Liên tiếp các vụ đấu giá đất ven Hà Nội diễn ra với mức giá trúng cao bất thường.
Bộ Xây dựng vừa có báo cáo gửi Chính phủ về việc phân tích cơ cấu giá thành, giá bán và nguyên nhân tăng giá bất động sản và đề xuất giải pháp.
Tại báo cáo, Bộ Xây dựng cho biết, bên cạnh những lợi ích đạt được thì việc đấu giá quyền sử dụng đất thời gian qua cũng đã bộc lộ một số hạn chế, tiêu cực.
Theo đó, có hiện tượng "cò đấu giá", thông đồng,... tạo mặt bằng "giá ảo" để thao túng thị trường.
"Hiện tượng trả giá rất cao một số lô rồi bỏ cọc, tạo mặt bằng giá ảo để thao túng thị trường hay mua đi, bán lại nhiều lô đất nhằm thu lợi bất chính diễn ra phổ biến tại nhiều nơi, thậm chí mang tính tổ chức", báo cáo nêu.
Gần đây, việc các phiên đấu giá đất tại vùng ven Hà Nội với nhiều kỷ lục về giá hay lượng hồ sơ tham gia được xác lập đã khiến dư luận xôn xao. Có phiên đấu giá thu hút hàng nghìn hồ sơ tham gia, kèo dài xuyên đêm và kết thúc với mức giá trúng cao gấp 18 lần giá khởi điểm.
Đơn cử, phiên đấu giá đất tại huyện Hoài Đức thu hút hàng trăm nhà đầu tư đấu giá xuyên đêm, đẩy giá hơn chục lô đất trúng với mức trên 100 triệu đồng/m2. Lô cao nhất trúng với giá hơn 133 triệu đồng/m2 - gấp 18 lần giá khởi điểm.
Theo Bộ Xây dựng, có 3 nguyên nhân chính đã tác động đến kết quả đấu giá đất vừa qua.
Đầu tiên do mức giá khởi điểm thấp thu hút lượng lớn người tham gia. Thứ hai là số tiền đặt cọc để tham gia đấu giá là khá thấp. Thứ ba là trong các cuộc đấu giá có nhiều hội nhóm đầu tư chuyên tham gia đấu giá rồi bán ngay để kiếm lời. Bên ngoài khu vực đấu giá, đông người môi giới trực chờ kết quả, sẵn sàng chào mua, bán đất với giá chênh từ 200 đến 500 triệu đồng/lô.
Tuy nhiên, Bộ Xây dựng cho rằng, khi giá trúng đấu giá cao gấp nhiều lần giá khởi điểm sẽ tác động tiêu cực đến mặt bằng giá đất, nhà ở, đến thị trường (cung cầu) nhà ở, bất động sản.
Hệ lụy đầu tiên là mức giá trúng cao có thể lấy làm thông tin tham chiếu, xác định giá đất tạo ra mặt bằng giá mới, thậm chí có thể cao hơn nhiều cho khu vực lân cận địa điểm đấu giá. Điều này gây bất lợi cho các dự án đã được chấp thuận nhưng chưa nộp tiền sử dụng đất.
Tiếp đó, ảnh hưởng tâm lý nhà đầu tư, kéo theo sự tăng giá của các sản phẩm nhà ở, bất động sản đã hoặc đang bán ở gần nơi đấu giá. Bộ Xây dựng cho biết trên thực tế, giá trúng đấu giá thường là giá cơ sở để tổ chức, cá nhân tham chiếu và xác định giá để chuyển nhượng bất động sản.
Các doanh nghiệp khó có cơ hội đầu tư dự án bất động sản bình dân với giá thấp, mà bắt buộc phải làm nhà cao cấp, siêu sáng mới có thể thu hồi vốn, đảm bảo hiệu quả kinh doanh.
Ngoài ra, mặt bằng giá đất cao cũng góp phần khiến doanh nghiệp không thể có phương án đầu tư, kinh doanh hiệu quả. Điều này làm cho các dự án không thu hút được đầu tư xây dựng, gây suy giảm, hạn chế nguồn cung trong tương lai.
Cũng theo Bộ Xây dựng, kết quả trúng đấu giá cao bất thường ảnh hưởng, gây khó cho công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư với các dự án sử dụng đất vào mục tích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế xã hội. Người dân có đất bị thu hồi cũng dễ bị kích động, có thể khiếu nại yêu cầu phương án bồi cao hơn, gây mất ổn định xã hội.
Từ đó, Bộ Xây dựng đề xuất, nghiên cứu hoàn thiện các quy định liên quan đến đấu giá đất đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế theo hướng: tăng tiền đặt cọc, xác định giá khởi điểm sát với thị trường, rút ngắn thời gian nộp tiền trúng đấu giá, hạn chế người tham gia với mục đích đầu cơ.
Bộ cũng đề nghị có chính sách đánh thuế với trường hợp sở hữu nhiều nhà, đất để hạn chế hoạt động đầu cơ, mua đi bán lại nhiều lần trong thời gian ngắn để kiếm lời.
