Dự thảo luật này có 13 chương, 195 điều, quy định việc thành lập, tổ chức, hoạt động, kiểm soát đặc biệt, tổ chức lại, giải thể, phá sản tổ chức tín dụng; việc thành lập, tổ chức, hoạt động của chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng; việc xử lý nợ xấu và xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.
Được vay tái cấp vốn với lãi suất 0%
Điểm mới đáng chú ý tại dự thảo luật lần này, là bổ sung quy định tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt được áp dụng một hoặc một số biện pháp hỗ trợ tại Điều 148.
Các biện pháp hỗ trợ gồm, tổ chức tín dụng sẽ không bị áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm thiếu dự trữ bắt buộc và không tuân thủ tỷ lệ bảo đảm an toàn theo quy định trong giai đoạn bị rút tiền hàng loạt.
Cạnh đó, tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt có thể được vay đặc biệt Ngân hàng Nhà nước, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam và tổ chức tín dụng khác theo quy định luật này.
Ngân hàng Nhà nước sẽ xem xét, quyết định thực hiện các biện pháp hỗ trợ thanh khoản riêng với tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt gồm: Mua giấy tờ có giá của tổ chức tín dụng trên nghiệp vụ thị trường mở; thực hiện các giao dịch ngoại tệ với tổ chức tín dụng; tái cấp vốn với tổ chức tín dụng.
Điều luật quy định rõ, Ngân hàng Nhà nước được phép sử dụng khoản dự phòng rủi ro để xử lý đối với các khoản phải thu không thu hồi được phát sinh từ các biện pháp xử lý khi tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt.
Riêng khoản vay đặc biệt để tổ chức tín dụng giải quyết, xử lý sự cố khách hàng rút tiền hàng loạt, dự thảo luật quy định lãi suất mà Ngân hàng Nhà nước cho vay là 0%/năm.
Tổ chức tín dụng cho vay đặc biệt được áp dụng các biện pháp hỗ trợ cụ thể như được vay tái cấp vốn với lãi suất 0%, thời hạn tương ứng với thời hạn cho vay đặc biệt tổ chức tín dụng khác, được giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc; không phải thực hiện tỷ lệ mua, đầu tư trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; các khoản cho vay đặc biệt được áp dụng hệ số rủi ro 0% khi tính tỷ lệ an toàn vốn và được phân loại vào nhóm nợ đủ tiêu chuẩn…
Trong trường hợp cần thiết để bảo đảm an toàn hệ thống, ổn định trật tự an toàn xã hội, Ngân hàng Nhà nước được chỉ định cho vay đặc biệt với lãi suất 0%.
Kinh nghiệm quốc tế
Tại tờ trình của Chính phủ dẫn kinh nghiệm của một số nước. Đơn cử tại Thụy Sỹ có quy định Ngân hàng Trung ương Thụy Sỹ thực hiện vai trò người cho vay cuối cùng. Với chức năng này, Ngân hàng Trung ương cung cấp hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp cho 1 hoặc nhiều ngân hàng nội địa nếu các ngân hàng này không còn đủ khả năng cấp vốn cho các hoạt động của mình trên thị trường.
Mới đây, đứng trước những biển động của hệ thống ngân hàng thế giới và Thụy Sỹ, ngày 16/3/2023, Hội đồng Liên bang Thụy Sỹ đã ban hành Pháp lệnh về khoản vay hỗ trợ thanh khoản bổ sung và cấp bảo lãnh của liên bang đối với khoản vay hỗ trợ thanh khoản của Ngân hàng Trung ương Thụy Sỹ cho các ngân hàng quan trọng hệ thống.
Pháp lệnh cho phép việc cấp bảo lãnh thanh toán từ liên bang Thụy Sỹ đối với các khoản vay của Ngân hàng Trung ương Thụy Sỹ để bảo đảm cho những thiệt hại (khoản lỗ) tiềm tàng từ khoản vay hỗ trợ thanh khoản.
Với Ngân hàng Credit Suisse (CS), để hỗ trợ Ngân hàng UBS mua lại CS, Chính phủ Thụy Sỹ đã bảo lãnh cho khoản lỗ trị giá khoảng 9 tỷ CHF của CS và Ngân hàng Trung ương cho vay hỗ trợ thanh khoản 100 tỷ CHF cho UBS để thực hiện việc mua lại CS.
Còn tại Hoa Kỳ, nếu một ngân hàng đang bị đổ vỡ vì bị sụt giảm vốn nghiêm trọng, quy định về hành động khắc phục ngay lập tức tại Luật FDICIA cho phép ngừng hoạt động bắt buộc trong 90 ngày trước khi ngân hàng bị đóng cửa và 90 ngày sau khi vốn của ngân hàng đạt một ngưỡng nhất định.
Đứng trước những cuộc khủng hoảng như của Silicon Valley Bank (SB) và Signature Bank, cơ quan cấp phép đã tiến hành đóng cửa ngân hàng, chỉ định Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) là tổ chức tiếp nhận và chuyển giao toàn bộ hoạt động của ngân hàng đổ vỡ cho ngân hàng bắc cầu để tiếp tục duy trì việc cung ứng dịch vụ ngân hàng, tài khoản cho các khách hàng hiện hữu trước khi được chuyển nhượng cho tổ chức nhận chuyển nhượng.
Để ngăn ngừa nguy cơ lan truyền rút tiền hàng loạt, FDIC đã tuyên bổ bảo đảm cho tất cả các khoản tiền gửi tại SB và Signature Bank (bao gồm cả tiền gửi vượt hạn mức bảo hiểm và tiền gửi không được bảo hiểm)…
