Ao nuôi tôm ở Thái Lan
Trong báo cáo mới nhất về triển vọng nửa cuối năm 2023, Rabobank dự báo giá tôm tiếp tục ở mức thấp, kết hợp với việc giảm nguồn cung bột cá, do sản lượng đánh bắt cá làm thức ăn gia súc sụt giảm liên quan đến El Nino, sẽ khiến lợi nhuận biên cực kỳ eo hẹp trong chuỗi giá trị nuôi trồng thủy sản, với tôm nông dân có thể bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Báo cáo lưu ý, nhu cầu tôm ở Mỹ và châu Âu đã giảm mạnh trong 6 tháng qua do lạm phát và suy thoái kinh tế. Trong khi đó, tại Trung Quốc - nơi được dự đoán sẽ tăng vọt sau khi dỡ bỏ các hạn chế phong tỏa gần đây - đã không phục hồi nhiều như dự đoán, khiến các nhà cung cấp bị mắc kẹt với hàng tồn kho dự trữ.
Và Rabobank dự đoán rằng giá có khả năng giảm thấp hơn nữa, do nhu cầu từ Trung Quốc tiếp tục giảm, kết hợp với sản lượng của Ecuador tiếp tục tăng trưởng, và báo cáo cho thấy ngành tôm châu Á có thể phải đối mặt với giai đoạn khó khăn nhất kể từ khi sự bùng phát của hội chứng tôm chết sớm (EMS) bắt đầu tấn công khu vực vào năm 2011.
Ở châu Á, theo báo cáo, “hầu như toàn bộ ngành đang hoạt động với mức lỗ trên mỗi kg bán ra”.
“Đây là năm tồi tệ nhất kể từ năm 2020 do nhu cầu giảm. Trung Quốc đã chống đỡ cho thế giới vào cuối năm 2022 và quý 1 năm 2023, nhưng hóa ra người Trung Quốc đã chi tiêu ít hơn dự đoán. Nền kinh tế không mở cửa nhanh như chúng ta nghĩ và họ đang trải qua tình trạng giảm phát”, tác giả chính của báo cáo, Gorjan Nikolik, giải thích.
Nikolik lưu ý: “Điều thực sự đáng lo ngại là các mặt hàng bán lẻ không thay đổi, điều này đang cản trở sự phục hồi nhu cầu ở châu Âu và Bắc Mỹ.
Kết quả là các nhà sản xuất – đặc biệt là ở châu Á – đang giảm mạnh đầu tư vào tôm bố mẹ và hậu ấu trùng.
“Indonesia, nhắm đến thị trường Hoa Kỳ, đã cắt giảm 20% sản lượng trong nửa đầu năm 2023; Việt Nam – bán sang châu Âu và Mỹ – cắt giảm sản lượng 20-30%; Ấn Độ đã không giảm sản lượng – có vẻ như họ đã không nhận được thông báo kịp thời, nhưng hiện tại nhập khẩu tôm bố mẹ đã giảm 40% – điều này có thể có nghĩa là sản lượng tôm của Ấn Độ sẽ sụt giảm trong nửa cuối năm”, Nikolik lưu ý.
Sự tăng trưởng liên tục của sản xuất tại Ecuador – tăng 19% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm – đang làm giảm giá tôm tại trang trại trên toàn thế giới.
“Ecuador đã tạo ra phần lớn tình trạng dư cung: vì họ không gặp phải tình trạng sụt giảm trong nửa đầu năm, vì 70% nguồn cung của họ được chuyển đến Trung Quốc, nên họ vẫn đang phát triển. Cuối cùng, họ đang giảm tốc độ tăng trưởng, từ 25% xuống 12%, nhưng nó vẫn tăng trưởng và Ecuador có thể sẽ ghi nhận tốc độ tăng trưởng 12-15% trong năm nay so với năm ngoái. Kịch bản ác mộng [đối với các nhà sản xuất châu Á là Ecuador sẽ bắt đầu nhắm mục tiêu vào thị trường châu Âu và Mỹ, thay vì phụ thuộc vào Trung Quốc”, Nikolik cảnh báo.
Tuy nhiên, theo Nikolik, có khả năng mọi thứ sẽ được cải thiện – nhưng phải đến năm 2024.
“Các nhà sản xuất ở Ecuador đang chứng kiến giá sụt giảm và nhận ra rằng họ không thể bơm thêm hàng vào thị trường. Nếu các nhà bán lẻ giảm giá sản phẩm của Ecuador và Ấn Độ sản xuất ít hơn, điều đó có thể cải thiện mọi thứ, nhưng sẽ rất khó khăn và hầu hết lĩnh vực này sẽ thua lỗ”, ông giải thích.
Cá hồi mạnh mẽ
Trong khi đó, triển vọng của ngành cá hồi, sau 6 tháng ở mức giá tốt trong 6 tháng đầu năm nay, có vẻ lạc quan hơn nhiều.
