Điểm bất hợp lý trong huy động nguồn vốn
Mới đây, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã đi thị sát dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành đoạn đi qua địa phận TP.HCM.
Báo cáo với Phó Thủ tướng, đại diện Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) cho biết, dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành hiện đạt gần 81% khối lượng công việc. Từ giữa năm 2019 đến nay dự án đã tạm dừng thi công do gặp nhiều vướng mắc về cơ chế, chính sách pháp luật nên không được bố trí vốn để tiếp tục thi công. Do dự án bị đình trệ, tạm dừng thi công, một số nhà thầu chấm dứt hợp đồng, yêu cầu đền bù chi phí phát sinh.
Lắng nghe báo cáo của chủ đầu tư, Phó Thủ tướng nhận thấy dự án công trình đã chậm 3 năm 9 tháng do các vướng mắc về nguồn vốn và thủ tục pháp lý.
Đối với khó khăn về nguồn vốn, Phó Thủ tướng chi ra sự bất hợp lý khi dự án tắc vốn thời gian dài, trong khi chủ đầu tư có thể cân đối từ nguồn thu phí nhàn rỗi mà đơn vị đang quản lý để hoàn thành công trình lại không thể sử dụng.
Trước đó VEC đã có kiến nghị trình lên Chính phủ, xin phép sử dụng hơn 5.100 tỉ đồng từ nguồn thu phí nhàn rỗi chưa đến kỳ trả nợ, cùng vốn hợp pháp của đơn vị này để hoàn thành các phần việc còn lại tại dự án. Ý kiến này được nhiều bộ ngành đồng ý thống nhất nhưng chưa nhận được sự ủng hộ của Bộ Tài chính.
Bộ Tài chính cho rằng nguồn tiền nhàn rỗi trong ngân hàng của VEC là nguồn sở hữu của nhà nước, không phải của VEC nên đơn vị này tự bố trí cho dự án sẽ không phù hợp.
"VEC có tiền thu phí từ các cao tốc khác và nguồn này đang gửi ngân hàng mà dự án lại không có tiền để thi công. Đây là điều bất hợp lý, vì tiền nào chẳng là tiền nhà nước", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Khẩn trương gỡ vướng để tái khởi công dự án trong tháng 5
Đại diện VEC cho rằng nếu các vướng mắc không được giải quyết kịp thời, đơn vị không thể huy động vốn và không có hành lang pháp lý để đấu thầu, lựa chọn các nhà thầu mới thi công các hạng mục còn lại của dự án. Khi đó, dự án có nguy cơ tiếp tục dừng giãn tiến độ và tiếp tục kéo dài thời gian về đích của dự án.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhận định vướng mắc hiện tại của dự án không nằm ở nguồn vốn mà gặp khó ở các thủ tục hành chính. Phó Thủ tướng chỉ đạo các các bộ, ngành liên quan trong tháng 4 phải tháo gỡ để tháng 5 khởi động lại dự án.
Phía VEC cam kết nếu được gỡ vướng trong tháng 4/2023 thì dự án sẽ hoàn thành vào ngày 30/9/2025 như phương án đã trình Thủ tướng Chính phủ. Về kế hoạch tiến độ cụ thể, VEC cam kết quý 1/2024 sẽ hoàn thành toàn bộ đoạn phía Tây; đến tháng 6/2025 sẽ hoàn thành đoạn giữa (do hai cầu Bình Khánh và Phước Khánh thi công phức tạp) và sẽ hoàn thiện toàn bộ tuyến đường trong 3 tháng cuối.
Đường cao tốc Bến Lức - Long Thành dài 57,8 km đi qua tỉnh Long An, TPHCM và Đồng Nai với tổng mức đầu tư 31.300 tỉ đồng. Dự án chia thành 3 đoạn, gồm 11 gói thầu xây lắp được đầu tư từ các nguồn vốn vay khác nhau.
Trong đó hơn 13.600 tỉ đồng vay của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đầu tư đoạn 1 (phía Tây) và đoạn 3 (phía Đông). Gần 12.000 tỉ đồng vay từ Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) đầu tư đoạn 2 (đoạn ở giữa). Còn lại gần 5.700 tỉ đồng từ nguồn đối ứng trong nước.
Dự án được khởi công vào năm 2014 và lỡ hẹn hoàn thành năm 2019 khi chỉ còn cách vạch đích gần 20% khối lượng thi công. Đến nay dự án đã đình trệ được hơn 3 năm.
