Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 nhằm lấy kết quả thi để xét công nhận tốt nghiệp THPT; làm một trong các cơ sở để đánh giá chất lượng dạy, học của các cơ sở giáo dục phổ thông và công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục; cung cấp dữ liệu đủ độ tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng trong tuyển sinh theo tinh thần tự chủ.
Kỳ thi bảo đảm yêu cầu đổi mới công tác thi, xét công nhận tốt nghiệp THPT nghiêm túc, khách quan, công bằng, tin cậy, từng bước hoàn thiện cơ chế phân cấp nhằm bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục.
Theo dự thảo phương án, phương thức tổ chức thi và lộ trình thực hiện sẽ được triển khai thành hai giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 2025-2030 giữ ổn định phương thức thi trên giấy; đồng thời tăng cường ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin, từng bước thí điểm thi trên máy tính đối với các môn thi trắc nghiệm ở các địa phương có đủ điều kiện (có thể kết hợp giữa thi trên giấy và thi trên máy tính).
Giai đoạn sau năm 2030 phấn đấu để đến khi tất cả các địa phương trên toàn quốc có đủ điều kiện sẽ chuyển sang tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính đối với các môn thi trắc nghiệm. Thí sinh học chương trình THPT dự thi bốn môn bắt buộc gồm: Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ, Lịch sử và hai môn học lựa chọn trong số những môn thí sinh đăng ký học (Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ); thí sinh học chương trình giáo dục thường xuyên cấp THPT dự thi ba môn học bắt buộc gồm Ngữ văn, Toán, Lịch sử và hai môn học lựa chọn. Môn Ngữ văn thi theo hình thức tự luận; các môn còn lại thi theo hình thức trắc nghiệm. Nội dung thi nằm trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, chủ yếu là chương trình giáo dục cấp THPT.
PGS, TS Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết, với dự thảo phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 có ba điểm mới đáng chú ý. Thứ nhất là việc xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và ra đề thi theo hướng đánh giá năng lực phù hợp chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.
Thứ hai, phương án thi cũng nhấn mạnh đến việc định hướng nghề nghiệp qua các môn thi tự chọn từ các môn học của học sinh, điều này giúp sớm định hướng nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích cho các em. Thứ ba, theo lộ trình từ năm 2025-2030, từng bước, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ đẩy mạnh việc ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin để tổ chức kỳ thi trên máy tính.
Dự thảo phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 với nhiều điểm mới gây nên những băn khoăn trong dư luận xã hội. Một số chuyên gia giáo dục cho rằng, cần cân nhắc, tính toán về số lượng môn thi vì học sinh sẽ phải thi tốt nghiệp tới sáu môn gồm bốn môn bắt buộc và hai môn tự chọn. Trong đó, Lịch sử là môn thi bắt buộc nhưng cách dạy, học và ra đề kiểm tra, đánh giá môn học hiện nay chưa theo kịp đổi mới.
Từ năm 2025, thí sinh dự thi tốt nghiệp là những em học theo chương trình giáo dục phổ thông mới hướng đến phẩm chất, năng lực học sinh thì những nội dung, cách tiếp cận, phương pháp dạy học… sẽ khác chương trình hiện nay. Vì vậy, việc ra đề thi cũng phải thay đổi ra sao để phù hợp với chương trình mới cần được thể hiện rõ trong phương án thi. Mặc dù là kỳ thi tốt nghiệp THPT nhưng Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn đưa ra mục tiêu cung cấp dữ liệu cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng tuyển sinh. Như vậy, việc ra đề thi có bị ảnh hưởng hay không vì nếu xét tuyển sinh đại học, cao đẳng sẽ đòi hỏi đề thi phải có mức độ phân hóa cao hơn rất nhiều so với thí sinh thi tốt nghiệp THPT.
Theo PGS, TS Huỳnh Văn Chương, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã cân nhắc rất kỹ và xin ý kiến đa chiều về dự thảo phương án thi. Việc đưa môn Lịch sử là một trong bốn môn thi bắt buộc là thực hiện Nghị quyết số 63/2022/QH15 của Quốc hội khóa XV. Trong đó Nghị quyết nêu: Thiết kế môn Lịch sử trong Chương trình giáo dục cấp THPT bao gồm cả phần bắt buộc và phần lựa chọn một cách hợp lý, khoa học, bảo đảm hiệu quả cao nhất trong việc giáo dục truyền thống và phát triển nhân cách cho học sinh.
Hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang nhận được khá nhiều ý kiến đồng thuận, đặc biệt từ các thầy, cô giáo giảng dạy và học sinh trong trường phổ thông. Ngành giáo dục cũng sẽ tính toán thay đổi nhiều hơn cách ra đề cho môn học này. Đối với đề thi tất cả các môn sẽ bám sát chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, theo định hướng chú trọng đánh giá năng lực, có sự phân hóa phù hợp để bảo đảm vừa để xét công nhận tốt nghiệp và kết hợp đạt nhiều mục tiêu khác nhau.
Ngân hàng câu hỏi thi và đề thi cho tất cả các môn được xây dựng theo định hướng chú trọng đánh giá năng lực. Theo thông lệ hằng năm, ngay trước mỗi kỳ thi, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ công bố đề thi tham khảo để làm cơ sở cho giáo viên và học sinh định hướng ôn tập. Đối với Kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 cũng vậy, trước khi tổ chức thi, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ công bố đề thi tham khảo để giáo viên và học sinh chủ động trong quá trình dạy học và ôn thi.
Cũng theo PGS, TS Huỳnh Văn Chương, dự thảo phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 nhằm bảo đảm thống nhất, đồng bộ với lộ trình triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 và lộ trình tự chủ giáo dục đại học; phù hợp với bối cảnh Việt Nam và xu thế chung về phát triển giáo dục và đào tạo trên thế giới.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phân cấp khá mạnh và rõ cho các địa phương trong việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và chỉ thực hiện công tác ban hành quy chế, xây dựng đề thi và thanh tra, kiểm tra, giám sát. Thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục tập trung hoàn thiện quy định, quy chế và thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra ở cả cấp Bộ và địa phương để kết quả kỳ thi được an toàn, khách quan, minh bạch nhất. Vì vậy, nhà trường và học sinh yên tâm học và ôn tập để tham gia các kỳ thi đạt kết quả cao nhất, mọi chủ trương đều có các bước đi chắc chắn, không gây xáo trộn.
