Là cơ sở giáo dục ở khu vực trung tâm của Thủ đô, nhưng năm học 2023-2024, Trường trung học cơ sở Chu Văn An (Tây Hồ, Hà Nội) cũng gặp một số khó khăn do thiếu giáo viên.
Cô giáo Vũ Hạnh Nguyên, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, hiện nay, cơ cấu giáo viên chưa đủ về số lượng và chất lượng thực hiện chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 (đối với các bộ môn tích hợp, hoạt động trải nghiệm-hướng nghiệp, nội dung giáo dục địa phương). Để nâng cao trình độ, chuyên môn cho đội ngũ giáo viên, hiện nay, trường đã, đang xây dựng các chuyên đề tập huấn chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, với sự nghiên cứu trọng tâm và nghiêm túc đến từ từng giáo viên để thực sự hiểu và ngấm tư tưởng giáo dục của chương trình tổng thể. Tổ/nhóm chuyên môn sáng tạo trong các hình thức áp dụng dạy học, giáo dục học sinh. Tận dụng tối đa sự hỗ trợ và hợp tác từ các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để bảo đảm lợi ích cao nhất của người học.
Năm học 2023-2024, trên địa bàn quận Tây Hồ có 48 trường học các cấp, với 1.027 lớp, 32.490 học sinh và 1.813 cán bộ, giáo viên. Trong đó, có 27 trường công lập, 670 lớp, 28.046 học sinh và 1158 cán bộ, giáo viên; 26 trường công lập đạt chuẩn quốc gia (đạt tỷ lệ 96,2%). Để nâng cao chất lượng đội ngũ, chất lượng giảng dạy giữa các trường, quận Tây Hồ đã có kế hoạch biệt phái giáo viên.
Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Tây Hồ Trần Thị Hương cho biết, năm học 2023-2024 tham mưu cấp có thẩm quyền biệt phái 27 giáo viên để giúp các thầy, cô giáo được học tập, chia sẻ kiến thức chuyên môn, kỹ năng sống và có cơ hội thể hiện hết khả năng sáng tạo của bản thân tại môi trường mới, nâng dần sự đồng đều về đội ngũ giáo viên giữa các trường.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, năm học mới đang cận kề, nhưng nhiều cơ sở giáo dục gặp nhiều khó khăn do thiếu giáo viên. Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Hiếu cho biết, năm học này, toàn Thành phố thiếu khoảng 4.000 giáo viên. Các quận huyện, cũng như Sở Giáo dục và Đào tạo đã và đang tuyển mới giáo viên cho năm học mới. Giáo viên thiếu nhiều ở các bộ môn: Âm nhạc, Mỹ thuật, Ngoại ngữ, Tin học, và giáo viên dạy các bộ môn tích hợp theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.
Trước tình trạng thiếu giáo viên, nhiều giáo viên nghỉ việc thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức rà soát, khảo sát việc thực hiện chế độ làm việc, chế độ chính sách đối với giáo viên mầm non, phổ thông. Đồng thời, đề xuất các chính sách đặc thù nhằm nâng cao đời sống vật chất cũng như tinh thần đối với cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, người lao động trong các cơ sở giáo dục; tạo động lực cho đội ngũ giáo viên yên tâm công tác và gắn bó với nghề.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, tính đến hết năm học 2022-2023, tổng số giáo viên mầm non, phổ thông của cả nước là 1.234.124 người (tăng 71.927 người so với năm học 2021-2022, trong đó công lập chiếm 88,57%, ngoài công lập chiếm 11,43%); 100.135 cán bộ quản lý cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông (công lập chiếm 90,4%, ngoài công lập chiếm 9,6%).
Việc sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập, tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục là một thách thức lớn đối với ngành giáo dục. Tỷ lệ giáo viên/lớp ở các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập trên cả nước (chỉ tính giáo viên trong biên chế) còn thấp hơn so với quy định. Theo thống kê sơ bộ trên cơ sở dữ liệu ngành, hiện nay cả nước còn thiếu 118.253 giáo viên, tăng thêm 11.308 người thiếu so với năm học 2021-2022 (cấp mầm non tăng 7.887 người, cấp tiểu học tăng 169 người, cấp trung học cơ sở tăng 1.207 người, cấp trung học phổ thông tăng 2.045 người).
Cơ cấu đội ngũ nhà giáo còn mất cân đối giữa các môn học trong cùng một cấp học, giữa các vùng miền có điều kiện kinh tế-xã hội khác nhau; tình trạng thừa, thiếu giáo viên còn diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương, nhất là giáo viên dạy các môn học mới (Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật) nhưng chậm được khắc phục; chỉ tiêu phân bổ giáo viên cho các địa phương đa số thấp hơn so với nhu cầu thực tế.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến số giáo viên cấp học mầm non còn thiếu cao hơn so với năm học trước là do số trẻ đến trường năm học 2022-2023 tăng thêm 132.245 trẻ so với năm học trước (tương đương cần tăng thêm khoảng 5.500 giáo viên). Cấp tiểu học, tỷ lệ lớp học 2 buổi/ngày năm học 2022-2023 tăng 4,6% so với năm học trước (tương đương tăng 10.811 lớp học 2 buổi/ngày, cần tăng thêm khoảng 3.000 giáo viên). Cấp trung học phổ thông tăng 669 lớp so với năm học trước (tương đương cần tăng thêm khoảng 1.500 giáo viên).
Ngoài ra, năm học 2022-2023 toàn quốc có hơn 19.300 giáo viên công lập nghỉ hưu và nghỉ việc (gồm 10.094 giáo viên nghỉ hưu và 9.295 giáo viên nghỉ việc).
Bên cạnh đó, do công tác quy hoạch, dự báo nhu cầu giáo viên chưa sát, không theo kịp thực tế; biến động dân số, dịch chuyển lao động giữa các vùng miền với số lượng lớn và không có quy luật; chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 quy định cấp tiểu học tổ chức học 2 buổi/ngày; thêm một số môn học mới, bắt buộc, thêm tiết học giáo dục địa phương, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp.
Trước thực trạng nói trên, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đề nghị các địa phương rà soát công tác quản lý biên chế, tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Bộ Nội vụ báo cáo Chính phủ tham mưu trình Bộ Chính trị phê duyệt 65.980 biên chế giáo viên bổ sung cho các địa phương trong giai đoạn 2022-2026.
Đồng thời, tham mưu Chính phủ ban hành, sửa đổi, bổ sung các cơ chế tuyển dụng để các cơ sở giáo dục được ký kết hợp đồng lao động góp phần giải quyết khó khăn về tình trạng thiếu giáo viên trong triển khai chương trình giáo dục mầm non, phổ thông năm 2018.
Sửa đổi, bổ sung một số quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và bổ nhiệm, xếp lương viên chức giảng dạy trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông để làm căn cứ pháp lý cho các địa phương thực hiện việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý giáo viên mầm non, phổ thông trong các cơ sở giáo dục công lập.
Nguyễn Hoàng
