1. Đặt vấn đề
Hiện nay, ở ĐVCS, ĐVTN chiếm trên 80% quân số; đây là lực lượng đông đảo, xung kích trong việc quán triệt và thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, nghị quyết của các cấp ủy Đảng, kế hoạch, mệnh lệnh của người chỉ huy; là lực lượng trực tiếp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trung tâm của đơn vị, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Đại đa số ĐVTN luôn phấn đấu theo mục tiêu, lý tưởng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, với tinh thần: đâu cần thanh niên có, việc gì khó thanh niên làm. Đại hội XIII, Đảng xác định: “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa… Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động … làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”1.
Tuy nhiên, một bộ phận ĐVTN ở ĐVCS hiện nay có nhận thức chưa đúng về ý nghĩa, tầm quan trọng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng; một số có biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, lười học tập và rèn luyện lý luận chính trị; phai nhạt mục tiêu lý tưởng, sống thực dụng, xa rời truyền thống văn hóa dân tộc. Một số ĐVTN có biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, hẹp hòi, buông thả, không khép mình vào tổ chức; nghiêm trọng hơn, còn một số ít đoàn viên, thanh niên sa vào các tệ nạn xã hội, bị lôi kéo, kích động, truyền bá các sản phẩm văn hóa xấu độc. Những biểu hiện trên đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến bản chất, truyền thống tốt đẹp của quân đội, đến phẩm chất người quân nhân cách mạng, hình ảnh “Bộ đội cụ Hồ”.
2. Nội dung nghiên cứu
Để phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống của ĐVTN, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biễn hòa bình” của các thế lực thù địch. Đòi hỏi các chủ thể cần tập trung thực hiện tốt một số biện pháp cơ bản sau:
Một là, thường xuyên quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Nghị quyết Đại hội XI Đảng bộ Quân đội, nhất là Nghị quyết Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ X, chỉ thị của Tổng cục Chính trị, hướng dẫn của Ban Thanh niên Quân đội về công tác thanh niên trong thời kỳ mới. Đây là nội dung rất quan trọng bảo đảm cho hoạt động phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống cho ĐVTN ở ĐVCS đạt hiệu quả cao. Theo đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tập trung nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho ĐVTN về chỉ thị 42-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”; Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị, Chỉ thị 855- CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới’ gắn với triển khai thực hiện Kết luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa XIII về “Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; Nghị quyết 847- NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới”; thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, góp phần làm chuyển biến căn bản, ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện tiêu cực, suy thoái đạo đức, lối sống cho ĐVTN.
Hai là, tiếp tục đổi mới, cụ thể hóa nội dung, hình thức, phương pháp phòng chống suy thoái đạo đức, lối sống cho ĐVTN. Nội dung giáo dục cần tập trung vào nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; xây dựng bản lĩnh chính trị, kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng cho ĐVTN; phẩm chất đạo đức, kỹ năng sống, văn hóa ứng xử, phấn đấu trở thành người quân nhân cách mạng “vừa hồng, vừa chuyên”.
Đa dạng hóa các hình thức, phương pháp giáo dục, như: học tập chính trị, diễn đàn thanh niên hoặc có thể thông qua các hình thức giao nhiệm vụ, giao ban, sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt giáo dục truyền thống, sinh hoạt đoàn; thông qua tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, giao lưu kết nghĩa… Thông qua đó, xây dựng bản lĩnh chính trị, củng cố niềm tin, nâng cao nhận thức, đạo đức, lối sống, phương pháp tác phong, ý thức tổ chức kỷ luật, lòng trung thành, tình yêu thương đồng chí đồng đội, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa nhằm nâng cao sức “tự đề kháng”, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cho ĐVTN.
Ba là, phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đoàn Thanh niên các cấp trong giáo dục đạo đức, lối sống cho ĐVTN. Đoàn Thanh niên là nơi tổ chức trực tiếp quản lý, giáo dục, nơi diễn ra các hoạt động sinh hoạt, học tập, rèn luyện, nơi ĐVTN chia sẻ và đề đạt nguyện vọng của mình. Theo đó, các tổ chức đoàn phải thực sự là tổ chức chính trị chăm lo quyền lợi chính đáng của ĐVTN; vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và hành động.
