Bà Thủy cho rằng, thực trạng pháp luật quy định của pháp luật hiện hành về chung cư mini rất lỏng lẻo, khoản 2 Điều 46 của Luật nhà ở hiện hành có dành một khổ để mô tả về loại hình nhà ở này, nhưng không rõ về tiêu chuẩn về quy chuẩn cũng như về yêu cầu quản lý, thậm chí định danh cũng không thực sự rõ ràng.
Trong khi đó, cả xã hội gọi sản phẩm này là chung cư mini - một thuật ngữ không có trong luật.
“Chính vì quy định lỏng lẻo như vậy dẫn đến thiếu hành lang pháp lý phù hợp, gây lúng túng trong quản lý, gây áp lực cho hạ tầng đô thị và đặc biệt tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân”, bà Thủy nêu vấn đề.
Theo bà Thủy, cần phải khẳng định, sự ra đời của các chung cư mini thời gian vừa qua đã đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân có mức thu nhập trung bình thấp. Mặc dù khi mua các căn hộ này, người dân cũng cảm nhận được nguy cơ mất an toàn nhưng tin rằng là điều đó sẽ không xảy ra và điều này càng cho thấy thị trường đang thiếu trầm trọng sản phẩm nhà ở giá bình dân phù hợp với nhu cầu, túi tiền của phần đông người lao động.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn. Ảnh: Quochoi
Với quy định hiện hành, một cá nhân, gia đình có thể đứng ra xây dựng chung cư mini để bán mà không bị khống chế số lượng căn hộ, chiều cao không được vượt quá 6 tầng.
Thủ tục xin xây loại nhà ở này cũng đơn giản, chỉ cần xin cấp giấy phép xây dựng riêng lẻ với nhà ở xây dựng. Trong khi đó, đối với các chung cư dù quy mô lớn hay nhỏ đều có tính chất rất phức tạp, yêu cầu cao về độ an toàn vì liên quan an toàn tính mạng con người.
“Đứng với danh nghĩa là nhà ở riêng lẻ, chung cư mini hiện nay đều không chịu tiền kiểm hay hậu kiểm của Sở Xây dựng như các chung cư thông thường khác”, bà Thủy nhận xét.
Về hiện trạng của các chung cư mini hiện nay, khoảng 10 năm trở lại đây chứng kiến sự nở rộ của loại hình này. Chỉ tính riêng tại TP.HCM hiện đã có hơn 42.200 nhà cho thuê kiểu chung cư mini. Đáng nói, hầu hết đều xây trên diện tích đất nhỏ, trong ngõ hẹp nơi tập trung đông đúc dân cư, tiềm ẩn nguy cơ cao về an toàn cháy nổ, khi xảy ra cháy rất khó tiếp cận chữa cháy.
“Nhiều chung cư mini được các chuyên gia tổng kết với “nhiều không”, không ban quản lý, không quy chế vận hành, không lối thoát hiểm và không quy chuẩn phòng cháy chữa cháy”, bà Thủy nêu vấn đề.
Ngoài ra, nhiều chung cư mini xây dựng sai phép, trái phép không đảm bảo an toàn. Lỗi phổ biến là vượt tầng. Tình trạng phạt cho tồn tại, cưỡng chế trên văn bản đã diễn ra trong thời gian dài đối với nhiều công trình xây dựng mà chưa có giải pháp triệt để.
Tuy nhiên, đại biểu thể hiện sự thống nhất rất cao với ý kiến của đồng chí Chủ tịch Quốc hội khẳng định, nhu cầu thực tế của người dân. Với giá mỗi căn hộ khoảng 700-800 triệu đồng, với khả năng tài chính eo hẹp, người lao động không dám mơ có căn hộ đảm bảo chất lượng, và chung cư mini là lựa chọn phù hợp.
Tuy nhiên, sau vụ cháy các quán karaoke tại Hà Nội trước đây, chính quyền địa phương đặt ra yêu cầu quản lý quyết liệt với các cơ sở không đảm bảo phòng cháy chữa cháy, thậm chí buộc dừng hoạt động.
Tuy nhiên với chung cư mini, bà Thủy cho rằng không thể xử lý như vậy, bởi đây là nơi ăn, chốn ở của hàng trăm nghìn con người. Nhiều tòa nhà đã bán hết, chủ đầu tư đã rời đi từ lâu.
“Nhu cầu nhà ở của người dân phải được đảm bảo nhưng dứt khoát không hợp thức hóa sai phạm trong luật”, bà Thủy nói.
Từ những phân tích ở trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai những giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân.
Chính phủ chỉ đạo các cơ quan đang tiến hành thanh tra, kiểm tra các chung cư mini bên cạnh việc kiểm tra để phát hiện vi phạm, qua kiểm tra cũng cần phải hướng dẫn kịp thời cho người dân để có giải pháp phòng ngừa an toàn cháy nổ.
Đồng thời kiến nghị trong nghị quyết của kỳ họp Quốc hội lần này có nội dung yêu cầu về bảo đảm an toàn cháy nổ nói chung trong đó có an toàn cháy nổ đối với các chung cư mini đang hiện hữu.
Tham gia ý kiến, đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) cũng nêu thực tế vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân, Hà Nội vừa qua như là giọt nước tràn ly của những tích tụ bất cập lâu nay. Thực tế, loại hình nhà này là cứu cánh về chỗ ở cho người thu nhập thấp, sinh viên nghèo tại các đô thị.
Đại biểu Hoàng Đức Thắng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị. Ảnh: Quochoi
Do vậy, cần giải bài toán thực tế hiện hữu này bằng những biện pháp kỹ thuật phù hợp. Việc bịt chặt khẽ hở trong quản lý là việc cần làm ngay nhưng siết chặt quá mức cần thiết thì sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường khi họ không có điều kiện để ở những căn hộ đáp ứng yêu cầu cao.
Tranh luận với đại biểu Hoàng Đức Thắng, đại biểu Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang) cho rằng việc tạo điều kiện cho người có thu nhập thấp để có chỗ ở, học tập và lao động rất là cần thiết. Nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý nhà nước về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị ở khu nhà ở, nhà trọ và khu chung cư và không đảm bảo an toàn.
“Cấp phép xây dựng sai đối với những ngôi nhà này là cần phải xử lý nghiêm minh”, bà Lịch nói.
Liên quan đến phòng cháy chữa cháy, đại biểu Lịch cho biết, qua giám sát đối với 65 cơ sở cho thuê thì hầu hết đều không bảo đảm phòng cháy chữa cháy. Tuy nhiên theo báo cáo của cơ quan có thẩm quyền lại cho biết không có quy định về phòng cháy chữa cháy đối với nhà riêng lẻ.
“Như vậy luật phòng cháy còn thiếu quy định về vấn đề này. Do đó, đề nghị siết chặt quản lý, làm rõ trách nhiệm của ngành chức năng và phải sửa luật trong thời gian tới”, đại biểu góp ý thêm.
