Câu hỏi đặt ra là liệu lực lượng lao động địa phương có đáp ứng những kỹ năng cần thiết để được tuyển vào làm tại các cơ sở tiên tiến này hay không. Khi đó, giáo dục đóng vai trò quan trọng giúp lực lượng lao động địa phương nắm bắt cơ hội và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đây là một phần trong nhận định của ông Herald van der Linde, Trưởng bộ phận chiến lược cổ phiếu, châu Á-Thái Bình Dương, HSBC.
Ông Herald van der Linde nhận định châu Á đang chuyển mình khi các chuỗi cung ứng đang chuyển dịch ngang dọc khắp khu vực này. Chẳng hạn như Apple đang xây dựng cơ sở mới ở Indonesia. Samsung đầu tư lớn vào Việt Nam.
“Người ta thường quan niệm rằng đầu tư nước ngoài sẽ đi kèm với nhiều cơ hội việc làm tốt mở ra cho người dân địa phương. Câu hỏi đặt ra là liệu lực lượng lao động địa phương có đáp ứng những kỹ năng cần thiết để được tuyển vào làm tại các cơ sở tiên tiến này hay không. Trong bối cảnh đó, giáo dục đóng một vai trò quan trọng để thoát khỏi cái mác “nền sản xuất chất lượng thấp, lương thấp” xưa cũ”, ông Herald van der Linde nêu quan điểm.
Ông Herald van der Linde nói thêm rằng: “Qua phân tích, chúng tôi nhận thấy tăng trưởng kinh tế một nước được thúc đẩy đáng kể nếu hầu hết học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở. Nhờ vậy, nhiều startup ra đời, năng suất lao động được cải thiện và GDP theo đầu người cũng tăng lên đáng kể. Ở thời điểm hiện tại, nhiều quốc gia châu Á chưa đạt đến mức độ này. Chỉ một số thực sự nổi bật, bao gồm Trung Quốc, Philippines và Việt Nam. Những nước này đạt được thành tích tốt về giáo dục và là minh chứng rằng những cải thiện nhỏ trong lĩnh vực đó có thể kéo theo nhiều lợi ích về kinh tế lớn lao hơn”.
Tất nhiên, ông cho rằng, câu chuyện không chỉ đơn thuần xoay quanh việc làm sao để tăng số lượng học sinh hoàn thành bậc giáo dục phổ thông. Mấu chốt còn nằm ở chất lượng giáo dục. Một thước đo quan trọng chính là thang điểm đánh giá học sinh quốc tế (PISA) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy ASEAN và Nam Á cần thu hẹp khoảng cách về chất lượng giáo dục.
Chỉ khi đó, các khu vực này mới có thể khai thác tiềm năng đến từ sự dịch chuyển của chuỗi cung ứng. Xét về mặt này, theo ông Herald van der Linde, Việt Nam đang có kết quả đặc biệt tốt, gần theo kịp tiêu chuẩn giáo dục của các quốc gia đã phát triển. Kết quả điểm PISA mới nhất của Việt Nam có thể sánh với Pháp. Ở châu Á, nhiều phụ huynh ý thức rất rõ về khoảng cách giáo dục này.
Để được hưởng chất lượng giáo dục tốt hơn, họ tìm cách cho con đi du học. Số lượng sinh viên quốc tế đến các nước như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đang gia tăng nhanh chóng. Rất nhiều trong số đó đến từ các quốc gia khác ở châu Á. Tất nhiên, đây chủ yếu là lựa chọn của những gia đình có điều kiện chi trả cho chi phí du học đắt đỏ ở nước ngoài.
Vấn đề trước mắt là phần lớn lực lượng lao động của châu Á không được hưởng giáo dục bậc cao hoặc bậc phổ thông trung học, trong khi thị trường vẫn cần nhiều nhân lực có tay nghề cao được trang bị đầy đủ kỹ năng để xử lý được công việc phức tạp trong những ngành tiên tiến hơn.
Nhìn vào đó để thấy Việt Nam có nhiều cơ hội lớn để đi trước các nước khác trong việc đầu tư cải thiện giáo dục. Thực tế, Việt Nam đang làm tốt, điều đó lý giải vì sao Việt Nam vẫn đang thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài mạnh mẽ. Tình hình nhìn chung rất tích cực đối với Việt Nam. Về lâu về dài, chất lượng giáo dục ưu tú là một trong những cách tốt nhất để đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững, ông Herald van der Linde nêu nhận định.
