Phòng Cảnh sát kinh tế - CATP Hà Nội vừa phối hợp với Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an khám phá vụ thao túng thị trường chứng khoán, bắt giữ 7 đối tượng.
Các đối tượng bị bắt giữ gồm: Trần Bình Minh (SN 1982, trú tại quận Thanh Xuân), Nguyễn Hoàng Thi (SN 1986, ở quận Hai Bà Trưng), Lê Xuân Cao (SN 1989, ở quận Đống Đa), Phùng Tiến Thành (SN 1985, ở tỉnh Vĩnh Phúc) Hà Đức Đạt (SN 1990, ở quận Nam Từ Liêm), Trần Ngọc Sơn (SN 1993, ở Hoàng Mai); Trần Bá Tuấn (SN 1975, ở quận Nam Từ Liêm).
Ngày 15/8, Cơ quan CSĐT (Phòng Cảnh sát kinh tế) - CATP Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự, Quyết định khởi tố bị can đối với 7 đối tượng về hành vi: Thao túng thị trường chứng khoán mã cổ phiếu CMS của Công ty cổ phần Tập đoàn CMH Việt Nam.
Căn cứ tài liệu, hồ sơ, Cơ quan CSĐT xác định, 2 trong số 7 đối tượng cầm đầu là Trần Bình Minh và Nguyễn Hoàng Thi.
Theo điều tra, xác minh trong khoảng thời gian từ tháng 5/2023 đến tháng 10/2023, thông qua hoạt động tổ chức các hội nhóm trên zalo, nhóm đối tượng Minh với vai trò nhà đầu tư tự do, cầm đầu đã cấu kết, lôi kéo nhiều thành viên trong nhóm liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng đến cung cầu và giá chứng khoán; sử dụng nhiều tài khoản để liên tục mua bản mã cổ phiếu CMS.
Thủ đoạn của Minh là mua gom mã cổ phiếu CMS với giá thấp để đẩy giá mã cổ phiếu CMS tăng rồi bán ra kiếm lời.
Nguyễn Hoàng Thi và 5 đối tượng liên quan đã lập, sử dụng các hội nhóm trên ứng dụng Zalo, Telegram bàn bạc, trao đổi về cổ phiếu sau đó hô hào, đưa ra ý kiến về giao dịch nhiều mã cổ phiếu, trong đó có mã CMS, nhằm định hướng quyết định mua bán của các nhà đầu tư sau khi nhóm đối tượng đã nắm giữ cổ phiếu đó, nhằm tạo ảnh hưởng đến diễn biến giá của mã CMS trong năm 2023.
Điển hình, trong một số ngày, các quản trị viên đưa ra trước ý kiến về giá của cổ phiếu CMS phản ánh đúng diễn biến giá giao dịch thật của cổ phiếu CMS trên thị trường trong phiên hoặc giá của cổ phiếu CMS ngày hôm sau.
Quá trình thực hiện hành vi phạm tội, Minh lập nhóm chat nội bộ "Nội bộ anh em KTC" (trên ứng dụng Zalo và Telegram) để truyền đạt các nội dung cụ thể cho từng người đăng tải các thông tin lên hội nhóm, đồng thời chỉ đạo các admin hoặc phó nhóm “kích” (đẩy) ra khỏi nhóm các thành viên nhắn tin đưa thông tin bất lợi, tiêu cực cản trở quá trình đẩy giá cổ phiếu CMS của Minh.
Khi giá cổ phiếu đạt đỉnh vào tháng 9/2023, Minh và các đối tượng liên quan đã bán ra lượng lớn cổ phiếu CMS để thu lời bất chính, khiến nhiều nhà đầu tư bị thiệt hại do giao dịch cổ phiếu CMS bị thao túng giả trong giai đoạn trên, làm giảm tính minh bạch của thị trường chứng khoán.
Để mua vào, nắm giữ cổ phiếu, cũng như để "gánh" giả mã CMS trong thời gian thao túng, nhóm đối tượng do Minh cầm đầu đã sử dụng nhiều tài khoản chứng khoán mua - bán mã CMS.
Ủy ban chứng khoán Nhà nước xác định các tài khoản này trong thời gian từ tháng 5/2023 đến tháng 10/2023 mua vào, bán ra lượng lớn cổ phiếu CMS chiếm tỷ trọng cao, khối lượng lớn trên toàn thị trường, chạm ngưỡng cảnh báo giao dịch đáng ngờ.
