất nhưng tránh để xảy ra ổ dịch trong khu công nghiệp - Ảnh VGP/Đức Tuân

Sáng 20/9, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì hội nghị trực tuyến “Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp sản xuất tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp”.Tham dự có lãnh đạo một số bộ, ngành, 28 tỉnh, thành phố và các doanh nghiệp, trong đó có những doanh nghiệp đầu tư nước ngoài có số vốn đầu tư lớn, đông công nhân.

Không phải cứ có ca F0 là đóng cửa toàn bộ nhà máy

Mở đầu cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu rõ, cuộc họp hôm nay đi vào trọng tâm là bàn các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. “Chúng ta bàn kỹ cách thức làm sao để bảo đảm phục hồi sản xuất, điều mà các doanh nghiệp và cả các địa phương đều mong muốn. Tuy nhiên, vẫn phải bảo đảm an toàn cho công nhân, không để hình thành ổ dịch trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp. Đây là vấn đề khó trong bối cảnh chưa khống chế hoàn toàn dịch bệnh”, Phó Thủ tướng gợi mở.

“Chuỗi cung ứng của doanh nghiệp không chỉ ở một tỉnh, một địa bàn, một nhà máy, có thể bố trí nhiều xưởng ở nhiều tỉnh, nhiều địa bàn. Do đó, việc phối hợp giữa các địa phương, khu vực là rất quan trọng”, Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương thảo luận về sự phối hợp này cũng như công tác tổ chức thực hiện.

Điểm lại tình hình các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, đến nay, có 291 khu công nghiệp đi vào hoạt động. Tỉ lệ lấp đầy đạt khoảng 71%.

Trong 8 tháng đầu năm 2021, các khu công nghiệp, khu kinh tế ven biển trên cả nước đã thu hút được khoảng 428 dự án đầu tư mới và 517 dự án tăng vốn đầu tư với số vốn đăng ký mới và tăng thêm đạt khoảng 8,1 tỷ USD. Tổng doanh thu của các doanh nghiệp đạt khoảng 140 tỷ USD, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 100,7 tỷ USD (chiếm 47,5% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước), đóng góp vào NSNN khoảng 96.500 tỷ đồng; đã tạo việc làm cho gần 4 triệu lao động trực tiếp (bao gồm 456.000 lao động nước ngoài), tăng khoảng 90.000 lao động so với cuối năm 2020.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, Bộ đã phối hợp với Liên minh Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam tiến hành điều tra, khảo sát 500 tập đoàn, doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam để làm rõ các khó khăn, vướng mắc. Qua kết quả khảo sát cho thấy, gần 50% doanh nghiệp bị tác động nghiêm trọng bởi dịch COVID-19, số còn lại bị ảnh hưởng lớn.

Qua phản ánh của các địa phương, doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết có 7 nhóm vấn đề khó khăn, thách thức mà các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp phải đối mặt như chi phí đầu vào, chi phí vận chuyển ngày một tăng cao dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguyên liệu đầu vào, đội chi phí giá thành sản xuất. Ngoài ra, các doanh nhiệp còn phải chịu các chi phí liên quan đến phòng, chống dịch như: Chi phí xét nghiệm, chi phí đầu tư để đáp ứng các điều kiện về kiểm soát an toàn dịch bệnh, chi phí duy trì hoạt động sản xuất tại chỗ.

Là doanh nghiệp có hơn 6.300 lao động tại khu công nghệ cao của TPHCM, đại diện Công ty Nidec Việt Nam nêu kiến nghị, sau khi hoạt động trở lại, bất kỳ trường hợp F0 nào được phát hiện tại dây chuyền sản xuất, chỉ cần cách ly hoặc đóng cửa phần sản xuất liên quan, không phải đóng toàn bộ doanh nghiệp. Sử dụng nhiều lao động ngoại tỉnh, doanh nghiệp mong muốn tạo điều kiện thuận lợi cho lao động di chuyển giữa các địa phương.

