"Từ thiện" sỹ và niềm tin của công chúng

Hài Linh, Đàm Vĩnh Hưng đã khởi kiện bà Phương Hằng (hình minh họa - internet)

Níu kéo niềm tin

"Từ thiện" sỹ có lẽ sẽ là cách gọi mới cho những người Nghệ sỹ làm từ thiện vì con người, cách làm từ thiện và những động thái gần đây như "sao kê", "kiện cáo" của họ đang làm nóng dư luận xã hội.

Xuất phát điểm của câu chuyện làm từ thiện, là tinh thần tương thân tương ái với đồng bào và người nghệ sĩ làm từ thiện với sự lan tỏa của mình được công chúng đặt và gửi gắm nhiều niềm tin thì nay lại tạo ra sự tranh cãi về chính những niềm tin đó!

Công VInh, Thủy Tiên livestream sao kê

Làm từ thiện chưa bao giờ là đơn giản, nếu không muốn nói là rất khó và phức tạp. nó đó hỏi ngoài có tâm thì còn cần cả kiến thức để quản lý sao cho phù hợp và đúng pháp luật. Số tiền những người Nghệ sỹ làm từ thiện huy động được là từ niềm tin của công chúng, mạnh thường quân thì nên cần tự giác và minh bạch, cũng như thể hiện cách làm và cách truyền thông một cách đúng đắn khi triển khai. Và, việc của những người nắm giữ niềm tin của người khác là phải chứng minh cho họ thấy niềm tin đó là đúng chỗ. Niềm tin đó là tài sản vô giá mà người nghệ sĩ phải giữ lấy.

Việc các nghệ sỹ tung sao kê, rồi phát đơn kiện cũng chỉ là hình thức nhằm níu kéo niềm tin nơi công chúng!

Bài học về tính tự giác, minh bạch

Từ vụ việc của Hoài Linh bị bóc "phốt" vì kêu gọi và nhận tiền từ thiện nhưng lại "chưa" mang đi làm từ thiện vào lúc người dân Miền trung đang cần nhất đã khiến dư luận dậy sóng; Và, một loạt tên tuổi đình đám trong Vbiz từng "khoe" làm từ thiện đã bị điểm mặt chỉ tên như: Trấn Thành, Đàm Vĩnh Hưng, Thủy Tiên... và những người trong gia đình như bố, mẹ, vợ chồng cũng bị lôi vào cuộc như Chồng Thủy Tiên là Công Vinh, hay mẹ Hồ Ngọc Hà....

Lo ngại niềm tin của mình bị "đánh cắp", Công chúng, mạnh thường quân yêu cầu những "từ thiện" sỹ này phải công khai minh bạch tất cả những số tiện đã nhận và đã làm từ thiện.

Sau khi Trấn Thành tung hơn 1000 trang sao kê của Ngân hàng về khoản tiền 9 tỷ đã nhận thì chiều 17/9, nối tiếp Trấn Thành, Thủy Tiên - Công Vinh cũng công bố 18.000 tờ sao kê khoản tiền quyên góp để làm từ thiện cho đồng bào miền Trung dịp cuối năm 2020. Với số tiền gần 178 tỷ đồng.

Tuy nhiên, sao kê Ngân hàng cũng không đủ để xoa dịu công chúng vì nó chỉ chứng minh được nguồn tiền đến mà không chứng minh được số tiền đến đó đã được sử dụng như thế náo, có đứng lúc, đúng chỗ, đúng đối tượng hay không?. Đến nay vẫn chưa minh bạch được vì những thông tin về các khoản chi làm từ thiện của các "từ thiện" sỹ vẫn còn nhiều chỗ sai sai!.

Nếu, những "từ thiện" sỹ này ngay sau khi thực hiện công việc thiện nguyện của mình làm luôn những việc trên tức là tự giác và minh bạch số tiện mình đã nhận và giải ngân thì cơ sự không như hôm nay. Và, đây là bài học mà những nghệ sĩ Việt có tâm làm từ thiện cần rút ra.