Kết quả xác minh, tra soát tài khoản chứng khoán, tài khoản ngân hàng bước đầu xác định: Trong giai đoạn từ 4/5/2023 đến 31/10/2023, các đối tượng đã câu kết, lôi kéo để thao túng mã CMS, bán thu lời hơn 10 tỷ đồng.
Trong đó riêng tài khoản chứng khoán của cá nhân đối tượng Trần Bình Minh thu lời từ hoạt động giao dịch cổ phiếu CMS là hơn 5,5 tỷ đồng (tạm tính, chưa trừ thuế, phí).
Công an TP Hà Nội đang mở rộng điều tra vụ án, làm rõ vai trò của các đối tượng khác có liên quan, đồng thời cũng khuyến cáo các nhà đầu tư cần chủ động nghiên cứu kỹ thông tin về cổ phiếu, tình hình hoạt động, tài chính của doanh nghiệp niêm yết để lựa chọn đầu tư phù hợp, tránh mắc bẫy của những đối tượng lừa đảo.
Phương thức, thủ đoạn của các đối tượng rất tinh vi, có phân công nhiệm vụ cụ thể, lợi dụng tính ẩn danh và phổ cập của không gian mạng để hoạt động.
Cơ quan Công an đang quyết liệt đấu tranh với các nhóm đối tượng này góp phần tạo môi trường đầu tư lành điều tra cũng mạnh, an toàn, công bằng cho các nhà đầu tư.
Cơ quan Công an khuyến cáo nhà đầu tư cần chủ động nghiên cứu kỹ thông tin về các mã cổ phiếu, tình hình hoạt động, tài chính của doanh nghiệp niêm yết để lựa chọn đầu tư phù hợp, tránh để các đối tượng phạm tội lợi dụng, câu kéo gây thiệt hại lớn về kinh tế.
Thao túng thị trường chứng khoán là gì?
Khoản 2 Điều 3 Nghị định 156/2020/NĐ-CP quy định:
2. “Thao túng thị trường chứng khoán” là việc thực hiện hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán quy định tại khoản 3 Điều 12 Luật Chứng khoán, gồm một, một số hoặc tất cả các hành vi dưới đây:
a) Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;
b) Đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua, bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;
c) Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;
d) Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;
đ) Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;
e) Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.
Xử phạt hành chính đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán
Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 30 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP, quy định:
Vi phạm thao túng thị trường chứng khoán
1. Phạt tiền 10 lần khoản thu trái pháp luật nhưng không thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định này đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Trường hợp không có khoản thu trái pháp luật hoặc mức phạt tính theo khoản thu trái pháp luật thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định này thì áp dụng mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định này để xử phạt.
2. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ chứng khoán có thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng đối với công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, chi nhánh công ty chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam có hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này;
b) Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề chứng khoán có thời hạn từ 18 tháng đến 24 tháng đối với người hành nghề chứng khoán có hành vi vi phạm quy định tại khoán 1 Điều này.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc nộp lại khoản thu trái pháp luật có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này.
Pháp luật hình sự quy định như thế nào về tội danh "Thao túng thị trường chứng khoán"?
Điều 211 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định các khung hình phạt đối với tội "Thao túng thị trường chứng khoán" như sau:
Đối với cá nhân phạm tội "Thao túng thị trường chứng khoán", khung hình phạt gồm:
Khung 1: Phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm đối với việc thực hiện một trong những hành vi dưới đây mà thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng.
- Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng với nhau liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;
- Thông đồng với người khác đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;
- Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;
- Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;
- Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;
- Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.
Khung 2: Phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 4.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm đối với các trường hợp:
- Có tổ chức;
- Thu lợi bất chính 1.500.000.000 đồng trở lên;
- Gây thiệt hại cho nhà đầu tư 3.000.000.000 đồng trở lên;
- Tái phạm nguy hiểm.
* Ngoài ra còn bị xử phạt bổ sung như sau:
- Theo Khoản 3 Điều 211 Bộ Luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Đối với pháp nhân phạm tội "Thao túng thị trường chứng khoán", khung hình phạt gồm:
Khung 1: Phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng đối với việc thực hiện một trong những hành vi dưới đây mà thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng.
- Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng với nhau liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;
- Thông đồng với người khác đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;
- Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;
- Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;
- Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;
- Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.
Khung 2: Phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng đối với các trường hợp sau:
- Có tổ chức;
- Thu lợi bất chính 1.500.000.000 đồng trở lên;
- Gây thiệt hại cho nhà đầu tư 3.000.000.000 đồng trở lên;
- Tái phạm nguy hiểm.
* Hình thức xử phạt bổ sung đối với pháp nhân phạm tội này như sau:
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 Bộ Luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;
- Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
