Trước đó, nhận lời mời của Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz-Canel, sáng ngày 18/9, theo giờ Việt Nam, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đoàn cấp cao đã lên đường thăm chính hữu nghị chính thức Cuba từ ngày 18 - 21/9.
Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 2/12/1960, Cuba và nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa khi đó, đã bắt đầu một mối quan hệ song phương đặc biệt với sự ủng hộ vô điều kiện và sự trung thành tin tưởng sâu sắc lẫn nhau. Trong suốt 6 thập kỷ qua, mối quan hệ anh em Việt Nam - Cuba, do hai Lãnh tụ lịch sử Hồ Chí Minh và Fidel Castro Ruz đặt nền móng, ngày càng trở nên khăng khít, bền chặt hơn qua các thế hệ lãnh đạo.
Chuyến thăm chính thức Cuba lần này của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc có ý nghĩa hết sức đặc biệt, là chuyến thăm của lịch sử và nghĩa tình.
Lịch sử bởi đây là chuyến thăm đầu tiên tới Cuba sau khi Việt Nam tổ chức thành công Đại hội Đảng lần thứ XIII và Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên thăm Cuba sau khi Cuba tổ chức thành công Đại hội Đảng lần thứ VIII.
Nghĩa tình là bởi chuyến thăm thể hiện mạnh mẽ tình đoàn kết, sự ủng hộ chặt chẽ của Việt Nam dành cho Cuba trong bối cảnh cả hai nước đang gặp những khó khăn nhất định trong bối cảnh đại dịch COVID-19 toàn cầu.
Với tầm vóc quan hệ và những ý nghĩa đó, sự ủng hộ lẫn nhau về vắc xin, y tế, lương thực hay bất kỳ lĩnh vực nào giữa Việt Nam và Cuba đều có ý nghĩa lớn.
Trong cuộc hội đàm với Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Miguel Díaz-Canel đã nhất trí thời gian tới hai bên cần tiếp tục tăng cường quan hệ chính trị qua việc trao đổi đoàn các cấp, duy trì thường xuyên, linh hoạt, nâng cao hiệu quả các cơ chế hợp tác; bao gồm Hội thảo Lý luận giữa hai Đảng, Ủy ban liên Chính phủ, Tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao, Đối thoại chính sách giữa hai Bộ Quốc phòng.
Hai bên phối hợp triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại mới, khai thác tối đa các ưu đãi của Hiệp định, nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên mức tương xứng với tiềm năng và quan hệ chính trị tốt đẹp giữa hai nước.
Hai bên tiếp tục trao đổi, cụ thể hóa các tiềm năng hợp tác y tế thành các chương trình hợp tác cụ thể để phục vụ việc chăm sóc sức khỏe nhân dân. Hai bên tạo điều kiện thuận lợi, phối hợp chặt chẽ, triển khai hiệu quả các dự án phát triển sản xuất lúa gạo, ngô, cà phê, nuôi trồng thủy sản tại Cuba, hướng tới mục tiêu Cuba tự túc được lương thực, tiếp tục quan tâm thúc đẩy hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực văn hóa, khoa học - công nghệ, thể thao, du lịch, đào tạo....
Hai bên đánh giá cao việc hai nước duy trì hợp tác chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên Hợp Quốc và phong trào Không liên kết nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cũng như nâng cao uy tín và vị thế của mỗi nước; đồng thời, đóng góp tích cực vào cuộc đấu tranh chung vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở hai khu vực và trên thế giới.
Hai nhà lãnh đạo cũng đã chứng kiến lễ ký (i) Kế hoạch hành động triển khai Chương trình nghị sự kinh tế trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 giữa hai Bộ trưởng đồng chủ trì Uỷ ban liên Chính phủ hai nước; (ii) Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực y tế giữa hai Bộ Y tế; (iii) Kế hoạch thực hiện dự án hỗ trợ ngành nuôi trồng thủy sản Cuba giai đoạn III giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thông Việt Nam và Bộ Công nghiệp Thực phẩm Cuba; (iv) Chương trình hợp tác giai đoạn 2022 - 2023 giữa hai Bộ Tư pháp; (v) Bản ghi nhớ về kế hoạch hợp tác trong lĩnh vực an ninh mạng giữa Bộ Thông tin Truyền thông Việt Nam và Bộ Truyền thông Cuba.
Kí kết thành công hợp đồng mua 5 triệu liều vaccine COVID-19 của Cuba
Trong khuôn khổ chương trình thăm chính thức Cộng hòa Cuba, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã tới thăm Trung tâm Kỹ thuật Di truyền và Công nghệ sinh học (CIGB) tại Thủ đô La Habana.
