Đẩy mạnh hơn nữa, gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thực thi pháp luật

Đồng chủ trì có các Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Trần Hồng Hà và Lê Thành Long; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương; điểm cầu trực tuyến Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Xây dựng và hoàn thiện thể chế là một trong 3 đột phá chiến lược, chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Chính phủ xác định đây là một nhiệm vụ trọng tâm và tập trung thực hiện đồng bộ từ xây dựng, hoàn thiện thể chế đến tổ chức thi hành pháp luật. Xác định đầu tư cho công tác thể chế là đầu tư cho phát triển; hoàn thiện thể chế để khơi thông, thúc đẩy các đột phá khác, nhất là về hạ tầng. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Chính phủ đã tổ chức 28 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật; cho ý kiến, xem xét, thông qua đối với hơn 100 đề nghị xây dựng luật, dự án luật; ban hành hơn 380 nghị định; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành gần 90 quyết định quy phạm.

Tại các kỳ họp, Quốc hội khóa XV đã thông qua số lượng lớn luật, nghị quyết (trên 60 văn bản), trong đó có nhiều luật, nghị quyết quan trọng như: Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Đường bộ, các Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển các tỉnh, thành phố… Riêng tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội thông qua 11 Luật, 2 Nghị quyết quy phạm; 1 Nghị quyết về Chương trình xây dựng Luật, Pháp lệnh năm 2025, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 và 9 Nghị quyết điều hành kinh tế-xã hội.

Quốc hội, Chính phủ đã quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, chủ động thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, cải tiến, đổi mới thiết thực trong công tác xây dựng pháp luật, tập trung tháo gỡ ngay các khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn, cản trở sự phát triển, nhất là trong lĩnh vực đất đai, hạ tầng kinh doanh…

Việc xây dựng ban hành Luật, Nghị quyết đã khó, việc đưa các văn bản này đi vào cuộc sống, phát huy tác dụng còn khó khăn hơn. Thời gian qua, công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật vẫn còn những vấn đề cần phải điều chỉnh nhiều hơn để khơi thông mọi nguồn lực cho sự phát triển nhanh và bền vững trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đặc biệt là những lĩnh vực liên quan động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số, chống biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ mà cả thế giới đang hướng tới và chúng ta phải đi theo. Trên thực tế, cuộc chạy đua giữa các nước chính là khoa học công nghệ vì tình trạng cạn kiệt tài nguyên, xung đột, chiến tranh, già hóa dân số, biến đổi khí hậu khắc nghiệt…

Việc hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật đáp ứng yêu cầu thực tế là đòi hỏi khách quan. Chính vì vậy, việc tổ chức hội nghị là hết sức đúng đắn, cần thiết. Thủ tướng đề nghị tập trung quán triệt những điểm mới, nội dung trọng tâm, yêu cầu và nhiệm vụ chủ yếu để đưa các Luật, Nghị quyết mới ban hành vào cuộc sống; đồng thời điểm một số kết quả đã đạt được, những khó khăn trong quá trình triển khai một số Luật đã được Quốc hội thông qua trong khóa XV này; lắng nghe ý kiến các bộ, ngành, địa phương về những thuận lợi, khó khăn vướng mắc trong thực tế cũng như trong quá trình triển khai; đặc biệt là rút kinh nghiệm trong quá trình này để nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật.

Thủ tướng cũng nêu rõ Quy định 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật cũng là một nội dung quan trọng cần phải quán triệt. Nhấn mạnh, thời gian thì ít, yêu cầu thì cao, phạm vi rộng, nội dung phong phú, do đó Thủ tướng đề nghị tập trung trí tuệ, tiếp tục tinh thần đổi mới, trình bày báo cáo ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, chú trọng một số vấn đề:

Đẩy mạnh hơn nữa thực hiện yêu cầu gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thực thi pháp luật; giữa xây dựng số lượng pháp luật với chất lượng của pháp luật; bảo đảm pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực hiện nghiêm bằng, công minh, nhất quán, kịp thời hiệu lực, hiệu quả theo tinh thần văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Trao đổi các vấn đề quan trọng, đề xuất giải pháp khả thi, thiết thực, góp phần tiếp tục tăng cường sự phối hợp, tạo sự đồng bộ, thống nhất giữa các cơ quan nhằm: tiếp tục nâng cao chất lượng công tác triển khai, bảo đảm đưa các luật, nghị quyết của Quốc hội vào cuộc sống, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội; tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật.

Đề xuất các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khắc phục những tồn tại, hạn chế trong tổ chức triển khai các Luật, Nghị quyết như: công tác tổ chức triển khai còn chậm; tình trạng nợ đọng, chậm ban hành văn bản quy định chi tiết; công tác rà soát văn bản quy phạm pháp luật chưa được quan tâm đúng mức...

* Báo cáo của Chính phủ cho biết, năm 2023 và 6 tháng đầu năm 2024, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã nêu cao trách nhiệm, chủ động và quyết tâm thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp với những cải tiến, đổi mới thiết thực trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, góp phần hoàn thành các mục tiêu đề ra, nâng cao chất lượng, hiệu quả và bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng với tổ chức thi hành pháp luật.

Trong công tác hoàn thiện thể chế, xây dựng pháp luật, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã giao các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải trực tiếp phụ trách, chỉ đạo công tác xây dựng pháp luật. Đồng thời, chỉ đạo sát sao thực hiện các nhiệm vụ lập pháp theo Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15, đẩy mạnh công tác rà soát hệ thống pháp luật, chú trọng vào lĩnh vực có nhiều vướng mắc, bất cập, kịp thời đề xuất các dự án luật mới, sửa đổi, bổ sung nhằm tháo gỡ khó khăn, đáp ứng yêu cầu chủ động trong phản ứng chính sách.

Thường trực Chính phủ, Chính phủ tổ chức nhiều cuộc họp, phiên họp (thường kỳ và chuyên đề) để xem xét chặt chẽ, thảo luận kỹ lưỡng về các đề nghị xây dựng, hồ sơ dự án luật, nghị quyết và có kết luận cụ thể bằng văn bản với tinh thần trách nhiệm cao (từ năm 2021 đến nay, Chính phủ đã tổ chức 28 phiên họp chuyên đề pháp luật).

Lãnh đạo Chính phủ tăng cường làm việc trực tiếp với các bộ, ngành, địa phương để cho ý kiến, chỉ đạo về những vấn đề lớn, phức tạp, những vấn đề còn có ý kiến khác nhau trong từng dự án luật, dự thảo nghị quyết. Trong quá trình chỉ đạo, điều hành, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chủ động báo cáo cấp có thẩm quyền các vấn đề phát sinh, cấp bách từ thực tiễn cần có phản ứng chính sách phù hợp.

Kết quả, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 60 Luật, Nghị quyết quy phạm; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành khoảng 470 Nghị định, Quyết định quy phạm. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2024, các Bộ đã trình Chính phủ xem xét, cho ý kiến 35 dự án Luật, dự thảo, đề nghị xây dựng Luật, Nghị quyết; Chính phủ ban hành 75 nghị định; Thủ tướng Chính phủ ban hành 8 quyết định quy phạm pháp luật; đồng thời, Chính phủ đã ban hành 131 Nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ ban hành 645 Quyết định cá biệt, 19 Chỉ thị, 64 Công điện và 8.398 văn bản chỉ đạo, điều hành liên quan,

Song song với công tác xây dựng pháp luật, nhằm nâng cao kết quả thi hành pháp luật, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo, tăng cường công tác tổ chức thi hành pháp luật với nhiều giải pháp đồng bộ như: tại các phiên họp chuyên đề, bên cạnh công tác xây dựng thể chế, Chính phủ đề ra nhiều giải pháp để đổi mới, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, xác định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp và nâng cao năng lực tổ chức thi hành pháp luật; sau mỗi kỳ họp Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo và khẩn trương ban hành kế hoạch triển khai thi hành luật, nghị quyết; ban hành Danh mục và phân công cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy định chi tiết.

Trên cơ sở đó, nhiều bộ, ngành, địa phương đã ban hành kế hoạch, danh mục văn bản và phân công cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy định chi tiết thi hành các luật, nghị quyết để triển khai thực hiện; tăng cường chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, đề cao trách nhiệm người đứng đầu, tập trung nguồn lực đẩy nhanh tiến độ soạn thảo, ban hành văn bản quy định chi tiết để sớm đưa các quy định của Luật, Nghị quyết đi vào cuộc sống (tính đến ngày 25/7/2024, đối với 36 luật, nghị quyết đã có hiệu lực từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đã có 125 văn bản quy định chi tiết được ban hành); đẩy mạnh công tác truyền thông chính sách, giúp người dân, doanh nghiệp kịp thời nắm bắt nội dung các chính sách lớn, quan trọng ngay từ khâu soạn thảo, tạo thuận lợi cho việc đóng góp ý kiến, tăng cường đồng thuận xã hội; chú trọng đổi mới công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.

Chính phủ quan tâm bảo đảm nguồn lực cho công tác triển khai, thi hành luật, nghị quyết; chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương quan tâm bồi dưỡng, nâng cao năng lực, chất lượng nguồn nhân lực làm công tác pháp chế; Bộ Tư pháp đã phối hợp các bộ, ngành, địa phương tham mưu Chính phủ hoàn thiện thể chế về công tác pháp chế, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của tổ chức pháp chế…