Thảo luận về nội dung quan trọng này, các đại biểu Quốc hội cho rằng, Chính phủ thời gian qua đã thể chế hóa kịp thời chủ trương điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu, kịp thời ban hành chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp gặp khó khăn do đại dịch COVID-19; đối tượng tham gia BHXH, bảo hiểm tự nguyện trong bối cảnh đại dịch COVID-19 với nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, có sự tăng trưởng khả quan.
Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) Đào Ngọc Dung cho rằng, Quốc hội lần đầu tiên thảo luận trực tiếp về vấn đề BHXH, cho thấy đây là sự quan tâm rất lớn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đến chính sách an sinh xã hội. Bộ trưởng cho biết, trước đó, tại thảo luận tổ, về lĩnh vực BHXH có 267 ý kiến thảo luận, và hôm nay rất nhiều ý kiến thảo luận trực tuyến về vấn đề này.
Bộ trưởng tin tưởng, sau kỳ họp này, chúng ta sẽ tiếp tục có bước phát triển mới về nhận thức, về trách nhiệm và hành động trong triển khai và phát triển các chính sách BHXH - một trong những trụ cột quan trọng nhất về chính sách an sinh xã hội. Mặc dù BHXH bắt đầu triển khai ở nước ta từ năm 1995, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung tuy “còn non trẻ”, song đến nay chúng ta đã có một bước phát triển tương đối nhanh, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và “cơ bản đáp ứng và phù hợp với thông lệ quốc tế”, và đã triển khai 8/9 loại hình chính sách BHXH. Đáng chú ý, đến nay, quỹ BHXH đã thực sự trở thành một quỹ tài chính ngoài ngân sách nhà nước có quy mô lớn nhất, bên cạnh ngân sách nhà nước”.
Thời gian qua, quy mô quỹ BHXH có một bước phát triển rất nhanh. Lãnh đạo Bộ LĐTBXH cho biết, năm 1998 là năm đầu chúng ta kết dư mới có 7500 tỷ thì đến hết năm 2020, quy mô đầu tư quỹ của chúng ta đã tăng gấp 120 lần, tức là kết dư hiện nay gần 1 triệu tỷ và tốc độ tăng trưởng bình quân năm sau thì cao hơn năm trước là 20%.
Như vậy, “các quỹ ngắn hạn của chúng ta cơ bản vừa đáp ứng các mục tiêu, các chính sách, nhưng đến nay kết dư tương đối an toàn”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.
Thông tin thêm, trong bối cảnh dịch bệnh tác động lớn đến Kinh tế - Xã hội thời gian qua, nhất là đã ảnh hưởng lớn đến người lao động và chủ sử dụng lao động, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, sau khi báo cáo với cấp có thẩm quyền và được sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã ban hành 5 Nghị quyết và các quyết định liên quan, trong đó có nhiều chính sách liên quan đến hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động từ kết dư các quỹ BHXH với tổng mức hỗ trợ trên 50.000 tỷ, trong đó 30.000 tỷ là tiền mặt, còn lại hơn 20.000 tỷ từ việc miễn, giảm các chính sách, rồi miễn đóng, giảm đóng và cho phép chậm đóng bảo hiểm.
“Kết quả đó đã thực sự đem lại những hiệu quả thiết thực và nhận được sự ủng hộ, đồng tình của người tham gia BHXH. Do đó, BHXH đến nay thực sự từng bước trở thành trụ cột của lưới an sinh xã hội, góp phần nâng cao khả năng chống chịu, phòng ngừa và khắc phục rủi ro cho người lao động trong quá trình tham gia BHXH”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Tiếp thu những đóng góp của các đại biểu, thời gian tới Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, Chính phủ, Bộ LĐTBXH, Bộ Tài chính, BHXH Việt Nam và các cơ quan sẽ tập trung, khẩn trương đề xuất Quốc hội xem xét sửa đổi một cách căn cơ Luật BHXH, Luật Việc làm. “Dự kiến cuối tháng 10 này phiên họp Chính phủ sẽ bàn về nội dung Luật BHXH sửa đổi”, ông thông tin.
Về thể chế hóa Nghị quyết 28 của Trung ương khóa XII, theo Bộ trưởng, có một số nội dung đã tiến hành rồi như: điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, điều chỉnh lương hưu độc lập tương đối với ngân sách Nhà nước. “Tới đây sẽ tập trung giải quyết một số vấn đề cơ bản như đại biểu Quốc hội vừa nêu, như phát triển hệ thống BHXH đa tầng; sửa đổi thời gian giảm đóng BHXH mức tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm, và tiến tới có thể còn 10 năm”, Bộ trưởng cho biết.
Bộ trưởng cũng nhấn mạnh phải đảm bảo nguyên tắc đóng - hưởng công bằng, bình đẳng; điều chỉnh chính sách hưởng BHXH một lần; phát triển tham gia BHXH của lực lượng lao động phi chính thức; xây dựng chính sách hấp dẫn người lao động tham gia BHXH. Song song đó, cần đa dạng hóa danh mục cơ cấu đầu tư, quỹ Bảo hiểm thất nghiệp theo nguyên tắc an toàn, bền vững, hiệu quả.
Để làm được những điều đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu, trước hết tập trung chú trọng đổi mới công tác tuyên truyền để khi bước vào thị trường mới, người lao động hiểu và đồng tình, chủ động tham gia, dần dần hình thành văn hóa an sinh trong mọi người lao động.
Tiếp đó, sử dụng các quỹ ngắn hạn đúng mục đích, tăng quyền lợi cho người lao động, nghiên cứu điều chỉnh , phát huy kết dư trong hỗ trợ thúc đẩy thị trường lao động, xây dựng các chính sách hấp dẫn người lao động tham gia BHXH.
Và cuối cùng là tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, đổi mới khâu tổ chức thực hiện. Bộ trưởng đề xuất Quốc hội ba vấn đề: Thứ nhất, tăng cường công tác giám sát kiểm tra việc triển khai chính sách; Thứ hai, giao cho Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sử dụng kết dư của các Quỹ BHXH ngắn hạn để hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động gặp khó khăn do ảnh hưởng đại dịch COVID-19 và các rủi ro; Thứ ba, đề nghị Quốc hội cho bổ sung nội dung vào trong kết luận phiên họp, Nghị quyết phiên họp một số nội dung kết luận làm căn cứ để cho Chính phủ làm căn cứ triển khai.
