Mới đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết số 18 Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao".
Nội dung Nghị quyết cho hay, sau gần một thập kỷ thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XI, pháp luật về đất đai, chính sách về đất đai đã có nhiều đổi mới, đáp ứng tốt hơn yêu cầu thực tiễn, từng bước tạo hành lang pháp lý cho việc quản lý, sử dụng đất hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả hơn.
Thế nhưng, công tác quản lý và sử dụng đất vẫn còn nhiều hạn chế, còn nhiều bất cập, sai phạm trong việc giao đất, cho thuê đất ở một số nơi. Công tác hỗ trợ, bồi thường, tái định cư, thu hồi đất ở một số địa phương thực hiện còn chậm, chưa đúng Nghị quyết, chưa đúng các quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến quyền lợi, đời sống và sinh kế của người có đất bị thu hồi, đồng thời gây thất thoát ngân sách nhà nước...
Trước thực trạng đó, Nghị quyết yêu cầu hoàn thiện các quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất.
Việc thu hồi đất phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật. Chỉ được thực hiện sau khi phương án hỗ trợ, bồi thường, tái định cư được phê duyệt. Phải hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất đối với trường hợp thu hồi đất mà phải bố trí tái định cư. Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước, bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư theo quy định của Hiến pháp, pháp luật.
Nghị quyết 18 xác định bỏ khung giá đất, cần có cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường, quy định chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của cơ quan có nhiệm vụ xác định giá đất.
Trung ương xây dựng tiêu chí và quy trình kiểm tra, giám sát các địa phương trong việc xây dựng bảng giá đất. Trong khi đó, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định, kiểm tra, giám sát việc thực hiện giá đất.
Mặt khác, cần có cơ chế hữu hiệu để nâng cao chất lượng công tác định giá đất, bảo đảm tính độc lập của hội đồng thẩm định giá đất, năng lực của tổ chức tư vấn xác định giá đất, năng lực, đạo đức của các định giá viên.
Bổ sung, hoàn thiện các quy định bảo đảm minh bạch, công khai như: Công khai giá đất, bắt buộc giao dịch qua các sàn giao dịch, không dùng tiền mặt, thanh toán qua ngân hàng;...
Cũng theo yêu cầu của Nghị quyết, đến năm 2023 phải hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai 2013 và một số luật liên quan, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ.
Đáng chú ý, Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương yêu cầu quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang.
Cùng với đó, đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất. Xây dựng hệ thống thông tin thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai; có chính sách khuyến khích phát triển thị trường quyền sử dụng đất, đặc biệt là thị trường cho thuê đất nông nghiệp. Cần có cơ chế bảo đảm thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, an toàn, bền vững. Kiểm soát chặt và khắc phục tình trạng đầu cơ đất đai...
