Trong tài liệu Hướng dẫn bảo đảm an toàn cho trẻ em và phụ nữ khi cách ly tại nhà trong phòng chống dịch COVID-19 do Bộ LĐTBXH phối hợp UNICEF ban hành đưa ra những kiến thức để phòng ngừa bạo lực, xâm hại phụ nữ và trẻ em.
Theo đó, để phòng ngừa bạo lực, xâm hại phụ nữ và trẻ em, các cán bộ cơ sở tham gia quá trình hỗ trợ cách ly và giãn cách xã hội phòng chống COVID-19 cần trao đổi với các gia đình về các hình thức bạo lực trẻ em và phụ nữ. Trong đó có cả bạo lực tinh thần như lăng mạ; mắng/chửi; đe dọa, cách ly ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi; gây áp lực về tâm lý, ngăn cản việc thực hiện quyền, hay tạo áp lực căng thẳng (học tập, chứng kiến bạo lực gia đình), uy hiếp, đập phá đồ đạc, chiến tranh lạnh. Bạo lực thể chất là hành vi đánh đập, hành hạ, ngược đãi; xâm hại đến sức khỏe, tính mạng.
Nhiều phụ nữ và trẻ em phải cách ly tại gia đình để phòng, chống COVID-19
Xâm hại tình dục là việc dùng vũ lực, đe dọa, ép buộc, lôi kéo, dụ dỗ trẻ em/phụ nữ tham gia vào các hành vi liên quan đến tình dục, bao gồm hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu, dâm ô và sử dụng trẻ em/phụ nữ vào mục đích mại dâm, khiêu dâm dưới mọi hình thức. Bạo lực kinh tế đối với phụ nữ là hành vi ngăn cản phụ nữ làm việc tạo ra thu nhập hoặc quản lý chặt chẽ thu nhập của phụ nữ dù không có sự đồng ý của họ, từ chối đưa tiền để chi trả cho sinh hoạt gia đình, từ chối chia sẻ việc nhà và kiểm soát sự tự do của phụ nữ.
Cùng với đó, tư vấn cho các thành viên người lớn trong gia đình cách phòng ngừa bạo lực, xâm hai trẻ em. Động viên giữ bình tĩnh khi mọi người cảm thấy rất căng thẳng và có khả năng mất bình tĩnh thì hãy dừng lại 10 giây và hít thở chậm rãi 5 lần. Tránh không hành động lúc cáu giận. Tuyệt đối không trừng phạt bằng cách đánh đập, dùng lời lẽ xúc phạm hoặc xa lánh trẻ. Đặt ra các quy tắc rõ ràng và giải thích để trẻ hiểu rằng trẻ cần phải thực hiện và tuân thủ những quy tắc đó. Kiên nhẫn, dành thời gian để nói chuyện với trẻ để tìm hiểu lý do và giúp trẻ điều chỉnh nếu trẻ không hợp tác. Nhắc nhở họ hướng dẫn và quản lý việc trẻ vào mạng Internet đảm bảo phù hợp với mục đích và nhu cầu chính đáng của trẻ để tránh những nguy cơ trên trẻ bị xâm hại trên mạng. Khuyến khích họ tự biết chăm sóc bản thân, giải tỏa căng thẳng, trong đó có việc chia sẻ với người mà họ tin cậy.
Tư vấn cho các thành viên người lớn trong gia đình cách phòng ngừa bạo lực với phụ nữ bằng cách như để ý những dấu hiệu của người chồng trước khi gây bạo lực như: Tay nắm chặt, mắt trợn, giọng nói to hơn, răng nghiến lại hoặc lầm lỳ không nói gì… Kiềm chế cơn nóng giận của bản thân. Luôn mang theo điện thoại di động bên mình. Hãy chuẩn bị một túi an toàn bao gồm: Các giấy tờ quan trọng như chứng minh thư nhân dân, giấy khai sinh của (các) con, thẻ bảo hiểm; một ít tiền mặt; quần áo của bản thân và (các) con; dụng cụ vệ sinh cá nhân như khăn mặt, bàn chải, kem đánh răng, băng vệ sinh; còi, đèn pin. Để chúng ở nơi an toàn và dễ lấy trong trường hợp cần thoát thân và gửi cho một người tin cậy. Thường xuyên liên hệ và thông báo tình hình với người mà họ tin cậy một cách bí mật. Có thể thống nhất một số mật ngữ đơn giản mà người gây bạo lực không nghi ngờ, và người mà họ tin cậy có thể hiểu về tình trạng khẩn cấp của họ và có hành động trợ giúp ngay khi cần.
Tư vấn cho các thành viên người lớn trong gia đình cách xử lý khi bạo lực xảy ra với trẻ em và phụ nữ bằng cách nói không và yêu cầu người gây bạo lực dừng lại một cách kiên quyết. Kêu to phát tín hiệu cấp cứu. Nhắn tin/ gọi điện cho người mà họ tin tưởng với mật ngữ đã thống nhất nếu có thể. Không chạy vào các góc chết như: Tủ, phòng tắm, nhà bếp và không gian nhỏ. Tìm cách tự bảo vệ an toàn cho mình và các con, ngay cả khi có thể phải thỏa hiệp tạm thời với người gây bạo lực. Tìm cách thoát ra khỏi nơi xảy ra bạo lực ngay lập tức và càng nhanh càng tốt. Gọi điện thoại cho cơ quan công an, cơ quan LĐTBXH địa phương, UBND các cấp, Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111 và các cơ quan có thẩm quyền gần nhất, các cơ sở dịch vụ thiết yếu để thông báo và để yêu cầu được giúp đỡ, bảo vệ.
Cung cấp và kết nối với các số điện thoại và dịch vụ trợ giúp sau đây cho các gia đình: Tổng đài quốc gia Bảo vệ trẻ em -111; Cơ quan LĐTBXH các cấp; Cơ quan công an các cấp; UBND cấp xã/phường; Ngôi nhà Bình yên của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam - 1900.969.680.
Khi tiếp nhận thông báo hoặc nghi ngờ có xảy ra bạo lực, xâm hại tình dục cần lưu ý: Đảm bảo bí mật danh tính của nạn nhân. Ghi chép lại các thông tin và tình huống xảy ra. Phối hợp với các cơ quan liên quan xử lý tình huống. Xem xét việc hỗ trợ về tâm lý và y tế nếu cần thiết. Nếu không thể xử lý được tình huống, hãy báo với người có kinh nghiệm và có trách nhiệm cao hơn. Kết hợp giữa hình thức liên hệ từ xa (qua điện thoại) và liên hệ trực tiếp khi cần thiết trong quá trình can thiệp, hỗ trợ. Khi tiếp xúc với trẻ em, và gia đình cần tuân thủ các biện pháp bảo hộ an toàn phòng dịch theo quy định.
Minh Quân - Quang Khải