Cùng quan điểm, đại diện Công ty Nike Việt Nam, đơn vị có kim ngạch xuất khẩu hơn 7 tỷ USD, bày tỏ băn khoăn về việc phục hồi sản xuất nhưng phải bảo đảm “tuyệt đối an toàn”. Công ty cũng mong muốn không đóng cửa toàn bộ nhà máy khi phát hiện 1 ca F0 mà chỉ cần nhanh chóng tách F0 và cách ly người tiếp xúc F0 trong nhà máy.

Giải đáp ngay kiến nghị của doanh nghiệp, Phó Thủ tướng nêu rõ, cụm từ “tuyệt đối an toàn” mà doanh nghiệp băn khoăn ở đây nghĩa là tuyệt đối không để xảy ra ổ dịch lớn trong doanh nghiệp; tránh tình trạng sản xuất trở lại mà không có kiểm soát, tới một thời điểm nhất định, khi bệnh lây lan âm thầm trong lực lượng lao động rồi bùng phát thành ổ dịch lớn, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe công nhân. “Nếu tổ chức sản xuất trở lại thì phải tầm soát được dịch, như xét nghiệm hằng tuần. Việc xét nghiệm này thì các bộ, ngành, trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp, cần đưa ra hướng dẫn cụ thể”, Phó Thủ tướng nói. “Nếu một khu công nghiệp có tới 20.000 công nhân mà trở thành ổ dịch thì rất nguy hiểm. Tuy nhiên, cũng không cứng nhắc khi có F0 thì đóng cửa nhà máy với hàng nghìn công nhân. F0 ở xưởng nào thì dừng xưởng đó và ngay trong xưởng đó, nếu xác định F0 chỉ liên quan đến một số F1 thì cách ly F1, thậm chí xưởng đó vẫn có thể hoạt động”.

Bày tỏ vui mừng trước giải đáp của Phó Thủ tướng, Công ty Unilever Việt Nam kiến nghị đẩy nhanh tiêm vaccine cho lực lượng sản xuất trọng điểm. Đại diện Samsung Thái Nguyên kiến nghị cho phép công nhân viên đã tiêm 2 mũi vaccine được di chuyển đi làm hằng ngày từ nhà (vùng xanh) tới công ty bằng hệ thống xe buýt do công ty bố trí.

Các doanh nghiệp như Công ty hóa chất Hyosung Vina (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu), Far Eastern (Bình Dương), C.E.O (Kiên Giang)… cùng mong muốn ưu tiên tiêm vaccine cho công nhân lao động, đơn giản quy trình mời chuyên gia nước ngoài, hỗ trợ giảm chi phí như hoàn thuế VAT…

Tạo thuận lợi tối đa

Giải đáp các kiến nghị của doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ khẳng định, thủ tục nhập cảnh đối với chuyên gia ngày càng nhanh hơn, linh hoạt, rút gọn thông thoáng hơn, ví dụ như giảm thời gian cách ly từ 14 ngày xuống còn 7 ngày. Chúng ta đã công nhận tạm thời đối với giấy chứng nhận tiêm vaccine của trên 60 quốc gia. Hiện các bộ, ngành đang tính toán mở rộng đối tượng người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ khẳng định, lưu thông hàng hóa hiện không có vướng mắc lớn. Mỗi tuần Bộ giao ban 2 buổi với các địa phương, giao trách nhiệm cho các Sở GTVT nắm chắc tình hình giao thông trên địa bàn để tháo gỡ kịp thời.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, ngày 16/9 vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua một gói về miễn, giảm thuế. Hiện nay, Bộ Tài chính đang gấp rút chuẩn bị dự thảo nghị định hướng dẫn thực hiện gói này để trình Chính phủ.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, trong điều kiện bình thường, Bộ đang dự kiến là phải bảo đảm “5 xanh”, thứ nhất là nhà máy xanh, thứ hai là công nhân, thứ ba là di chuyển, thứ tư là nơi ở công nhân và thứ 5 là y tế tại chỗ của doanh nghiệp.

Chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, lãnh đạo các địa phương cho biết, đã có nhiều hỗ trợ cho lực lượng tuyến đầu trên mặt trận kinh tế. Như Đà Nẵng, lãnh đạo Thành phố sẽ tổ chức đối thoại với doanh nghiệp trong nước và nước ngoài để lắng nghe, cùng nhau tháo gỡ vướng mắc, hỗ trợ phục hồi sản xuất. Dự kiến, Thành phố sẽ hỗ trợ các khoản vay tín dụng, giãn, hoãn thuế cho doanh nghiệp...; hỗ trợ vốn vay cho doanh nghiệp với quỹ đầu tư của Thành phố; đồng ý giãn tiến độ với các dự án đầu tư bị ảnh hưởng bởi dịch; hỗ trợ xét nghiệm với công nhân trong khu công nghiệp.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho biết, đã thành lập Tổ công tác của Thành phố để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; ban hành kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch. TPHCM cũng đã làm việc với Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu... để thống nhất các giải pháp liên kết vùng; kết hợp với các cơ quan về vấn đề về lưu thông, chuyển vật tư vật liệu, lao động, chuyên gia.

Doanh nghiệp là chủ thể; địa phương là trung tâm, đầu mối tháo gỡ khó khăn

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng nhấn mạnh vai trò của các khu công nghiệp, cụm công nghiệp với hàng chục triệu lao động, có đóng góp lớn cho ngân sách, cho tăng trưởng, cho ổn định xã hội. Xác định việc khôi phục kinh tế nói chung, hỗ trợ doanh nghiệp tái sản xuất kinh doanh là nhiệm vụ khó khăn và lâu dài, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành khẳng định, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ đồng hành lâu dài, chặt chẽ cùng với các bộ, ngành, địa phương để hỗ trợ doanh nghiệp nhanh chóng khôi phục và ổn định sản xuất.

Phó Thủ tướng khẳng định, từ nay sẽ duy trì họp hằng tháng với các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, nhất là các địa phương, doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn, kết hợp với việc chủ động tìm hiểu, nắm bắt và chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp. “Để Chính phủ, các cơ quan Trung ương đồng hành cùng doanh nghiệp cho đến khi phục hồi xong sản xuất kinh doanh”, Phó Thủ tướng nói.

Thời gian qua, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ đặc biệt quan tâm chỉ đạo sát sao, cụ thể và quyết liệt phòng chống dịch; đã ban hành nhiều nghị quyết, chính sách chỉ đạo các ngành, địa phương vừa tập trung dập dịch, vừa sản xuất kinh doanh. Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 30 phân cấp mạnh mẽ cho Chính phủ trong phòng chống dịch và Chính phủ dành nhiều thời gian cho công tác này, có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phục hồi sản xuất kinh doanh.

Cho rằng dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu rõ, phục hồi sản xuất kinh doanh, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, ổn định đời sống nhân dân là yêu cầu cấp bách hiện nay. Tuy nhiên, vừa phục hồi sản xuất kinh doanh vừa phải bảo đảm an toàn về sức khỏe, tính mạnh cho công nhân lao động "là vấn đề khó, bởi sản xuất kinh doanh trong điều kiện bình thường còn gặp khó khăn, sản xuất kinh doanh trong điều kiện phòng chống dịch và an toàn cho công nhân còn khó khăn hơn nhiều lần".

“Chính phủ, địa phương và doanh nghiệp đều có mong muốn nhanh chóng phục hồi sản xuất kinh doanh, điều quan trọng là phải phối hợp chặt chẽ, nhuần nhuyễn, trách nhiệm cao và tổ chức thực hiện hiệu quả. Nếu không phối hợp tốt thì khó có thể thành công”, Phó Thủ tướng khẳng định.

Trong mối quan hệ chặt chẽ đó, Phó Thủ tướng nhấn mạnh vai trò chủ thể của doanh nghiệp trong quá trình phục hồi sản xuất kinh doanh. Tùy theo tình hình của từng địa phương, từng địa bàn, các doanh nghiệp cần chủ động xây dựng phương án phục hồi sản xuất, bao gồm các giải pháp về kiểm soát F0; tránh tình trạng khi có F0 trong một phân xưởng mà phải dừng toàn bộ nhà máy với hàng chục phân xưởng.

