Khoảng 60% người sử dụng ma túy lần đầu ở Việt Nam từ 15 đến 25 tuổi

Trong tổng số 95% người sử dụng ma túy túy tổng hợp thì có tới 70 - 75% người trong độ tuổi 17 - 35 tuổi, chiếm tỉ lệ lớn là thanh niên, học sinh, sinh viên.

Theo Bộ Công an, thời gian qua, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở nước ta diễn biến rất phức tạp, nghiêm trọng là tình trạng tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy đang diễn ra tại nhiều địa phương, nhất là ở các thành phố lớn, nơi tập trung nhiều trường đại học, cao đẳng, các cơ sở giáo dục… trong đó, lứa tuổi thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên chiếm tỷ lệ lớn.

Học sinh, sinh viên là những đối tượng trẻ tuổi, dễ bị dụ dỗ, lôi kéo, rủ rê, thích trải nghiệm những cái mới nên đã và đang trở thành mục tiêu mà tội phạm ma túy hướng tới.

Trong khi đó thủ đoạn của tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, các đối tượng lợi dụng sự phát triển của khoa học công nghệ để sản xuất rất nhiều loại ma túy thế hệ mới có độc tính cao, với hình thức bắt mắt thu hút sự tò mò, khám phá của giới trẻ, đồng thời ngụy trang núp bóng dưới dạng: "nước vui", trà sữa hoặc tẩm ướp trong thực phẩm đồ uống, thuốc lá điện tử... để đối phó với cơ quan chức năng.

Người sử dụng ma túy tổng hợp kéo dài dẫn đến rối loạn tâm thần "ngáo đá", mất khả năng kiểm soát hành vi gây nguy hiểm cho bản thân và những người xung quanh, gây ra tình trạng mất an ninh, trật tự ở nhiều địa bàn, với nhiều vụ án gây dư luận xấu trong nhân dân.

Trong năm 2023, có gần 1.500 đối tượng sử dụng ma túy tổng hợp có biểu loạn thần "ngáo đá", gây ra 30 vụ phạm pháp hình sự.

Hiện nay, công tác phòng, chống ma túy ở nước ta đang tập trung vào 3 trụ cột chính: Giảm cung, giảm cầu và giảm tác hại. Trong hoạt động "giảm cầu", công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống ma túy giữ vai trò hết sức quan trọng.

Thời gian qua, mặc dù các đơn vị chức năng đã nỗ lực ngăn chặn, nhưng tỉ lệ người sử dụng ma túy không giảm mà có chiều hướng gia tăng với nhiều diễn biến phức tạp. Nguyên nhân chính là do nhận thức của người dân, nhất là giới trẻ về tác hại của ma túy chưa được đầy đủ. Công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy còn mang tính hình thức, dàn tràn, áp dụng cho nhiều đối tượng khác nhau, chưa có tính riêng biệt, chuyên sâu dành cho đối tượng có nguy cơ cao như: Thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên.

Tăng cường hướng dẫn, quản lý học sinh, sinh viên trong việc sử dụng mạng xã hội

Mới đây, Bộ Công an và Bộ GD&ĐT thống nhất ký kết chương trình phối hợp tuyên truyền, giáo dục phòng, chống ma tuý trong các cơ sở giáo dục, giai đoạn 2024-2030.

Mục tiêu của chương trình nhằm xây dựng các chương trình cụ thể, chuyên biệt để triển khai các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn ma túy trong học đường, đưa nội dung tuyên truyền phòng, chống ma túy vào các tiết học ở các cấp học. Đồng thời có sự chỉ đạo, thực hiện thống nhất, đồng bộ, xuyên suốt từ Trung ương xuống địa phương. Kịp thời phát hiện và xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy, giữ gìn an ninh trật tự, tạo môi trường an toàn, lành mạnh trong các cơ sở giáo dục.

Trao đổi với báo chí, Trung tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy cho biết: "Đây là lần đầu tiên, một ký kết chương trình phối hợp tuyên truyền, giáo dục phòng chống ma túy trong các cơ sở giáo dục với quy mô cấp Bộ được thực hiện. Trước đây chúng tôi phối hợp ở các cấp đối với ngành giáo dục từ các sở, đến các trường, từ tiểu học đến trung học và đại học. Lần này, thực hiện ký kết giữa 2 cấp bộ với nhau, mục đích làm cho bài bản hơn theo chỉ đạo lãnh đạo 2 bộ".

Việc ký kết Chương trình phối hợp giữa 2 Bộ nhằm cụ thể hóa việc thực hiện các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống ma túy, tuyên truyền nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về tác hại của ma túy và những hệ lụy của ma túy đối với cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên tại các cơ sở giáo dục; đồng thời bảo đảm an toàn cả ở bên ngoài và bên trong các nhà trường.

Qua đó sẽ góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tệ nạn ma túy trong học sinh, sinh viên. Khi học sinh, sinh viên nhận thức đầy đủ về tác hại của ma túy thì chính họ sẽ là những tuyên truyền viên tích cực cho gia đình và cộng đồng hiểu về tác hại của ma túy và tránh xa tệ nạn nguy hiểm này.

Để công tác phối hợp đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an) và Vụ Giáo dục chính trị và Công tác học sinh, sinh viên (Bộ GD&ĐT)  sẽ phối hợp triển khai một số nhiệm vụ.

Cụ thể như: Hướng dẫn các đơn vị thuộc ngành dọc, Công an, Sở GD&ĐT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng kế hoạch và quy chế phối hợp cụ thể theo phương châm "rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ hiệu quả" để tổ chức triển khai thực hiện đảm bảo hoàn thành các mục tiêu, yêu cầu đề ra.

Thường xuyên có sự phối hợp chặt chẽ trong trao đổi, chia sẻ thông tin liên quan đến tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy giữa hai ngành. Hàng năm nghiên cứu xây dựng chương trình, kế hoạch công tác chung để phối hợp thực hiện các nhiệm vụ tuyên truyền, phòng, chống ma túy cho cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên tại các cơ sở giáo dục.

Thường xuyên tổ chức sơ kết, đánh giá kết quả triển khai thực hiện Chương trình phối hợp; tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra, hướng dẫn tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện tại các đơn vị, địa phương.

Cũng theo Trung tướng Nguyễn Văn Viện, qua công tác đấu tranh của các lực lượng chức năng trong thời gian qua cho thấy, tội phạm ma túy đang triệt để lợi dụng sự phát triển của cuộc mạng công nghiệp 4.0 để hoạt động phạm tội trên không gian mạng.

Các đối tượng tạo lập các tài khoản ảo trên các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo, Telegram để quảng cáo, rao bán các chất ma túy, phổ biến nhất là cần sa. Còn đối với các loại ma túy nguy hiểm hơn như ma túy tổng hợp đặc biệt là ma túy tổng hợp dạng đá, ketamin, các đối tượng lập ra các hội nhóm kín trên mạng xã hội để trao đổi thông tin, giao dịch, mua bán.

 Do vậy, chúng ta cần tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn và quản lý học sinh, sinh viên trong việc sử dụng mạng xã hội để phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về ma túy.