Làm từ thiện không chỉ bằng tâm mà còn phải hiểu biết

Nhiều nghệ sĩ đã và đang tham gia hay đứng ra kêu gọi từ thiện hiện nay đều dựa trên uy tín và cảm xúc cá nhân và công chúng đã mang tài sản và cả niềm tin đặt vào tay nghệ sỹ. Đa số đều là những đợt kêu gọi tự phát, nhận tiền quyên góp bằng tài khoản cá nhân và không có tài khoản dành riêng cho việc làm từ thiện.

Mặc dù những giao dịch trên đều mang tính tự nguyện cho tặng; tài sản chỉ là một phần nhưng niềm tin mới là vô giá; chính vị vậy nhưng việc đòi hỏi phải công khai minh bạch là quyền của công chúng và trách nhiệm của nghệ sĩ là phải thực hiện, củng cố và xây đắp niềm tin này.

Không tự giác minh và bạch ngay từ đầu, "từ thiện" sỹ đã bị bóc "phốt" (dù chưa biết đúng hay sai) nhưng cũng đã bị công chúng ngờ vực và dẫn đến bị quay lưng, chỉ trích, tẩy chay.

Giới Nghệ sỹ sống nhiều bằng cảm xúc và cần có cảm xúc để thăng hoa trong nghệ thuật và công chúng yêu mến, tin tưởng họ cũng bằng chính những cảm xúc đó. Nhưng, cần nhìn nhận rằng biểu diễn nghệ thuật và làm từ thiện là hai việc rất khác nhau nhất là làm từ thiện bằng cách huy động nguồn tiền của người khác thì cần rất cẩn trọng và rõ ràng và minh bạch.

Qua những "lùm xùm" vừa xảy ra của Hoài Linh, Trấn Thành, Thủy Tiên... các "từ thiện" sỹ cần nhận thức rõ rằng việc làm từ thiện không không phải chỉ cần cái "tâm", mà còn cần phải có hiểu biết nhất định; về cách nhận và cách phân phát; phải tuân thủ các quy định của pháp luật. Nếu là tiền của cá nhân mình thì không sao nhưng nếu là tiền huy đồng thì cần phải có tổ chức hoạt động và phải minh bạch tài chính.

Làm từ thiện cũng phải học

Thủy Tiên tặng thuyền từ thiện băng tên gia đinh mình?

Mặc dù đa phần Nghệ sỹ làm từ thiện là xuất phát từ tinh thần tương thân tương ái với đồng bào khó khăn, gặp nạn nhưng không ít người làm vì những mục đích khác(?). Và đương nhiên, công chúng, những nhà hảo tâm, Mạnh thường quân có thể nghi ngờ nghệ sĩ dùng tiền chưa đúng mục đích hoặc chưa hợp lý.

Việc quản lý quỹ từ thiện với nhiều khoản tiền đến từ nhiều nguồn khác nhau không hề đơn giản đòi hỏi người quản lý phải có kiến thức chuyên môn về nhiều lính vực trong đó có tài chính và truyền thông.

"Từ thiện" sỹ là nghệ sĩ thì đa phần họ sống theo cảm xúc và vì thế, mọi hành động cũng dễ bị cảm xúc chi phối nên việc xảy ra những hệ lụy như hiện nay là điều khó tránh khỏi.

Ví dụ như cách Thủy Tiên livestream phân phát tiền từ thiện, hô hào quá mức gây ra phản cảm; hay như cách ghi tên gia đinh của cô trên quà tặng cho người dân khiến công chúng cho dù lúc đầu ủng hộ cũng dần chuyển sang bức xúc, ác cảm với cách làm việc của cô ấy.

Người nghệ sỹ muốn làm từ thiện cũng là điều rất tốt nhưng nên học hỏi thêm nhiều về cách quản lý tài chính, cánh làm truyền thông. Tuy nhiên nếu quyên góp được số tiến lớn nên chuyển giao cho những quĩ hoặc những tổ chức chuyên nghiệp để thực hiện còn tự mình giám sát thì tốt hơn.