Các tổ chức đoàn phải có chương trình, kế hoạch giáo dục cụ thể trong từng thời kỳ, từng giai đoạn; đội ngũ cán bộ đoàn đủ phẩm chất, năng lực, gương mẫu về đạo đức, lối sống, năng động trách nhiệm, gần gũi với quần chúng, hiểu rõ đặc điểm tâm, sinh lý ĐVTN; không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả, nề nếp, chế độ sinh hoạt đoàn, tập trung xây dựng ĐVTN “khát vọng lớn - trách nhiệm cao, học tập tốt - hành động tốt, đoàn kết tốt - kỷ luật nghiêm”; đồng thời, đặt ra những yêu cầu, nội dung, biện pháp cụ thể về xây dựng phẩm chất đạo đức, lối sống và quá trình ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về đạo đức, lối sống cho ĐVTN.
Bốn là, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong tự giáo dục, tự rèn luyện của ĐVTN. Đây là giải pháp có ý nghĩa quyết định trực tiếp đến việc phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống cho ĐVTN. Bởi vì, họ vừa là khách thể, vừa là chủ thể của hoạt động phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống. Do vậy, cần khơi dậy ý thức tự giáo dục, tự rèn luyện của ĐVTN. Để quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện của ĐVTN đạt được kết quả cao, cần coi trọng xây dựng động cơ, mục đích, ý chí quyết tâm, tinh thần bền bỉ, tích cực, tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống tốt đẹp với hoạt động tự giáo dục, rèn luyện của ĐVTN; bồi dưỡng kỹ năng, phương pháp tự giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho ĐVTN. Đồng thời, thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và tạo điều kiện thuận lợi cho ĐVTN tự giáo dục, tự rèn luyện.
Năm là, xây dựng môi trường văn hóa quân sự tốt đẹp góp phần phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống cho ĐVTN. Trước hết lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần tổ chức và thực hiện tốt các phong trào thi đua, hành động cách
mạng, các cuộc vận động do Đảng, Nhà nước, Quân đội phát động, như: Đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới”, “Thanh niên Quân đội học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”;…; tạo môi trường văn hóa phong phú, lành mạnh cho ĐVTN tham gia và rèn luyện họ trong thực tiễn; khơi dậy tính tích cực, sáng tạo, trau dồi đạo đức cách mạng, bồi dưỡng lòng yêu nước; không ngừng phát huy phẩm chất thanh niên Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.
Bên cạnh đó, thường xuyên làm tốt công tác xây dựng và nhân rộng cá nhân điển hình tiên tiến, tạo sự lan tỏa, thấm sâu vào suy nghĩ, hành động của ĐVTN, hướng ĐVTN tới hệ giá trị: Chân, Thiện, Mỹ làm cho mọi hoạt động của họ luôn hướng tới cái đúng, cái đẹp, cái thiện, đẩy lùi cái sai, cái xấu và cái ác; chủ động đấu tranh có hiệu quả với các luận điệu thù địch, sai trái và những tác động tiêu cực, sản phẩm văn hóa độc hại xâm nhập vào đơn vị, đẩy lùi các tệ nạn xã hội và giảm các vụ việc vi phạm kỷ luật xuống mức thấp nhất, góp phần xây dựng đơn vị vư phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống cho ĐVTN.
3. Kết luận
Phòng, chống suy thoái đạo đức lối sống cho ĐVTN ở ĐVCS trong QĐNDVN luôn chịu sự tác động của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Do đó, trong thực hiện đòi hỏi các cơ quan, đơn vị phải nghiên cứu cụ thể, sát với tình hình, đặc điểm nhiệm vụ; sát với từng đối tượng, vận dụng phải linh hoạt, sáng tạo, tránh dập khuôn, máy móc để đạt hiệu quả cao nhất. Đồng thời, phê phán, lên án những biểu hiện sai trái trong nhận thức, cũng như hành vi đạo đức, lối sống không trong sáng, lành mạnh của ĐVTN, củng cố xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh, góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”./.
----------------------------------------------------------------------- TÀI LIỆU TRÍCH DẪN:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H.2021.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2021.
[2] Chỉ thị 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”. [3] Nguyễn Phú Trọng, Bài phát biểu tại Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ X,
Báo Thanh niên điện tử, ngày 28/2/2023.
[4] Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam (2022), Văn kiện Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ X.