Đây là cơ sở nghiên cứu, sản xuất thành công 5 loại vaccine ngừa COVID-19. Trong đó có vaccine Abdala, có tác dụng tốt với cả các biến thể Delta và Alpha. Đây là một thành tựu y sinh học đặc biệt quan trọng của Cuba, một cường quốc về y tế và dịch vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Tại trụ sở CIGB, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và các thành viên trong Đoàn Cấp cao Việt Nam đã cùng chứng kiến lễ ký kết giữa CIGB và Trung tâm nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (POLYVAC) thuộc Bộ Y tế về việc triển khai mua 5 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 từ Cuba. Cùng với đó là hoạt động ký kết thỏa thuận hợp tác của doanh nghiệp 2 nước về việc chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine Soberana 2.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, bước đầu, Bộ Y tế hai nước đã hoàn tất đàm phán, làm thủ tục ký kết việc Việt Nam sẽ mua 5 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 cho Việt Nam; đồng thời Việt Nam đề nghị Cuba nhanh chóng hoàn tất thủ tục cấp phép vaccine ngừa COVID-19 dành cho trẻ em để Việt Nam tiếp tục mua thêm 5 triệu liều vaccine ngừa COVID-19.
Ngoài vaccine ngừa COVID-19, Bộ Y tế Việt Nam cũng đề nghị Cuba nghiên cứu, chuyển giao sản xuất các loại thuốc điều trị các bệnh nan y như: Ung thư, các bệnh về não… là những lĩnh vực mà Cuba rất thành công. Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cũng cho biết, nhiều doanh nghiệp của Việt Nam cũng đang mong muốn được hợp tác với phía Cuba trong lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất dược phẩm đặc trị.
Về hợp tác giữa ngành y tế Việt Nam - Cuba, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, trong khuôn khổ chuyến thăm lần này của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, hai nước đã thảo luận và thống nhất 8 nội dung hợp tác cả về nghiên cứu, đào tạo, chuyển giao sản xuất dược phẩm rất quan trọng và hiệu quả.
Việt Nam sẽ thúc đẩy các dự án đầu tư vào Đặc khu Phát triển Mariel của Cuba
Trong chuyến thăm Cuba, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã tiếp Bộ trưởng Ngoại thương và đầu tư nước ngoài Cuba Rodrigo Malmierca Diaz và lãnh đạo Đặc khu Phát triển Mariel.
Nhấn mạnh đến tiềm năng, lợi thế của Đặc khu Phát triển Mariel, Bộ trưởng Rodrigo Malmierca Diaz cho rằng khu kinh tế đặc biệt này đã đạt được nhiều kết quả khả quan trong thời gian qua.
Đặc khu Phát triển Mariel có diện tích hơn 400.000ha. Cuba đã ban hành Luật cho phép đầu tư nước ngoài vào đặc khu này. Đến nay, đặc khu đã phê duyệt 59 dự án, với 34 dự án đã hoạt động, tổng trị giá vượt 3 tỷ USD từ 21 quốc gia, dự kiến tạo ra 15.761 việc làm. Trong số này, có 3 dự án của nhà đầu tư Việt Nam.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ vui mừng được biết Việt Nam là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ hai trên thế giới có hoạt động đầu tư vào Cuba. Chủ tịch nước hoan nghênh, đánh giá cao một số tập đoàn, doanh nghiệp của Việt Nam vượt đường sá xa xôi, tiến hành đầu tư vào khu vực này, bước đầu có kết quả khả quan.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho biết Việt Nam sẽ thúc đẩy các dự án đầu tư vào Đặc khu Phát triển Mariel với những lĩnh vực thiết thực phục vụ nhu cầu phát triển, sinh hoạt của người dân Cuba, nhất là các mặt hàng thiết yếu, công nghiệp công nghệ cao, phát triển hạ tầng.
Chủ tịch nước mong muốn Cuba đầu tư nhiều hơn nữa vào hạ tầng của Đặc khu Phát triển Mariel. Cùng với đó là cần có một chính sách đầu tư linh hoạt, ưu đãi để các nhà đầu tư đến với Mariel trong bối cảnh các lệnh cấm vận và địa lý xa xôi.
Chuyến thăm chính thức Cuba của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu Cấp cao Đảng, Nhà nước ta đã đạt được nhiều kết quả tốt đẹp, nhất là trong hợp tác y tế, phòng, chống COVID-19, ngoại giao Nhà nước, ngoại giao nhân dân và ngoại giao vaccine.
Điều này tiếp tục thể hiện tinh thần thực sự coi trọng, quyết tâm tiếp tục tăng cường, làm sâu sắc hơn nữa truyền thống quan hệ đoàn kết anh em, hợp tác toàn diện và hoàn toàn tin cậy lẫn nhau giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước cũng như tái khẳng định mạnh mẽ tình đoàn kết, sự ủng hộ nhất quán của Việt Nam đối với sự nghiệp Cách mạng chính nghĩa của nhân dân Cuba anh em.