Phó Thủ tướng chỉ rõ, trung tâm, đầu mối để xử lý, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp là các tỉnh, thành phố, chính quyền cơ sở. “Các địa phương cần sớm tổ chức các hội nghị, cuộc gặp gỡ, trao đổi, tiếp xúc với doanh nghiệp để quán triệt, triển khai tinh thần phục hồi sản xuất trong bối cảnh hiện nay, hướng dẫn doanh nghiệp có phương án tái sản xuất”, Phó Thủ tướng đề nghị.

Nêu dẫn chứng mô hình tại một số địa phương đã lập ra các tổ công tác do các đồng chí lãnh đạo tỉnh đứng đầu, trực tiếp xử lý, hướng dẫn, thông qua phương án phục hồi sản xuất của doanh nghiệp trong điều kiện phòng chống dịch, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đề nghị lãnh đạo các địa phương trên cả nước cần căn cứ tình hình diễn biến dịch bệnh trên địa bàn, chủ động, linh hoạt triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trên địa bàn.

Đối với các bộ, ngành Trung ương, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh vai trò điều tiết tổng thể, hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cũng như tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách. “Doanh nghiệp là chủ thể, trung tâm, đầu mối giải quyết là các địa phương. Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương sẽ sát cánh cùng các địa phương, doanh nghiệp”, Phó Thủ tướng nói.

Trước kiến nghị của các doanh nghiệp, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế cần có kế hoạch cụ thể phân bổ vaccine về các địa phương có các khu, cụm công nghiệp, hướng dẫn các giải pháp phòng chống dịch, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người lao động. Các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Y tế phối hợp để làm sao ưu tiên vaccine cho người lao động sản xuất công nghiệp.

Về giao thông vận tải, Phó Thủ tướng nhấn mạnh nguyên tắc luôn bảo đảm thông suốt các tuyến giao thông huyết mạch, trong trường hợp phải phong tỏa thì tìm tuyến thay thế để hàng hóa lưu thông. Bộ GTVT phối hợp với Bộ Y tế, địa phương có hướng dẫn để công nhân có thể đi lại từ tỉnh này sang tỉnh kia.

Đáng chú ý, Phó Thủ tướng nhấn mạnh vai trò của các Giám đốc Sở GTVT trong việc bảo đảm lưu thông hàng hóa tại địa phương, cần chủ động tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố các giải pháp phù hợp, bảo đảm thống nhất, lưu thông hàng hóa thông suốt. Bộ GTVT cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, không để xảy ra tình trạng văn bản cấp trên tạo điều kiện thông suốt nhưng ở cấp dưới lại gây ách tắc. Ngành giao thông và các địa phương không được ban hành các “giấy phép con” gây cản trở lưu thông.

Về vấn đề mà nhiều doanh nghiệp quan tâm là nhập cảnh của chuyên gia, lao động tay nghề cao, Phó Thủ tướng đánh giá cao phát biểu của đại diện Bộ Ngoại giao là sẽ tạo điều kiện tối đa trong thời gian tới. “Vai trò của chuyên gia rất quan trọng, nhiều nơi không có chuyên gia là không thể sản xuất. Do đó, cần tạo điều kiện tối đa, nhưng bảo đảm phòng chống dịch bệnh hiệu quả”.

Về kiến nghị của các doanh nghiệp, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành tiếp thu, tạo điều kiện, tháo gỡ khó khăn.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý các địa phương về việc phục hồi một số dịch vụ cần thiết đối với các khu công nghiệp, “nếu không, có nơi hàng chục ngàn công nhân thì ăn uống như thế nào”.

Chốt lại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành khẳng định thông điệp, Chính phủ sẽ đồng hành, lắng nghe ý kiến doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tới khi phục hồi sản xuất kinh doanh trong trạng thái bình thường mới.