Trong quá trình tham gia bảo hiểm xã hội, nhiều trường hợp người lao động có tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cao và số năm đóng dài nên khi nghỉ hưu có mức hưởng lương hưu khá cao.
471 người đang hưởng lương hưu trên 20 triệu đồng
Thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho thấy hiện nay ông P.P.N.T (cư trú tại TP.Hồ Chí Minh) là người đang có mức lương hưu cao nhất cả nước với hơn 124 triệu đồng/tháng. Lý giải về mức lương hưu “khủng” này, cơ quan bảo hiểm xã hội cho biết trước khi nghỉ hưu, ông T là Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc của một công ty và đã có quá trình đóng với mức rất cao trong 23 năm tham gia bảo hiểm xã hội.
Để có được mức lương hưu như hiện tại, ông T đã có trên 23 năm đóng bảo hiểm xã hội. Trong đó, giai đoạn trước năm 2007 khi quy định tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội theo mức lương thực tế (không bị giới hạn mức trần như quy định hiện hành), mức đóng của ông T rất cao. Có những thời điểm, mức tiền lương đóng bảo hiểm xã hội bình quân của ông T là hơn 200 triệu đồng/tháng.
Khi Luật bảo hiểm xã hội năm 2006 có hiệu lực, quy định mức trần tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cao nhất bằng 20 tháng lương tối thiểu chung (hoặc lương cơ sở). Theo đó, từ tháng 1/2007 đến tháng 3/2015, ông T luôn đóng bảo hiểm xã hội ở mức cao nhất theo quy định, với mức tiền lương đóng bảo hiểm xã hội bình quân là 15,4 triệu đồng/tháng. Trong đó, gần 2 năm trước thời điểm nghỉ hưu (mức lương cơ sở khi đó là 1,15 triệu đồng), mức tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội hằng tháng của ông T là 23 triệu đồng/tháng.
Tháng 4/2015, ông T nghỉ hưu với mức lương hưu hơn 87,3 triệu đồng/tháng. Sau 5 lần điều chỉnh lương hưu của Nhà nước, đến tháng 6/2023, mức lương hưu của ông T là 124.714.600 đồng/tháng.
Theo thống kê của bảo hiểm xã hội Việt Nam, tại thời điểm tháng 4/2023, cả nước có 471 trường hợp có mức hưởng lương lưu từ 20 triệu đồng trở lên. Trong đó, mức hưởng từ 20 triệu đồng đến dưới 30 triệu đồng là 382 trường hợp; từ 30 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng là 80 trường hợp; từ 50 triệu đồng trở lên là 9 trường hợp.
Các trường hợp có mức lương hưu cao đều làm việc trong các công ty tư nhân, công ty liên doanh, doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, có thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo mức lương thực hưởng bằng tiền ngoại tệ hoặc tiền đồng Việt Nam ở mức cao (trước năm 2007) hoặc theo mức tối đa bằng 20 lần mức lương tối thiểu chung/mức lương cơ sở tại thời điểm đóng (từ năm 2007 trở đi).
Quy định tính mức lương hưu hằng tháng hiện nay thế nào?
Theo quy định hiện hành, mức lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng nhân với mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
Tỷ lệ hưởng lương hưu (từ năm 2022) được quy định như sau: Đối với lao động nam nghỉ hưu, cứ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội; đối với lao động nữ nghỉ hưu, cứ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội; sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội, người lao động được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
Mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội được tính theo quy định tại Điều 62 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.
Người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương này thì tính bình quân tiền lương tháng của số năm đóng bảo hiểm xã hội trước khi nghỉ hưu như sau: Tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày 01/01/1995 thì tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia trong khoảng thời gian từ ngày 01/01/1995-31/12/2000 thì tính bình quân của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia trong khoảng thời gian từ ngày 01/01/2001-31/12/2006 thì tính bình quân của 8 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian từ ngày 01/01/2007-31/12/2015 thì tính bình quân của 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia từ ngày 01/01/2016-31/12/2019 thì tính bình quân của 15 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 01/01/2020-31/12/2024 thì tính bình quân của 20 năm cuối trước khi nghỉ hưu.
Người lao động ham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 01/01/2025 trở đi thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của toàn bộ thời gian.
Đối với người lao động có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của toàn bộ thời gian.
Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội chung của các thời gian, trong đó thời gian đóng theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định được tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội theo quy định tại khoản 1 Điều 62 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.
Hiện nay, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã đưa ra dự thảo Thông tư hướng dẫn điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng. Theo đó, từ ngày 01/7/2023, mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng sẽ được điều chỉnh tăng thêm./.
Nguyễn Hoàng