“Ngành cá hồi của Na Uy đã có một trong những thời kỳ sinh lợi nhất trong lịch sử. Mặc dù kể từ đó giá cá hồi đã có sự điều chỉnh, nhưng chúng vẫn ở mức cao so với mức lịch sử – một phần là do sự thu hẹp trong lĩnh vực này. Nikolik giải thích: Nuôi cá hồi ở Na Uy – cũng như ở Scotland, Faroes và Iceland – là phần mang lại lợi nhuận cao nhất trong toàn bộ ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu vào thời điểm hiện tại.
Tuy nhiên, như báo cáo đã chỉ ra, ở Na Uy, 25% số lợi nhuận này sẽ được chuyển đến chương trình thuế cho thuê tài nguyên của chính phủ, được thông qua vào tháng trước nhưng có hiệu lực trở về trước từ ngày 1 tháng Giêng. Như báo cáo lưu ý, điều này có nghĩa là 47% lợi nhuận của các công ty nuôi cá hồi sẽ bị thất thu thuế. Tuy nhiên, liệu điều này có ảnh hưởng đến các hệ thống trên đất liền, ngoài khơi hay ngăn chặn kín hay không vẫn chưa được làm rõ. Hơn nữa, các đảng đối lập đã hứa sẽ thu hồi thuế nếu họ lên nắm quyền trong cuộc bầu cử năm 2025, báo cáo cho biết thêm.
Tác động của El Niño
Sự xuất hiện của hiện tượng El Niño mạnh, đồng nghĩa với việc mùa đánh bắt cá cơm ở Peru bị hủy bỏ, đã tạo ra nhiều lo ngại về sự thiếu hụt – và do đó làm tăng giá – bột cá.
Theo Nikolik, nguồn cung bột cá năm nay sẽ giảm hơn 500.000 tấn và giá bột cá của Peru hiện là 2000 USD/tấn và có thể sẽ sớm tăng cao hơn. Và, sau tình trạng thiếu dầu cá và giá tăng vọt lên 5500 USD/tấn, trong nửa đầu năm 2023 từ mức 1800 USD trong nửa đầu năm 2021 – điều này thực sự có thể tạo động lực cho các công ty phát triển các nguyên liệu thức ăn thủy sản thay thế, chẳng hạn như bột côn trùng, protein đơn bào và dầu tảo.
Nikolik phản ánh: “Nó mang lại sự cấp bách hơn cho tất cả những người đang mở rộng quy mô – lĩnh vực này thực sự cần nó.
Tuy nhiên, ông nói thêm rằng El Niño sẽ tác động chính xác như thế nào đến nguồn cung cấp thức ăn thủy sản trong một hoặc hai năm tới là chủ đề của sự suy đoán.
Nikolik nói: “Chúng tôi không thể dự đoán tương lai nhưng chúng tôi có thể nhìn vào lần cuối cùng nó xảy ra - vào năm 2014 - đó là một trong bốn El Niños lớn đã xảy ra kể từ năm 1990.
“Những gì xảy ra sau đó thật thú vị. 30-60% sinh khối cá cơm của Peru được thu hoạch trong hầu hết các năm. Tuy nhiên, khi bạn không đánh bắt cá, chúng sẽ phát triển trong mùa tiếp theo và vào năm 2014, điều này dẫn đến một lượng sinh khối rất lớn trong mùa tiếp theo và hạn ngạch 2,5 triệu tấn trong đó 97% đã được đánh bắt. Có vẻ như điều gì đó tương tự sẽ xảy ra lần này”, ông giải thích.
Nikolik cũng lưu ý rằng El Nino có thể có một số lợi ích về mặt sản xuất các mặt hàng thức ăn chăn nuôi quan trọng khác.
“Một lưu ý tích cực hơn, giá đậu nành đang giảm; Brazil sắp có một vụ mùa kỷ lục; có ít nhu cầu hơn ở Trung Quốc; vì vậy tổng chi phí của một số loại thức ăn thủy sản có thể tương tự nhau”, ông chỉ ra.
Tuy nhiên, theo quan sát của Nikolik, một số loài và khu vực sẽ bị ảnh hưởng nặng nề hơn những loài khác – tùy thuộc vào việc liệu các nhà cung cấp có thể xây dựng công thức thức ăn có hàm lượng bột cá thấp hơn hay không, với những loài ở châu Á có lẽ khó thích nghi hơn. Và có thể có những tác động khác của El Niño.
“El Niño cũng có thể làm tăng nguy cơ lũ lụt ở Ecuador, điều này có thể thay đổi hoàn toàn nguồn cung toàn cầu. Trong khi đó, ở Chile, có nguy cơ tảo nở hoa nhiều hơn ảnh hưởng đến ngành cá hồi. Những điều này có thể quan trọng hoặc không, nhưng vẫn làm tăng thêm mức độ khó khăn của năm”, ông lưu ý.
Nikolik kết luận: “Sau hai năm rất tốt đẹp, sẽ là một vài tháng đầy thử thách – và nó có thể trở nên tồi tệ hơn trước khi trở nên tốt đẹp hơn.
