Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên họp - Ảnh: VGP/LS
Giữ ổn định quỹ đất trồng lúa để bảo đảm an ninh lương thực
Tờ trình về việc trình Quốc hội quyết định chủ trương điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân trình bày cho biết, Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII nêu mục tiêu “Nguồn lực đất đai được quản lý, khai thác, sử dụng bảo đảm tiết kiệm, bền vững, hiệu quả cao nhất; đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa công bằng và ổn định xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu...” ; đồng thời yêu cầu “Các quy hoạch quốc gia cũng như quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất phải bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ, gắn kết chặt chẽ thúc đẩy lẫn nhau để phát triển".
Trong Kết luận số 45-KL/TW ngày 17.11.2022 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII về định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia có chỉ đạo: "Sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, nhất là tài nguyên đất…”.
Trong khi đó, theo quy định của Luật Quy hoạch và Luật Đất đai năm 2013, thì Quy hoạch, Kế hoạch sử dụng đất quốc gia do Quốc hội phê duyệt. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, quy hoạch sử dụng đất quốc gia do Quốc hội phê duyệt, còn kế hoạch sử dụng đất quốc gia do Chính phủ phê duyệt.
Mặt khác, trong quá trình tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất quốc gia đến nay cho thấy, nhiều chỉ tiêu sử dụng đất không còn phù hợp; đồng thời, do yêu cầu về rà soát, điều chỉnh định kỳ Quy hoạch sử dụng đất quốc gia và các Quy hoạch tỉnh theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017…
Do đó, Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia tại Kỳ họp thứ 8 tới đây là cần thiết để bảo đảm cơ sở pháp lý, công cụ quản lý, giải phóng nguồn lực đất đai góp phần thực hiện các mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững của đất nước.
Đồng thời, việc tính toán, xác định 08 chỉ tiêu sử dụng đất trong Quy hoạch sử dụng đất quốc gia điều chỉnh lần này cần phải tiến hành rà soát kỹ lưỡng, cân đối các chỉ tiêu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực và địa phương; trong đó, ưu tiên bố trí quỹ đất sử dụng cho mục đích quốc phòng, an ninh, giữ ổn định quỹ đất trồng lúa để bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, quản lý chặt chẽ đất rừng, duy trì độ che phủ rừng để góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, ứng phó với biến đổi khí hậu và thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.
Đề xuất điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia phù hợp với yêu cầu của Quốc hội
Chính phủ đề xuất nội dung Quốc hội quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 như sau: "Đồng ý chủ trương giao Chính phủ tổ chức lập điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trình Quốc hội thông qua trong năm 2025" và đưa thành một nội dung tại Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, việc Chính phủ đề xuất điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia là phù hợp với yêu cầu của Quốc hội tại Nghị quyết số 103/2023/QH15 ngày 09/11/2023 của Quốc hội, nhất là trong bối cảnh nước ta đang chuẩn bị triển khai một số dự án quan trọng quốc gia trong lĩnh vực giao thông. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, theo quy định của Luật Quy hoạch, việc điều chỉnh quy hoạch được thực hiện khi có một trong 07 căn cứ quy định tại Điều 53 của Luật Quy hoạch.
Trong khi đó, Tờ trình và Báo cáo rà soát Quy hoạch sử dụng đất quốc gia chưa phân tích làm rõ việc đề xuất điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia là dựa vào căn cứ nào trong 07 căn cứ tại Điều 53 của Luật Quy hoạch. Do đó, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cần bổ sung nội dung đánh giá về tính cấp thiết cần điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, bảo đảm đáp ứng căn cứ điều chỉnh quy hoạch quy định tại Điều 53 của Luật Quy hoạch.
Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, vừa qua việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố kinh tế và xã hội như diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, xung đột quân sự ở một số khu vực trên thế giới, sự biến động của nền kinh tế toàn cầu, biến đổi khí hậu, thay đổi chuỗi cung ứng toàn cầu, xu hướng chuyển đổi số và phát triển kinh tế xanh…
Theo đó, đây là những nguyên nhân khách quan tác động đến kết quả thực hiện Nghị quyết số 39, bên cạnh đó vẫn có một số nguyên nhân chủ quan trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện Quy hoạch sử dụng đất quốc gia. Do đó, đề nghị Chính phủ phân tích, đánh giá một cách toàn diện, làm rõ hơn nữa nguyên nhân, đề xuất giải pháp để cải thiện hiệu quả thực hiện Quy hoạch này.
Thực hiện nghiêm các chính sách, pháp luật về quy hoạch, nhất là quy hoạch sử dụng đất quốc gia
Tại phiên họp, đa số các đại biểu cơ bản tán thành với sự cần thiết trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Việc Chính phủ đề xuất sửa đổi 4 luật trong lĩnh vực đầu tư, 7 luật trong lĩnh vực tài chính, ngân sách cho thấy quyết tâm lớn trong hoàn thiện đồng bộ thể chế, chính sách vĩ mô để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, góp phần hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới.
Tuy nhiên, việc điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia là vấn đề lớn, tác động đến tất cả các ngành, lĩnh vực, toàn bộ nền kinh tế, do đó cần có tính toán thận trọng để chỉ điều chỉnh những gì thực sự cần thiết, tránh gây xáo trộn, ảnh hưởng đến sự ổn định của chính sách hỗ trợ đầu tư kinh doanh.
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cần tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật về quy hoạch. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đồng bộ hóa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch xây dựng và quy hoạch kinh tế - xã hội ở cấp địa phương, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ và các bộ ngành cần tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương thực hiện nghiêm túc chỉ đạo chung của Trung ương, các chính sách, pháp luật về quy hoạch, nhất là quy hoạch sử dụng đất quốc gia. Đây là những nội dung hết sức quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa cho cả nước và các địa phương.
Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, cần làm rõ tác động của những thay đổi trong quy định pháp luật đối với việc thực hiện chỉ tiêu sử dụng đất trong thời gian qua. Theo đó, cần phân tích rõ hơn nguyên nhân dẫn đến việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia và đánh giá kỹ lưỡng những tác động của việc điều chỉnh này. Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý rằng việc tiếp tục thực hiện các quy hoạch đã được phê duyệt trước khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực cần được thực hiện theo đúng quy định của Luật, đồng thời cần có cơ chế đánh giá, điều chỉnh phù hợp.
Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050 theo đề xuất của Chính phủ. Đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra để hoàn thiện hồ sơ, tờ trình đảm bảo tính thuyết phục cao. Nếu Quốc hội chấp nhận chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không ban hành nghị quyết riêng, mà thiết kế thành một mục trong Nghị quyết chung của Kỳ họp.
