Áp lực đáo hạn sẽ tăng mạnh trong quý 2 và quý 3 năm 2023
VnDirect cho biết, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ đáo hạn ước tính giảm 40,3% so với quý 4/2022 trong quý 1/2023, đạt 30.655 tỷ đồng (+246,7% svck). Tuy nhiên, áp lực đáo hạn sẽ tăng mạnh trong quý 2 và quý 3 năm 2023 với giá trị lần lượt đạt 93.139 tỷ đồng (+203,8% so với quý trước; +169,0% svck) và 89.488 tỷ đồng (+49,9% svck).
Sau giai đoạn thách thức này, theo VnDirect, giá trị đáo hạn trong quý 4/2023 sẽ hạ nhiệt 33,4% so với quý trước về mức 59.571 tỷ đồng (+16,0% svck).
Trong năm 2023, VnDirect ước tính giá trị đáo hạn TPDN sẽ đạt khoảng 272.853 tỷ đồng (+76,6% svck). Tỷ lệ TPDN đáo hạn của ngành Bất động sản, Tài chính – Ngân hàng, Khác lần lượt là 37,6%, 37,0% và 25,5%. Thống kê của VnDirect chỉ bao gồm các đợt phát hành TPDN riêng lẻ từ năm 2019 tới nay và đã bao gồm các doanh nghiệp phát hành đã thực hiện mua lại trái phiếu trước thời gian đáo hạn.
Theo đó, trong năm 2023, thống kê của VnDirect cho thấy, Bất động sản (BĐS) là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất với 37,6% tổng giá trị đáo hạn trái phiếu riếng lẻ trong năm, tương đương 102.570 tỷ đồng (+76,0% svck).
Các doanh nghiệp BĐS có giá trị đáo hạn cao nhất trong 2023 bao gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va – Novaland (14.476 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Saigon Glory (7.000 tỷ đồng), và Công ty TNHH Phát triển BĐS An Khang (4.960 tỷ đồng).
Tài chính – Ngân hàng là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn thứ hai với 37,0% tổng giá trị đáo hạn trong 2023, tương đương 100.824 tỷ đồng (+55,0% svck). Các tổ chức tài chính có giá trị đáo hạn cao nhất trong 2023 gồm: Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (14.048 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (13.650 tỷ đồng) và Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (9.900 tỷ đồng).
Các ngành khác chiếm 25,5% tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn trong 2023, đạt 69.459 tỷ đồng (+122,4% svck). Các doanh nghiệp ngoài nhóm BĐS và Tài chính - Ngân hàng có giá trị đáo hạn cao nhất gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Sovico (16.350 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Xây dựng Kiến Hưng Thịnh (3.600 tỷ đồng) và Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Tường Khải (2.990 tỷ đồng).
Thị trường mong đợi sửa đổi Nghị định 65
Trong bối cảnh chính sách tiền tệ thắt chặt, chi phí tài chính gia tăng và thắt chặt phát hành trái phiếu, một số tổ chức phát hành có ít cơ hội tiếp cận nguồn vốn nhằm tái cơ cấu tài chính và đáp ứng nghĩa vụ nợ ngắn hạn. Rủi ro về khả năng thanh toán tập trung ở một số lĩnh vực có tỷ lệ đòn bẩy cao và hay biến động theo chu kỳ như lĩnh vực bất động sản.
Những lo ngại về năng lực thanh toán ngày càng tăng khi một số vụ bắt giữ liên quan đến các vi phạm trong phát hành TPDN và sử dụng vốn không đúng mục đích của một số nhà phát triển BĐS lớn như Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát.
Niềm tin của nhà đầu tư cá nhân vào TPDN đã suy giảm xuống mức rất thấp, thể hiện thông qua việc nhiều nhà đầu tư đã vội vàng bán trái phiếu của bất kỳ tổ chức phát hành nào bằng mọi giá để thu tiền về tiền mặt. Nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 1/3 khối lượng giao dịch TPDN.
Theo nghiên cứu thị trường của VnDirect, hiện một số TPDN riêng lẻ được giao dịch với mức 4-5% thấp hơn mệnh giá, với mức lợi suất khoảng 10%- 12%/năm, có nghĩa là người bán sẵn sàng chấp nhận với mức chiết khấu 14- 17%.
Từ đó đến nay, các cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều thông điệp về thị trường và một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn. Một trong những giải pháp đó là việc ban hành Nghị định 65 sửa đổi. Tính đến thời điểm hiện tại, Nghị định 65 sửa đổi đang ở trong giai đoạn chờ trình lên Chính phủ.
VnDirect cho rằng cần thêm thời gian để các thành viên tham gia thị trường (nhà phát hành, tổ chức bảo lãnh/tư vấn và nhà đầu tư) thích ứng với các quy định mới. Trong bối cảnh chi phí tài chính gia tăng, lực cầu nội địa yếu đi, thị trường BĐS trầm lắng, các doanh nghiệp đang có xu hướng hoãn, hoặc hủy kế hoạch mở rộng kinh doanh, dẫn đến giảm nhu cầu vốn. Vì vậy, VnDirect cho rằng thị trường TPDN sẽ tiếp tục trầm lắng trong nửa đầu năm 2023.
Tổng giá trị TPDN phát hành trong quý 4/2022 chỉ đạt 3.619 tỷ đồng, giảm 94,5% so với quý trước và 98,8% svck. Trong đó, hầu hết là trái phiếu phát hành riêng lẻ và không có đợt phát hành trái phiếu công chúng nào.
Trong quý 4/2022, Tập đoàn đa ngành trở thành nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất với 47% tổng giá trị phát hành, tương đương 1.700 tỷ đồng, toàn bộ đều thuộc về CTCP Tập đoàn Masan.
Chỉ có 3 doanh nghiệp BĐS thực hiện phát hành trái phiếu trong quý 4/2022, bao gồm: Công ty Cổ phần Đầu tư Nam Long (500 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Đầu tư Đức Trung (100 tỷ đồng) và Công ty Cổ phần Phát triển nhà Bà Rịa – Vũng Tàu (30 tỷ đồng). Lãi suất phát hành TPDN của các doanh nghiệp BĐS trong quý 4/2022 có xu hướng tăng so với quý trước, lên mức trung bình 12%/năm.
Đại tá, PGS, TS TRẦN NGỌC LONG, nguyên Phó Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự-Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam
