Hiện công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) đang có bước tiến rõ rệt. Ban Quản lý Dự án Đường sắt – chủ đầu tư đã hoàn tất bàn giao hồ sơ ranh giới GPMB và tọa độ tim tuyến cho toàn bộ 9/9 địa phương liên quan cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Tất cả các tỉnh, thành đã thành lập Ban chỉ đạo GPMB để triển khai nhiệm vụ.
Riêng về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xây dựng khu tái định cư, 2 địa phương là Lào Cai và Hải Phòng đã đi trước một bước, hoàn thành giao nhiệm vụ cho đơn vị thực hiện. Hưng Yên, Hải Dương và nhiều tỉnh khác cũng đã ban hành kế hoạch chi tiết, trong khi một số nơi đang khẩn trương xác định vị trí khu tái định cư phù hợp.
Công tác di dời hạ tầng kỹ thuật cũng đã được khởi động tại Lào Cai và Hải Dương. Đặc biệt, việc di dời hệ thống điện từ 110kV trở lên đang được phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư và EVN, bao gồm điều chỉnh hướng tuyến hai đường dây 220kV và 500kV xây dựng mới để đảm bảo không cản trở tiến độ.
Trong khi đó, báo cáo nghiên cứu khả thi do tư vấn Trung Quốc thực hiện đã cơ bản hoàn tất. Bộ Xây dựng cũng đã phê duyệt dự toán chi phí tư vấn và đang chuẩn bị lựa chọn nhà thầu cho các gói tiếp theo.
Cùng lúc, các cuộc đàm phán quan trọng với phía Trung Quốc đang được Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao phối hợp triển khai, bao gồm hiệp định khung khoản vay ưu đãi, kết nối ray, xây dựng cầu chung biên giới, chuyển giao công nghệ và thành lập tổ chuyên gia dự án.
Để đảm bảo tiến độ khởi công vào ngày 19/12/2025, Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng ủy quyền một số thẩm quyền đầu tư, đồng thời đề xuất thành lập Hội đồng thẩm định Nhà nước để phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi.
Đặc biệt, nhằm đảm bảo tính minh bạch và chất lượng chuyên môn, Bộ Xây dựng đề xuất lập Tổ chuyên gia độc lập với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực hạ tầng đường sắt, đầu máy toa xe, điện động lực và tín hiệu.
